BJKnin 1 numaralı kurucusu

Komitacı - BJK'nin Kurucusu Fuat Balkan'ın Anıları

Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün sicil defterinde "1 numaralı kurucu" olarak yer alan Fuat Balkan 'ın bizzat kaleme aldığı anıları, vefatından 38 yıl sonra Turgut Gürer  tarafından “Komitacı” adıylayayımlandı.

Şüphesiz ki geçmişi 1903'lere dayanan Beşiktaş Kulübü'nün resmiyet kazanıp bir cemiyet kimliğine kavuşmasında örgütleyici olarak başı çeken kişi, 1909 yılında kulübe katılan Fuat (Balkan) Bey'dir. Fuat Bey, 1906-1907 yıllarında, daha çiçeği burnunda bir teğmenken İttihatçı örgütlenmeye katılmıştır. İttihatçı örgütlenmenin Enver Paşa kanadına bağlıdır. Balkan harbi sonrası, yine bu örgütlenmenin bir parçası olarak, doğrudan Süleyman Askeri Bey' e ve Enver Paşa'ya bağlı olarak Teşkilat-ı Mahsusa bünyesine dahil olmuştur. Fuat Bey, 1913-1924 yılları arasındaki komitacılık faaliyetlerinde başardıklarıyla, bir ulusal kahraman olarak vasıflandırılması gereken bir kişidir.

Fuat Balkan, Hareket Ordusu'yla birlikte 1909 Nisan ayında İstanbul'a geldikten kısa bir süre kendisi gibi İttihat ve Terakki üyesi olan muallim Refik ve Yüzbaşı Şeref Beylerle bir araya gelmiştir. Kendilerini bir kulüp kurmaya teşvik eden kişi ise İttihat ve Terakki'nin askeri kanadı subaylarından Muhittin (Akyüz) Bey olur. Muhittin Bey 1888 yılında mezun olduğu Harp Okulu'nda ders verdiği yıllarda, Abdülhamid aleyhine faaliyet gösterdiği gerekçesiyle tutuklanmış, önce Trablusgarp'a, ardından Diyarbakır ve Erzurum'a sürgün edilmiş eski bir Jöntürk'tür. 1908 Meşrutiyet ilanından sonra İttihatçı kadrolar tarafından askeri rütbeleri geri verilmiş, Beyoğlu Mutasarrıflığı (o bölgenin en büyük mülki erkânı) görevine getirilmiştir. (O dönem Beyoğlu Mutasarrıflığı, Haliç'in Beyoğlu yakasındaki tüm ilçeleri kapsamaktadır.) Muhittin Bey, Fuat Bey'i sadece teşvik etmekle kalmamış, kulübün kurucuları arasında yer almayı kabul etmiş ve hazırlanan kulüp kuruluş başvurusunu kısa sürede onaylayarak Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü'nün, kuruluşu resmen tescil edilen ilk Türk kulübü olarak spor tarihine geçmesini de sağlamıştır.

Fuat Balkan, Beşiktaş Kulübü'nün sadece üye defterindeki 1 numaralı isim değildir. 1960'ta faaliyete geçen Beşiktaş Kulübü Divan Kurulu'nun üye listesinde de 1 numara Fuat Balkan'a, 2 numara Enver Balkan'a, 3 numara Hikmet Balkan'a aittir. Milli Mücadele'deki hizmetleri nedeniyle İstiklal madalyasıyla ödüllendirilen Fuat Balkan'ın anılarını okumak, onu tanımak, onu anlamak, 105 yıllık Beşiktaş Kulübü'nün temsil ettiği değerleri anlamak, özümsemek demektir. Çoğu zaman kulaktan dolma bilgilerle masaya yatırılan, Beşiktaş Kulübü - Teşkilat-ı Mahsusa ilişkileri de Fuat Balkan'ın anılarıyla aydınlanmaktadır. Gürer Yayınları tarafından yayımlanan "" adlı bu kitap işte bu nedenle her Beşiktaşlı tarafından mutlaka, ama mutlaka okunmalıdır.
(Tuğrul Yenidoğan)

-Milli Mücadele’ye katılan Beşiktaşlı sporcular kimlerdi?
- Batı Trakya’daki ilk Türk cumhuriyeti nasıl kuruldu?
- İsmet İnönü başkanlığındaki Teşkilat-ı Mahsusa toplantısında neler görüşüldü?
- Alman zeplinleri, Fuat Balkan’ın verdiği istihbaratla Selanik’te nereleri bombaladı?
- BJK’nin ilk kulüp binası bir gecede nasıl yapıldı?
- Mustafa Kemal, Çanakkale cephesine Makedonya Komitası temsilcisini neden çağırdı?
- Teşkilat-ı Mahsusa’nın İstanbul’daki gizli karargâhı neredeydi?
- Kılıç Ali’nin Fuat Balkan’a verdiği denize atılan bavulda neler vardı?
- “Lozan” dönüşü İsmet İnönü, Fuat Balkan’a trende neler söyledi?

Fuat Balkan ilk Türk komitacıydı*. BJK’nin “1” no.lu kurucu üyesi olan Fuat Balkan üç dönem BJK’nin başkanlığını da yaptı. Birinci Dünya Savaşı’nda, Batı Trakya’da Bulgar komitacılarıyla Sırp ve Yunanlılara karşı mücadele etti.

Kurtuluş Savaşı’nda Batı Trakya’da, Yunanlıların Anadolu’ya sevk edecekleri kuvvetleri Rumeli’de oyalamakla görevlendirildi. Lozan Antlaşması’ndan sonra Mareşal Fevzi Çakmak, Fuat Balkan’a bir takdirname gönderdi ve “sonsuz hizmetleri” için kendisine teşekkür etti.

Üç dönem TBMM milletvekilliği yaptı. Cephe’den Meclis’e girenlere verilen yeşil-kırmızı kurdeleli İstiklal Madalyası sahibidir. Eskrimdeki başarısıyla spor tarihine adını yazdırdı.Aile arşivinden özgün belge ve fotoğraflarla...