Türkiye'de yanlış olarak çingeneler için kullanılan Kıpti'lerin Mısır'ın kadim halklarından biri olduğunu biliyor muydunuz?
Abone olİNTERNETHABER.COM - Tarih arıştırmacısı Ayşe Hür geçen hafta 'Nil Deltası'nın müslüman evlatları' diye nitelediği Müslüman Kardeşler'in ardından yeni yazısında bu kez de 'hristiyan üvey evlatları'nı kaleme aldı.
KİM BU KIPTİLER?
Türkçe'de genellikle anakronik olarak 'çingeneler'le özdeşleştirilen Kıptiler, aslında Mısır halkının kadim halklarından biri.
Şimdi söz sırası Ayşe Hür'de:
Mısır’ın nüfusu çeşitli kaynaklara göre 78 milyon ile 85 milyon arasında değişiyor. Bu nüfusun yüzde 99’u etnik köken olarak “Mısırlı” ya da “Nil Deltası halkı” diye bilinen ama tarih içinde hem etnik olarak hem de kültürel olarak Araplaşmış bir halk. Mısır nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman (ağırlıklı olarak Sünniliğin Şafi ve Hanefi mezhebinden, bir bölümü de Şii ve Sufi), yüzde 10’u ise Hıristiyan. Hıristiyan nüfusun ezici çoğunluğunu ise Kıptîler oluşturuyor. (Kıptî terimi aynen Boşnak teriminde olduğu gibi hem etnik hem dinsel adlandırma.) Bunun dışında Rum kökenli Ortodokslar, Arap kökenli Marunî Hıristiyanlar ve çeşitli Avrupa ülkelerinden gelip Mısır’a yerleşmiş olan Katolik ve Protestan Hıristiyanlar var.
Devrim Kıptîlere ne getirecek?
Bugün Mısır’ın Müslüman halkından daha eğitimli, daha zengin olan Kıptîler, ağırlıklı olarak şehirlerde yaşıyorlar. Kahire nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturan Kıptîler, hukuk, finans, turizm, eczacılık ve mühendislik alanlarında egemenler. Ayrıca mevcut yatırım şirketlerinin yüzde 20’sinin Kıptîlerin kontrolünde olduğu ileri sürülüyor. Ancak hâlâ bir Kıptî belediye başkanı, vali, dekan, okul müdürü, üst düzey bürokrat yok. Orduda, polis ve istihbarat teşkilatlarında ve yüksek yargıda da Kıptî’ye rastlamak mümkün değil.
Radikal İslamcı örgütlerin ve devletin gizli güçlerinin Kıptîlere baskıları ise sürüyor. Son olarak 31 Aralık 2010 gecesi, Müslümanlığa geçtiği iddia edilen iki Kıptî kadını barındırdıkları için İskenderiye’deki ana Kıptî Kilisesi’ne bombalı saldırı yapılmış, saldırıda 21 kişi ölmüş, yüzden fazla kişi yaralanmıştı. Saldırıyı Irak İslam Devleti Örgütü’nün gerçekleştirdiği iddia edilmişti ama Mübarek istihbaratının parmağı olması da güçlü görülüyor. Bu tür olaylar yüzünden ülkeden göçün sürmesi, çeşitli nedenlerle Müslümanlığa geçişler ve eğitimli bir toplumda âdet olduğu üzere doğum oranlarının görece düşük olması gibi faktörler yüzünden Mısır’daki Kıptî toplumu giderek küçülüyor. Kısacası, Mısır’daki devrimci dalga eski, çürümüş, anti-demokratik, ayrımcı düzeni tarihin çöplüğüne atmayı başarırsa, yeni yöneticilerin Kıptîler konusunda yapması gereken çok iş var...
AYŞE HÜR'ÜN YAZISININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN BU LİNKİ TIKLAYINIZ
ÖNCEKİ HABERLER
