Yeni infaz yasası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Peki tam olarak nedir bu infaz yasası, kimleri kapsıyor? İşte yeni çıkan infaz yasası ile ilgili merak edilen her detay...
Abone olCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren infaz düzenleme yasasının tam içeriğini haberimizde bulabilirsiniz.. İşte yeni çıkan infaz yasası ile ilgili merak edilen her detay...
7242 Sayılı Kanun
Paketin amacı
Paketin ana eksenini, ceza adaleti sisteminden toplumun beklentisi ve uygulamada bugüne kadar karşılaşılan sorunlar belirlemiştir. Bu nedenle bir yandan ceza artıran maddeler, diğer yandan denetimli serbestlikle infaza ilişkin geçici düzenlemeler ihdas edilmiştir. Bir yandan, koşullu salıverme oranları düşürülürken, diğer yandan iyi hal ölçütünü belirginleştiren kurallar getirilmiştir.
Bu bağlamda infaz paketinin başlıca amaçları şunlardır:
İnfaz Hâkimliklerinin etkinliği artırılarak infazda ihtisaslaşmanın sağlanması,
Topluma uyum süreçlerine yönelik ıslah önlemlerinin artırılması suretiyle yeniden suç işlenmesinin önlenmesi,
Modern infaz rejiminin gereklerine göre ceza infaz kurumlarının yönetim ve işleyişiyle ilgili olarak uygulamada ortaya çıkan sorunların giderilmesi,
İnfaz ve denetimli serbestlik aşamalarında çocuk, yaşlı, hasta, yeni doğum yapmış kadınlar gibi gruplar lehine hümanist yaklaşımın güçlendirilmesi,
Özel infaz usullerinin (konutta infaz, hafta sonu infaz, geceleyin infaz) bir bütün halinde ele alınarak, daha etkin ve tercih edilebilir hale getirilmesi.
Paketin YRS ile ilişkisi:
Yargı Reformu Strateji Belgesinin ‘‘Adalet Sisteminin İşleyişine İlişkin Temel Perspektif’’ başlığında söz konusu infaz paketine işaret edilmiştir. Daha somut ve ayrıntılı biçimde; YRS’nin ‘‘Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliğinin Artırılması’’ amacında ve bu amaç altında belirlenen hedeflerde söz konusu infaz paketinin çerçevesini bulmak mümkündür.
Bu paket, bugüne kadar akademik camiada ihmal edilegelmiş infaz hukukuna yeni bir boyut ve daha etkin bir görünüm kazandırmıştır. Bundan sonraki adım, gerek akademik düzeyde gerekse uygulamada infaz hukukunun daha çok önemsenen bir dal haline gelmesini sağlamak olacaktır.
İnfaz Hâkimliği: Paketin reform niteliğindeki yönlerinden biri, infaz hâkimliğinin görev ve yetkilerinin genişletilmesidir. YRS’de de belirtildiği üzere, bu değişikliklerle infaz hâkimliği adeta yeniden doğacak, infazda tek karar mercii İnfaz Hâkimi olacaktır.
İnfaz Hâkimliğine ilişkin değişikliklerin yürürlüğü 1 Eylül 2020 tarihine ertelenmiştir. Bu süre hem HSK’nın sistemi kurgulamasını sağlayacak hem de personel boyutuyla ‘‘infaz kâtipliği’’ için de eğitim ve hazırlık fırsatı verecektir.
İyi Hal değerlendirmesi: İnfaz Kanununda hükümlülerin çeşitli haklardan yararlanabilmeleri için iyi halli olmaları bir ön şart olarak kabul edilmiştir.
Bugüne kadar iyi hal değerlendirmeleri idare ve gözlem kurulu tarafından otomatik olarak uygulanmaktaydı. YRS’de ifade edilen ‘‘topluma uyum süreçlerine yönelik ıslah önlemlerinin artırılması’’ hedefi doğrultusunda iyi hal değerlendirme sistemi infaz paketinde yeniden ele alınmıştır.
Bu kapsamda,
İyi halli olmayı ölçecek enstrümanlar/kriterler artırılmıştır.
İyi hal değerlendirmesi en geç 6 ayda bir düzenli olarak yapılacaktır.
İyi hal değerlendirmesi, ıslah odaklı infazın başlıca araçlardan biri olarak sistemin temel göstergelerinden biri haline getirilmiştir.
İdare ve gözlem kurulunda C. Savcısı başkanlığında Aile ve Sağlık Bakanlıklarından uzman katılımı gereken haller: 10 yıl ve üzerinde cezalardan mahkum olanlarla terör, kasten öldürme, cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti suçlarından mahkûm olanların açık kurumlara ayrılmaları, denetimli serbestlikle cezalarının infazı, koşullu salıverilmeleri.
İyi hal değerlendirmesine ilişkin değişiklikler 1 Ocak 2021 tarihinde yürürlüğe girecektir.
** İnfaz Kanununda iyi hal gerektiren haklar: Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarından diğer kurumlara geçişte (md. 9), açık cezaevine ayrılmada (md. 14), ağırlaştırılmış müebbette açık hava ve spor hakkını kullanmakta (md 25), disiplin cezalarının infaz edildikten sonra kaldırılmasında (md. 48), koşullu salıverilmede (md. 89 ve 107), mazeret izninde (md. 94), denetimli serbestlikle cezanın infazında (md. 105/A), koşullu salıverilme sonrası bihakkın tahliyede (md. 107), mükerrirlerin şartla tahliyesinde (md. 108) iyi hal gerekmektedir.
Suç ve Cezalara ilişkin değişiklikler:
Bu paket, ceza adaleti sistemine dair çalışmaların nihai sonucu değil, bilakis başlangıcıdır. Bu nedenle, suç ve yaptırım sistemine dair kapsamlı bir çalışma da önümüzdeki süreçte gündemde olmaya devam edecektir. Bu pakette ise suç ve ceza bağlamında TCK’ya dört yerde dokunulmuştur:
86. maddenin 3. fıkrasına yeni bir bent eklenerek tıpkı adam öldürme suçunda olduğu gibi yaralamada da ‘‘canavarca his’’ nitelikli hal sebebi olmuştur.
87/4. maddede düzenlenen ‘‘kasten yaralama sonucunda ölüm meydana gelmesi’’ fiilinin cezasının üst sınırı 16 yıldan 18 yıla çıkarılmıştır.
220. maddede örgüt kurma, yönetme ve üyelik suçlarının cezaları artırılmıştır.
241. maddede tefecilik suçunun cezası artırılmış, örgütlü tefecilik nitelikli bir hal olarak maddeye eklenmiştir.
İnfazın Aritmetiği:
Koşullu salıverme için genel kural 1/2 olmuştur: Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için cezaevinde iyi hâlli olarak geçirilmesi gereken süre hükmolunan cezanın yarısıdır.
İstisnalar
kasten öldürme,
işkence ve eziyet,
yüzde sürekli değişikliğe neden olan yaralama
sarkıntılık, cinsel taciz, reşit olmayanla cinsel ilişki suçu,
özel hayatın gizliliğine karşı suçlar
devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk,
MİT Kanunu kapsamındaki suçlar,
suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti dolayısıyla işlenen suçlar,
çocukların işlediği tüm cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti suçu, örgüt faaliyeti kapsamındaki suçlar ve terör suçları,
tekerrür.
İstisnalar
Cinsel saldırı (tecavüz)
Çocuklara yönelik her türlü cinsel istismar
15 yaşını doldurmuş çocuklarla ensest ilişki (15 yaşından küçükse de cinsel istismara giriyor yine 3/4)
Terör suçları
Uyuşturucu imal ve ticareti
Denetimli serbestlik uygulamasındaki mevcut 1 yıllık maktu uygulama aynen muhafaza edilmektedir. Açık ceza infaz kurumunda bulunup da koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan iyi halli hükümlülerin cezalarının denetimli serbestlik altında infaz edilebileceğine ilişkin hüküm değişmemiştir.
Geçici olarak üç yıllık denetimli serbestlik: 30 Mart 2020 tarihine kadar işlenmiş suçlar bakımından; şartla tahliyeye 3 yıl veya daha az süre kalmışsa DS ile tahliye imkânı getirilmiştir.
İstisnalar:
kasten öldürme,
üst soy, alt soy, eş, kardeş ve beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak kişilere karşı yaralama,
yüzde sürekli değişikliğe neden olan kasten yaralama suçları
işkence ve eziyet
cinsel suçlar
özel hayata karşı suçlar (haberleşmenin gizliliğinin ihlal, dinleme, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin ele geçirme/ifşa etme)
uyuşturucu imal ve ticareti
terör suçları ile terör örgütü kuruculuğu, yöneticiliği ve üyeliği.
Hümanist/ ‘‘pozitif ayrım’’ düzenlemeleri:
Kalıcı hümanist düzenlemeler:
CMK 109. maddeye eklenen fıkrayla Kanun, bazı kişiler için tutuklama yerine adli kontrol önermektedir. Bu kişiler şöyle ifade edilmiştir:
Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyenler,
Hamile olan veya doğumdan itibaren altı ay geçmemiş bulunan kadınlar.
Hamile olan veya doğumdan itibaren 1 yıl 6 ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında hapis cezalarının infazı geri bırakılacaktır. (Bu süre daha önce doğumdan itibaren 6 aydı)
Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi sebepleri arasına ‘‘hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları’’ hali eklenmiştir.
Ayrıca erteleme süresi ilk seferde 6 aydan 1 yıla çıkarılmıştır.
** Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.
Cezaevlerinde iyi halliliğe ve rehabilitasyona etkisi hayli fazla olan ödüllendirme uygulaması çocuk hükümlüler bakımından çeşitlendirilmiştir (Kardeşiyle görüşebilme, gençlik kamplarına gönderme, özel izinler gibi).
Çocuk ve altmış beş yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlülere dışarıdan her zaman hediye alabilme imkânı getirildi. (Daha önce sadece bayramlarda, yılbaşında ve doğumgünlerinde idi)
Mazeret izni hakkına sahip olabilmek için gereken süre; hükümlülük süresinin 1/10’una indirildi (Daha önce 1/5 idi).
Yakınlarına hasta ziyareti için mazeret izin hakkı 1’den 2’ye çıkarıldı. Aynı şekilde tutuklularda da bu hak 2’ye çıkarıldı.
Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlarla kapalı ceza infaz kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazananlara verilen özel izin; üç ayda bir 7 güne çıkarıldı (daha önce üç ayda bir 3 gündü). Ayrıca, hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hâllerde bu izinlerin birleştirilerek kullanılmasına imkân tanındı.
Hafta sonu infaz ve geceleyin infaz uygulamalarından yararlanabilmek için gereken ceza kasıtlı suçlarda 1 yıl 6 ay, taksirli suçlarda (taksirle öldürme hariç) 3 yıl oldu. Daha önce kasıtlı-taksirli ayrımı yoktu ve hepsinde sadece 6 aydı.
** Terör ve cinsel suçlar istisna tutulmuştur.
Konutta infazın da uygulama alanı genişletildi. Bu özel infaz türü kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için uygulanabiliyor. Kadın, çocuk ve 65 yaş üzerine 1 yıl, 70 yaş üstünde 2 yıl, 75 yaş üstünde 4 yıllık cezalar konutta çektirilebilecek. (Bu süreler daha önce 6 ay, 1 yıl ve 3 yıl idi)
** Terör ve cinsel suçlar istisna tutulmuştur.
Konutta infaz için yeni kişi ve sebepler öngörüldü:
Toplam beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyenler,
Doğumdan itibaren altı ay geçen ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadınlar.
** Bu iki grupla ilgili istisna suç yoktur.
Hükümlünün 0-6 yaş grubundaki bakıma muhtaç çocuklarının barındırılmasına ilişkin hükümler, tutuklular bakımından da uygulanabilecek.
Hükümlüler, kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı kütüphanelerden de yararlanabilecek.
Kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırma yükümlülüğü altında bulunan muhtaç durumdaki hükümlülerin, bu yükümlülüğü yerine getirirken mutat vasıta ile yaptıkları yol giderleri ve iaşe giderleri çalıştırıldıkları kurum bütçesinden karşılanabilecek.
Hükümlüler, kamu kurum ve kuruluşlarının iş alanlarında, geceleyin bu kurum ve kuruluşlar tarafından barındırılmak koşuluyla çalıştırılabilecek. Böylece, hükümlünün çalıştığı süreler daha erken denetimli serbestliğe ayrılmasını sağlayacak.
Geçici düzenlemeler:
30 Mart 2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından;
Sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında şartla tahliye öncesi denetimli serbestlik “dört yıl” olarak uygulanacak.
Maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş hükümlüler tümüyle denetimli serbestlikle tahliye edilecek.
Çocukların onbeş yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği bir gün, üç gün;
15’ten 18 yaşı dolduruncaya kadar bir gün, iki gün olarak dikkate alınacak.
** Bu 3 geçici düzenlemenin istisnaları: Kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, özel hayata karşı suçlar ve terör suçları.
ÖNCEKİ HABERLER
