Sudan'da savaşın ayak sesleri yükseldi

Sudan lideri Ömer el Beşir, komşusu Güney Sudan'ı 'ezilmesi gereken böcek' olarak niteledi, bu gerilimin bir tarafın ötekisinin başkentine girmesiyle biteceğini öne sürdü.

Bir haftadır sınırlarında silahlı çatışma yaşayan Sudan ve Güney Sudan'ın topyekûn bir savaşa girişmesi kaygıları yapılan son açıklamalarla derinleşti.

Sudan cumhurbaşkanı Ömer el Beşir, Güney Sudan halkını başlarındaki hükümetten kurtarmak istediğini söyledi.

Sudan ile geçen yıl ülkeden ayrılarak bağımsız olan komşusu Güney Sudan arasında, günlerdir petrol zengini sınır bölgelerinin denetimi konusunda çatışmalar yaşanıyor.

Başkent Hartum'da partisinin askerlere destek amacıyla düzenlediği bir mitingde konuşan Beşir, iki ülke arasındaki sınırın artık 'sürdürülebilir olmadığını' söyledi.

Hartum'daki BBC Muhabiri James Copnall'a göre, burada yapılan açıklamalar bir gün geriye dönüp bakıldığında iki ülke arasında savaş ilanı olarak yorumlanabilir.

Beşir, Güney Sudan yönetimine seslenerek bu sürecin sonunda "ya biz (Güney Sudan'ın başketi) Juba'ya gidip her şeyi alırız, ya da siz Hartum'a gelip her şeyi alırsınız" dedi.

Ömer el Beşir ayrıca Güney Sudan'ı "ezilmesi gereken bir böcek" olarak niteledi.

Beşir, Sudan Halk Kurtuluş Hareketi'nin (SPLM) Juba'da iktidara gelmesine izin vermekle hata ettiğini söyledi.

Taraflar 20 yıl süren iç savaş ardından 2005 yılında barış anlaşması imzalamış, eski isyancı hareket SPLM güneyde özerk bir yönetim oluşturmuş, geçen yıl da bağımsızlığını ilan etmişti.

Ömer el Beşir, referandum öncesi yaptığı açıklamalarda uzlaşmacı bir tutum benimsemiş, "Biz Hartum'da bizden istenen her şeyi sunmaya hazırız; teknik ya da lojistik destek, danışmanlık, uzmanlık, eğitim, vesaire. Güneyde yeni bir devlet kurulursa teknik, lojistik ve her türlü desteğe ihtiyaç duyacağını biliyoruz. Dünyada bunu sağlamaya bizden çok hakkı olan kimse yok" demişti.

Petrol sahaları 'barut fıçısı'

Ancak bağımsızlık ilanı sırasında sınırdaki petrol sahaları konusunda henüz çözümlenmemiş bazı noktalar, bazı özel statülü bölgeler vardı.

Bunların başında gelen Abyei'nin statüsü geçen yıl bu dönemde iki ülke arasında gerilim yaratmış ve çatışmalar yaşanmıştı.

Bu gerilim geçen hafta Güney Sudan'ın Heglig petrol sahalarını işgal etmesiyle iyice tırmandı. Çatışmalar, Heglig ve çevresindeki bölgelerin ötesine geçip yayılıyor.

Heglig petrol sahasının 160 kilometre batısında, Güney Sudan'daki Aweil'in kuzeyinde yeni çatışmalar patlak verdi.

Güney Sudan ordusundan bir sözcü BBC'ye çatışmada yedi Güney Sudan askeri ve 15 Sudan askerinin öldüğünü söyledi.

Güney Sudan ordusu ayrıca Heglig'in kuzeyinde bir saldırıyı püskürttüğünü duyurdu.

Sudan ile Güney Sudan sömürge döneminden bu yana ayrı çizgilerde gelişiyor; din, kültür, etnik köken açısından da farklı yapılarda.

Kuzeyliler ağırlıklı olarak Arap ve Müslümanken, güneyde Afrika kabileleri ve animizm inancını benimseyenler daha yoğun.