Türkiye'nin Ermenistan Özel Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç ile Ermenistan'ın Özel Temsilcisi Rubin Rubinyan, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunu ele almak üzere, Rusya'nın başkenti Moskova'da bir araya geldi. Dışişleri Bakanlığı, Türkiye ve Ermenistan'ın ilişkilerin tam normalleşmesini hedefleyen müzakereleri ön şart olmadan sürdürme konusunda mutabık kaldıklarını bildirdi.
Abone olDiplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre ikili görüşme, bir buçuk saat sürdü.
Türk ve Ermeni tarafları arasında gerçekleşen görüşmenin içeriğine dair bilgi paylaşılmadı.
Temsilcilerin atanma süreci
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 13 Aralık 2021'de TBMM'de yaptığı konuşmada, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde yeni bir dönemin başladığının sinyallerini vermişti.
Büyükelçi Serdar Kılıç, 15 Aralık’ta Ermenistan Cumhuriyeti nezdinde Türkiye Cumhuriyeti Özel Temsilcisi olarak görevlendirilmişti.
Ermenistan da Parlamento Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan'ı, Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesi kapsamında özel temsilci olarak atamıştı.
Dışişleri'nden açıklama
Türkiye'nin Ermenistan Özel Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç ile Ermenistan'ın Özel Temsilcisi Rubin Rubinyan'ın, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunu ele almak üzere, Rusya'nın başkenti Moskova'da bir araya geldiği ilk toplantının ardından yazılı açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı, Özel Temsilcilerin, olumlu ve yapıcı bir atmosferde gerçekleştirdikleri ilk görüşmelerinde, Türkiye ve Ermenistan arasında diyalog yoluyla yürütülecek normalleşme sürecine yönelik, ön görüş alışverişinde bulunduklarını kaydetti.
Açıklamada, "Taraflar, müzakereleri tam normalleşme hedefiyle ön şart olmaksızın sürdürme hususunda mutabık kalmışlardır. Özel Temsilciler arasındaki ikinci görüşmenin yeri ve tarihi, diplomatik kanallardan bilahare belirlenecektir." ifadesine yer verildi.
Diplomatik kaynaklar, Moskova'daki ikili görüşmenin bir buçuk saat sürdüğünü belirtti.
Masada neler var?
Bugünkü görüşme öncesinde Ermenistan, Türk mallarına uyguladığı ithalat yasağını kaldırarak iyi niyet gösterisinde bulundu. Türkiye de Ermenistan’ın “Flyone Armenia” havayolu şirketine 2 Şubat’tan itibaren Erivan-İstanbul seferlerine başlama izni verdi. Bu gelişmeler normalleşmede önceliğin ekonomik ilişkilere verileceğine işaret ediyor.
İki ülke temsilcileri bugün önce, ülkelerinin pozisyonlarını ortaya koyacak. Pozitif bir tablo oluşması halinde Gümrü-Kars demiryoluyla kara sınır kapısının açılması en önemli konu başlıkları olarak görülüyor.
Ermenistan, 'soykırım iddiasısını' gündem dışına bıraktı
- Uzmanlar, pozitif gündemin bozulmaması için Ermeni tarafının 1915 olaylarını gündeme getirmeyeceği görüşünde. Fransız Haber ajansı AFP de bugünkü görüşmeler öncesi Ermenistan hükümetinin, “soykırım iddiaları” konusunu gündem dışında bırakma önerisinde bulunduğunu aktardı.
Ankara: 'Toprak talebimiz yok' deyin
Sonraki aşama ise iki ülke arasında diplomatik temasın başlamasına yönelik görüşmeler olacak, ancak bu noktada Ankara’nın Erivan’dan bazı talepleri bulunuyor. Ermenistan’ın Türkiye’den toprak talebinde bulunmadığını resmen ilan etmesi ve 1915 olaylarının siyasi gündem dışı bırakılarak iki ülkenin kuracağı tarih komisyonuna devredilmesi öne çıkan talepler.
13 yıl önceki süreçten çok farklı
Yeni süreçin, 2009’da Zürih’te varılan ancak daha sonra feshedilen protokollerin devamı niteliğinde olmadığı belirtiliyor. Bugünkü toplantı, 13 yıl öncesine kıyasla çok daha ümit verici bir ortamda yapılıyor. O dönem Ermenistan’ın Azerbaycan’a ait Dağlık Karabağ topraklarını işgal altında tutuyor olması sürecin çökmesinin en önemli nedeniydi. Şimdi, 2020’deki 44 günlük İkinci Karabağ Savaşı ile bu topraklar Azerbaycan’ın kontrolüne geçti ve önemli bir engel ortadan kalktı.
Türk ve Ermeni temsilciler kim?
Müzakere masasında Türkiye’yi deneyimli diplomat Serdar Kılıç temsil edecek. 64 yaşındaki Kılıç, Ermenistan Özel Temsilcisi olarak atanmadan önce Beyrut, Tokyo ve Washington büyükelçisi olarak görev yapmıştı. Öte yandan Ermenistan’ın çıkarları için masaya Meclis Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan oturacak. 2018-2019 döneminde 9 ay süreyle Dışişleri Bakan Yardımcılığı yapan Rubinyan henüz 32 yaşında. Ermenistan’da Rubinyan’ın kıdemli Türk diplomatın eline su dökemeyeceği eleştirileri üzerine Paşinyan cephesindeki milletvekilleri, “Rubinyan, Erivan’dan verilen talimatları yerine getirecek. Normalleşme sürecinin gidişatına dair bir belge imzalansa bile bu Ermenistan yönetiminin onayıyla yapılacak. Bu yüzden Rubinyan’ın yaşını, boyunu tartışma konusu yapmayı bırakın” savunmasını yaptı.
Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde neler oldu?
-Türkiye, Sovyetlerin çökmesiyle 1991’de bağımsızlığını ilan eden Ermenistan’ı tanıyan ilk ülkelerden olmuş, peşinden Erivan’ı Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne davet etmişti.
- Fakat ilişkiler, Ermenistan’ın Azerbaycan toprağı Dağlık Karabağ’ı işgal etmesiyle bozuldu, 1993’te iki ülke arasında doğrudan ticaret yasaklandı ve sınırlar kapatıldı.
- Normalleşme yolunda ilk adımlar 2008 yılında atıldı. İki ülke 2009’da ilişkilerin nasıl yeniden başlatılacağına dair bir yol haritasına Zürih’te imza attılar. Ancak söz konusu protokol, Ermeni diasporası ve milliyetçi partilerin muhalefeti nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı.
- 10 Kasım 2020’de Azerbaycan lehine sonuçlanan İkinci Karabağ Savaşı’nın ardından bölgede yeni bir diyalog ortamı oluştu.
ÖNCEKİ HABERLER
