Devriye, Fütüvvetnâme, Surname ne demek?

Devriye, Fütüvvetnâme, Surname gibi terimler LYS’nin edebiyat sınavlarına konu oldu. Bu üç edebiyat teriminin anlamını merak eden üniversite adayları, sınav çıkışında araştırmalara başladı. Peki, Devriye nedir, Fütüvvetnâme, Surname ne demek?

İnsanın varoluşunu anlatan tasavvufi şiirlerine devriye denir. Devir kuramını anlatır. Devir kuramı; vakti gelen ruh maddî âleme iner. Önce cansız varlıklara, sonra bitkilere, hayvana, insana en sonra da insan-ı kâmile geçer. Oradan da Allah’a döner ve onunla birleşir. Bu inişe nüzûl; Allah’a dönüşe de hurûç denir. İşte bu inişi ve çıkışı anlatan şiirlere devriye denir. Felsefi bir konuyu işlediğinden anlaşılması zordur. 11’li hece ölçüsüyle söylenir. Bu bakımdan ilahi ile benzerlik gösterir.

Fütüvvetnâme ne demek?

Fütüvvetnâme bir eserin değil, bir konuda yazılmış bütün eserlerin ortak adıdır. 13-14. yüzyılda Anadolu’da hem bir tasavvuf akımı hem de bir sivil toplum hareketi gibi ortaya çıkan Fütüvvet teşkilatının esaslarını işleyen bütün eserlere “fütüvvetnâme” denmesi gelenekleşmiştir.

Surname ne demek?

Osmanlılar döneminde şehzadelerin sünnet düğünleriyle, kadın sultanların evlenme törenlerini betimlemek amacıyla yazılmış manzum ya da mensur yapıt. Kaside biçiminde olanlarına surriye de denilmiştir. Surnamelerde, gece ve gündüz süren eğlencelerde gösterilen hünerler, açılan yarışmalar, kazananlara dağıtılan ödüller, halk için hazırlanan sofralarla büyüklere verilen şölenler, vezirlerden her birinin sunduğu armağanlar, padişahın vezirlere giydirdiği kürkler, verdiği armağanlar anlatılır. Levni’nin en tanınmış eseri Surname’dir. Surname, yazılı ve bol resimli bir kitaptır ve bir sünnet düğünü resmedilmiştir. Yüzlerce değişik sahneyi içeren bu minyatürlerde Levni, sünnet törenini esprili bir yaklaşımla resmetmiştir.