Devlet hangi ile ne kadar harcama yaptı?

Özerklik ilanı, vergi vermeyiz tartışması sürerken devletin hangi ile ne kadar harcama yaptığı belirlendi

Demokratik Özerklik kapsamında BDP'li Bengi Yıldız'ın "Vergi vermeyiz" çıkışı ile başlayan ekonomik tartışma sürerken Türkiye'nin illere göre devlet harcaması ve vergi tahsilatı listesi çıktı.

Listeye göre devletin en çok harcama yaptığı ikinci il olan Hakkari vergi tahsilatında yüzde 19,3'lük oranla en az vergi tahsil edilen il oldu.

2011'in ilk yarısında kişi başına en fazla devlet harcamaları sırasıyla Ankara, 
Hakkari, Artvin ve Erzurum'a yapıldı. Türkiye'ye en çok katkı yapan iller ise Kocaeli ve İstanbul oldu. Megaşehir İstanbul'da yaşayanlar ise devletten 500 lira alıp 4 bin 386 lira verdi. 

Devlet Bütçesinden bu yılın ilk yarısında kişi başına en yüksek harcama, Ankara ve Hakkari'ye yapıldı. Bu dönemde Hazine'ye kişi bazında en büyük katkıyı ise Kocaeli ve İstanbul sağladı. Vergi tahsilatında en az vergi veren illler sırasıyla Hakkari, Iğdır ve Şırnak oldu.

A.A muhabirinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden yaptığı hesaplamalara göre, yılın ilk 6 aylık döneminde Merkezi Yönetim Bütçesinden 143 milyar 215 milyon 358 bin lira harcama yapıldı. Bunun 81,2 milyar liralık bölümünü de başta borç ödemeleri ve Sosyal Güvenlik Kurumuna transfer olmak üzere merkezi harcamalar oluşturdu.

Bu dönemde il bazında da en yüksek harcama, 11 milyar lira ile Ankara için gerçekleştirildi. Bunda Bakanlıklar ve diğer kamu kuruluşlarının merkezi birimlerinin Ankara'da bulunması etkili oldu. Başkentte kişi başına harcama 2.306 lira, kişi başına gelir de 4.134 lira olarak belirlendi.

DOĞU VE GÜNEYDOĞU'YA YÜKSEK HARCAMA

Kişi başına harcamada Ankara'yı 1.552 lira ile Hakkari izledi.

Devlet, yılın ilk yarısında Hakkari için 390 milyon 93 bin lira harcamada bulundu. Buna karşılık Hakkari'den 19 milyon 956 bin lira gelir elde edildi. Bu şekilde Hakkari'de kişi başına harcama 1.552 lirayı bulurken, kişi başına gelir 79 lirada kaldı.

Kişi başına harcamada ilk 10'u oluşturan diğer iller, 1.488 lira harcamayla Artvin, 1.338 lira ile Erzurum, 1.273 lira ile Elazığ, 1.205 lira ile Isparta, 1.203 lira ile Bayburt, 1.179 lira ile Trabzon, 1.173 lira ile Siirt, 1.169 ile de Şırnak şeklinde sıralandı.

Bu illerden Artvin'de kişi başına gelir 583 lira, Erzurum'da 402 lira, Elazığ'da 419 lira, Isparta'da 445 lira, Bayburt'ta 231 lira, Trabzon'da 626 lira, Siirt'te 194 lira, Şırnak'ta da 146 lira düzeyinde gerçekleşti.

İSTANBUL 1'E 9 KAZANDIRDI

Öte yandan, Kocaeli, 9.876 lira ile kişi bazında devlete en fazla kazanç sağlayan il oldu.

Tüpraş'ın da katkısıyla bütçeye 15 milyar 408 milyon lira gelir aktaran Kocaeli'ye 6 aylık dönemde bütçeden 1 milyar 275 milyon lira harcama yapıldı. Böylece Kocaeli'de kişi başına 818 liralık harcamaya karşılık 9.876 liralık gelir rakamına ulaşıldı.

İstanbul ise ilk 6 ayda, devletten aldığı her 1 liranın karşılığını 9 lira olarak ödedi. Bütçe gelirlerinin yüzde 40'ını tek başına üstlenen İstanbul, bu süreçte Hazine'ye 58 milyar 145 milyon lira kazandırdı. Buna karşılık devletin İstanbul için yaptığı harcama 6 milyar 623 milyon lirada kaldı. Bu rakamlara göre, İstanbul'da kişi başına harcama 500 lira, kişi başına gelir 4 bin 386 lira oldu.

Kişi başına harcamanın 793 lira, kişi başına gelirin de 3.342 lira olduğu İzmir dışında, devlet, Bursa, Antalya, Mersin, Hatay, Muğla, Tekirdağ ve Zonguldak'ta da harcadığından daha fazlasını geri aldı.

Bu illerden Bursa'da kişi başına harcama 585 lira, kişi başına gelir 1.173 lira, Antalya'da kişi başına harcama 649 lira, kişi başına gelir 953 lira, Mersin'de de kişi başına harcama 730 lira, kişi başına gelir 1.807 lira düzeyinde gerçekleşti.

VERGİ TAHSİLATINDA DURUM

Hakkari, ilk 6 ayda yüzde 19,3'lük oranla, Türkiye'de vergi tahsilatının en düşük seviyede gerçekleştiği il olarak da dikkati çekti.

Hakkari'de tahakkuk eden 49 milyon 611 bin liralık verginin sadece 9 milyon 568 bin lirası tahsil edilebildi. Buna karşılık, vergi tahsilat oranı Iğdır'da yüzde 35,34, Şırnak'ta yüzde 36,02, Denizli'de yüzde 43,49, Adana'da yüzde 43,6, Bolu'da yüzde 47,48, Sivas'ta yüzde 47,61,  Muğla'da yüzde 49,57, Antalya'da yüzde 50,16, Gaziantep'te yüzde 51,1, Batman'da yüzde 51,07, Mardin'de yüzde 51,74, Siirt'te yüzde 52,12, Diyarbakır'da yüzde 53,85,  Konya'da yüzde 56,2, Ağrı'da yüzde 56,23, Bitlis'te yüzde 59,28, Bursa yüzde 62,8, Zonguldak'ta yüzde 63,67, Tunceli'de yüzde 64,78 olarak belirlendi.

Ankara'da yüzde 62,40, İstanbul'da yüzde 73,29, İzmir'de yüzde 77,68 olan tahsilat oranı, Kocaeli'de yüzde 86,1'i buldu.

İLLER İTİBARİYLE GELİR GİDERLER

Maliye Bakanlığına göre, bu yılın ilk yarısında iller itibariyle bütçe gelir ve gider rakamları ile kişi başına harcama ve gelir tutarları şöyle: