Koronavirüs aşısı diğer hastalık aşılarıyla birleştiriliyor! Evrensel aşı çalışması

Dünyayı etkisi altan koronavirüs salgını sonrası üretilen aşı daha da güçlendirilerek SARS ve MERS'i de yenebilecek evrensel bir aşı haline getirilecek.

Bilim insanları, bir yıldan kısa bir süre içinde Covid-19 karşı etkili ve güvenli aşılar geliştirerek büyük bir başarıya ulaştı. Şimdi ise araştırmacılar, yalnızca Covid-19’a karşı değil, corona virüslerin neden olduğu SARS ve MERS gibi tüm ölümcül hastalıklara karşı koruyabilen evrensel bir aşı üzerinde çalışıyor.

2,5 milyar sterlini (yaklaşık 29 miyar lira) aşkın bir yatırım alan proje, başarılı hayvan deneylerinin ardından insan deneylerine başladı. Uzmanlar, evrensel aşının corona virüsün daha bulaşıcı olan delta, beta, alfa ve gama varyantlarına karşı etkili olacağını ve gelecekteki olası pandemileri engelleyebileceğini söyledi. 

Yeni tip corona virüs (Covid-19) insanlığın karşılaştığı son corona virüs olamayacak. Bu nedenle bilim insanları şimdiden, günümüzdeki ve gelecekteki corona virüs kaynaklı hastalıkları durdurmak için virüslerin ortak özelliklerinden yola çıkarak tek bir aşı yapmaya çalışıyorlar.

Covid-19'a neden olan virüs, 2003'te SARS ve ardından 2009'da MERS'in ardından, yirmi yıldan kısa bir süre içinde büyük bir uluslararası halk sağlığı krizini tetikleyen üçüncü corona virüs olma özelliğini taşıyor. Bu tür corona virüsler hayvanlar ve insanlar arasındaki temastan yayıldığından, bilim insanları gelecekte corona virüslerden kaynaklanan başka hastalıkların da görüleceğini tahmin ediyor.

Bu yılın başlarında, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılar geliştiren küresel bir ortaklık olan Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI), “gelecekteki pandemi riskini azaltmak ve hatta ortadan kaldırmak” için 2,5 milyar sterlin (yaklaşık 29 milyar Türk lirası) değerinde beş yıllık bir plan başlattı.

Mutasyonlara karşı etkili

Söz konusu plan, daha bulaşıcı ve ölümcül olduğu düşünülen Güney Afrika ve Brezilya türleri de dahil olmak üzere tüm corona virüs varyantlarına karşı bir aşı geliştirmek için bir ABD şirketi olan VBI Vaccines ile 24 milyon sterlinlik bir ortaklık içeriyor.

İngiliz hükümetinden 276 milyon sterlinlik fon alan CEPI, ayrıca SARS, MERS ve Covid-19 dahil olmak üzere çok çeşitli corona virüslere karşı koruma sağlayabilecek 'hepsi bir arada' aşılar üzerinde çalışan araştırmacılardan teklifler istiyor.

SARS ve MERS'i yok etti

Bununla birlikte, evrensel bir aşı arayışı, 2020’nin başlarında Covid-19 ile enfekte olmuş insanlardan alınan kan örneklerinin, SARS’a ve MERS’e neden olan virüsün başak proteinini nötralize edebilen antikorlar içerdiğinin bulunmasıyla başladı.

İnsan denemeleri başladı

Bu yılın nisan ayına kadar, onlarca corona virüse karşı koruma potansiyeli olan bir aşının ilk insan denemeleri başladı.Diğer taraftan söz konusu aşı,şimdiye kadar SARS, Covid-19, MERS ve yarasa corona virüsleri de  dahil olmak üzere çeşitli corona virüslere ve ayrıca Delta varyantı gibi Covid-19 varyantlarına karşı farelerde etkili olduğuna dair umut verici işaretler gösterdi.

Evrensel aşı nasıl çalışıyor?

ABD’nin Maryland eyaletindeki Walter Reed Ordu Araştırma Enstitüsü'nden (WRAIR) Kayvon Modjarrad, sivri ferritin nano parçacığı (SpFN) içeren bir aşı geliştirdi. Kanda bulunan bir protein olan ferritinden elde edilen nano parçacıklar, corona virüsün yüzeyinde başak proteinle ile birleştirildi.  Modjarrad ve meslektaşları, corona virus aşılarının bu sayede başak proteinin bağışıklık sistemimize birçok açıdan tekrar tekrar sunulduğunu söyledi.