Travma sonrası stres

Uzmanlar, yaşanan korkutucu olayların strese neden olduğunu ve bunun yıllarca sürebileceğini söyledi..

Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cengiz Kılıç, travma sonrası stres hastalığının korkutucu olaylardan sonra görüldüğünü ve yıllarca sürebildiğini söyledi.

Kılıç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağan dışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkilere ruhsal travma denildiğini belirtti.

İşkence, tecavüz gibi olayların, iş ve trafik kazalarının, beklenmedik ölümlerin, ciddi ölümcül hastalıklara yakalanmanın kişilerde, savaş, kaza, saldırı ve afetlerin toplumsal ölçekte ruhsal travmaya yol açtığını ifade eden Kılıç, şöyle konuştu:

''Toplum içinde ruhsal travmaya yol açan olaylar çok yaygındır. Araştırmalar her üç kişiden birinin bu tür olaylarla hayatında en az bir kere karşılaştığını gösteriyor. Ruhsal travmayla karşılaşma şansı herkes için eşit değildir. Suç oranının yüksek olduğu yerlerde yaşayanlar, başka ruhsal hastalığı ya da alkol-madde bağımlılığı olanlar, askerler, polisler, itfaiye personelleri korkutucu olaylarla daha sık karşılaşır. Ruhsal travmalardan sonra en sık görülen iki hastalık depresyon ve travma sonrası stres hastalığıdır. Travma sonrası stres hastalığı korkutucu olaylardan sonra görülür ve yıllarca sürebilir.''

Kılıç, travma sonrası stres hastalığının belirtilerinin, uykusuzluk, kabuslar, olayla ilgili anıların rahatsız edici biçimde sık sık hatırlanması, sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle kendini rahatsız hissetme, kolay irkilme, gelecekle ilgili plan yapamama ve yabancılaşma olduğunu ifade etti.
Bu belirtilerin çoğu kişide travmayı izleyen günlerde görüldüğünü ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzeldiğini, ancak bazı kişilerde aylarca hatta yıllarca sürebildiğini bildiren Kılıç, şunları söyledi:

''Daha önceden ruhsal hastalık geçirmiş kişilerde travma sonrasında o hastalıkların yeniden ortaya çıkma riski fazladır. Travma sonrası stres hastalığı uzun yıllar sürebilen ve ciddi işgücü kaybına yol açabilen hastalıktır. Yapılan araştırmalar travma sonrası stres hastalığının kadınlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.''

TEDAVİSİ
Kılıç, travma sonrası stres hastalığının tedavisinde hem ilaçların hem de psikolojik tedavilerin etkili olduğunu belirtti. Travmanın etkilerinin giderilmesi için herkesin ihtiyacına göre farklı tedavi yaklaşımları planlanması gerektiğini ifade eden Kılıç, şöyle devam etti:

''Travmatik olaylardan herkesin aynı oranda etkilenmediği açıktır. Travmayla ilgili az sayıda ruhsal belirtisi olsa da hayatı çok fazla etkilenmemiş birçok insan vardır. Bazı kişiler için ise travmatik stres belirtileri iş ve sosyal hayatı çok ciddi biçimde engelliyor olabilir.

Bu nedenle travmanın etkilerinin giderilmesi için herkesin ihtiyacına göre farklı tedavi yaklaşımları planlanmalıdır. Travma sonrası stres hastalığı, kişiye ve ailesine büyük sıkıntı veren, ancak tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.''
Kılıç, psikolojik tedaviyle kişinin hastalık belirtilerinin sürmesine neden olan hatalı düşüncelerinin sağlıklı düşüncelerle değiştirilmesine çalışıldığını belirterek, bu tedavinin eğitimli, deneyimli psikiyatr ve klinik psikologları tarafından uygulanması gerektiğini ifade etti.

Tedavi için çeşitli antidepresan ilaçların kullanılabileceğini bildiren Kılıç, bu ilaçların doktor kontrolünde alınması gerektiğini kaydetti.