İsrail'de sağ kanat politikacıların Kudüs'te sokak ve mahalle adlarını İbraniceleştirme girişimi Filistinlilerin ve İsrailli Arapların muhalefetiyle karşı karşıya. Yolanda Knell aktarıyor.
Abone olLondra'dan uçağa bindiğimde yanımdaki İsrailli Yahudi çocuk gülümseyerek sordu: ''Nereye gidiyorsunuz?''
''Kudüs'e'' dedim. ''Orada çalışıyorum.''
Kudüs'ü, İngilizce adıyla söyledim. Jerusalem.
Gencin yüzündeki tebessüm siliniverdi. ''Yani Yeruşalayim demek istiyorsunuz.'' diye düzeltti beni.
''İbranice adı Yeruşalayim olabilir. Ama biz İbranice konuşmuyoruz.'' diye karşı çıktım.
İsrail-Filistin anlaşmazlığının özündeki kavga toprağın paylaşımı üzerineyse, bu toprağa verdiğiniz isim de bir o kadar hassas bir konu. Tarihin hangi dilde hatırlanacağı üzerine verilen mücadele, özellikle yer adlarında yoğunlaşıyor.
Trafik levhaları
İsrail sağının bazı önde gelen politikacılarının direttiği talep bir gün gerçekleşirse, İsrail yollarındaki trafik levhaları sadece ''Yeruşalayim'' istikametini gösterecek.
Bu öneriye en başta İsrailli Araplar güçlü biçimde muhalefet ediyor. İsrail'e gelen turistlerin aklını karıştıracağını söyleyerek sistemin değiştirilmesine karşı çıkan İsrailli uzmanlar da var.
Fakat İsrail sağı, haritadaki adların Yahudileştirilmesinde çoktan geç kalındığından şikayetçi...
32 yaşındaki Tzipi Hotovely, İsrail parlamentosu Knesset'in en genç üyesi. Başarılı bir avukatlık geçmişine sahip olan, sağ kanattan dindar bir siyasetçi.
Birçokları kendisine iktidardaki Likud partisinin yükselen yıldızı, sağın ideolojik sesi olarak bakıyor.
Tzipi Hotovely, Kudüs'ün mahallelerine yıllar önce İbranice adlar verilmiş olmasına rağmen halen Arapçalarının kullanılıyor oluşunu kabul edilemez bulduğunu söylüyor.
Kudüs'teki başbakanlık konutunun çevresinde sokaklar A'dan Z'ye Siyonizm tarihinden isimlerle bezenmiş olsa da, mahallenin kendisi halen orijinal Arapça adı olan ''Talbiya'' diye biliniyor örneğin.
Güçlü semboller
Tzipi Hotovely, bu gibi farklı mahallelerin bundan böyle haritalarda, sokak levhalarında, resmi belgelerde ve devlet medyasında sadece İbranice adlarıyla anılmalarını talep eden bir yasa önerisi getirdi.
Hotovely, hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin başkentleri olarak gördüğü Kudüs için verilen savaşta yer adlarının da çok önemli bir unsur olduğu inancında. Çünkü, kendi ifadesiyle, ''İsimler, çok güçlü sembollerdir.''
En sorunlu bölge, Doğu Kudüs. İsrail'in 1967'de işgal ettiği Kudüs'ün doğusu, Yahudi yerleşimcilerin artan sayılarına rağmen, halen büyük oranda Arap bir nüfusa bir sahip.
Tzipi Hotolevy, Doğu Kudüs'teki yer adlarının değiştirilmesi için bastırıyor.
Doğu Kudüs'ün Şeyh Cerrah mahallesinde doğup büyümüş Filistinli eylemci Hüda İmam, durumdan kaygılı.
Daha şimdiden sokak işaretlerinde Şeyh Cerrah yerine artan sayıda İbranice Şimon Hatzedik isminin yazılı olduğunu gördüğünü söylüyor.
Mahallenin İbranice ismi eski çağlarda yaşamış bir Yahudi dinadamına ait olduğu düşünülen türbeye gönderme yaparken, Arapça ismin kaynağında ise 12'inci yüzyılda Kudüs'ün Müslüman lideri Selahaddin'in cerrahlığını yapmış olan şeyh var.
Protesto
Hüda İmam, Arap tarihine işaret eden adların silinmeye çalışılmasının İsrail'in barış içinde birlikte yaşama idealinden giderek uzaklaştığının kanıtı olduğunu söylüyor.
Ama yer adlarının değiştirilmemesi için gösteriler düzenleyen çok sayıda Filistinliye, bazı Yahudi İsrailliler de destek veriyor.
Her cuma Şeyh Cerrah'ta protesto eylemi yapan grup, kutsal topraklar üzerinde süregiden mücadelenin sayısız uzantısından biri.
ÖNCEKİ HABERLER
