Kredi kartınızla yeni bir ilişkiye hazır mısınız?

Özlem Denizmen, BDDK ve Tüketici Yasası yeni düzenlemeleri hakkında merak edilen her şeyi Tüketici Hukuku Enstitüsü Başkanı Av. Hakan Tokbaş ile konuştu.

Özlem Denizmen,  BDDK ve Tüketici Yasası yeni düzenlemeleri hakkında merak edilen her şeyi Tüketici Hukuku Enstitüsü Başkanı Av. Hakan Tokbaş ile konuştu. 

BDDK ve Tüketici Yasası’ndaki yeni düzenleme nedir?

Kredi kartlarıyla alışverişi 9 taksitli sınırlayan emredici bir düzenleme. 9 taksitin yukarısına kesinlikle hiçbir ürün, mal veya hizmette çıkılamayacak. Hatta bazı sektörlerde, bazı alanlarda hiç taksit yapılamayacak. Mesela telekomünikasyon, gıda, akaryakıt ve kuyumculuk sektörü olarak bunları sınırlandırmış.

Altına, kredi kartına taksit yok.

Kuyumcu kisvesi altında bazı tefeciler kredi kartıyla altın satıyormuş gibi yapıp aslında faizle insanlara para vermeye ve tüketicileri, mağdurları bu şekilde ağına doğru çekmeye başladıkları için özellikle böyle bir düzenleme getirildi.

İhtiyaç kredisi maksimum kaç ay olabiliyor?

36 ay vadeyle sınırlandırıldı. Türkiye’de ortalama çekilen ihtiyaç kredisi tutarını düşündüğümüzde 15-20 bin TL arasında bir tutar olduğunu biliyoruz ki 3 sene dahi bu tutar için çok fazla. Gerçekçiliği aşabilir. Zamanla daha sıkı kontroller gelecektir diye düşünüyoruz.

Araba alırken eskiden peşinat aldığınız yere göre değişiyordu. Şimdi hiç ödemeyebiliyordunuz. %10 ödüyordunuz. Şimdi bu yeni gelen düzenlemede %30 peşinat ödemek zorundasınız. 50.000 TL’ye kadar %30 peşinat ödemek zorundasınız. 50.000 TL’lik bir arabaysa, 15000 TL peşinat ödüyorsunuz, 50000 TL’nin üstünde ise yarısını peşinat olarak ödemek zorundasınız. 100000 TL’lik bir araç alacaksanız, 50000 TL’sini peşin ödeyeceksiniz, kalan 50000 TL’sini de tüketici kredisi olarak çekebileceksiniz. Bunu en fazla 48 ay vadeyle yapabileceksiniz. 48 ay vade artık otomobil alırken, elimizi kolumuzu sallayarak alamayacağız. Ev de nasıl bir peşinat vermemiz gerekiyor. Otomobilde de peşinat şart koşuldu.

Ben tüketiciyim. Benim haklarımla ilgili 175 tüketici hakkı hattı var. Peki neler değişecek? Çok kısa bir şekilde örneklerle açıklayabilir misiniz?

Yeni tüketici kanunu 28 Kasım’da resmi gazetede yayımlandı. 28 Mayıs’ta da yürürlüğe giriyor.

Tüketici hakları ile ilgilide bazı değişimler birkaç ay sonra yürürlüğe girecek.

Dolayısıyla, özellikle şirketler kendisini bu kanuna uydurmak zorunda. Aksi takdirde çok büyük idari para cezaları ve yaptırımlar bekliyor. Kendini bu kanuna uydurmayan şirketler iflasa dahi gidebilir. Çünkü hemen hemen her hakta, her satım işleminde, hemen hemen her maddede tüketiciye cayma hakkı verildi. Eski kanunda sadece kapıdan satışlarda ve mesafeli satışlarda yani internet üzerinden aldığı mallar veya hizmetlerde 7 günlük cayma hakkı varken şimdi artık her şey de tüketici 14 günlük cayma hakkına sahip.

14 gün oldukça uzun bir süre. Hatta bankacılık tüketici kredilerinde dahil cayma hakkı getirildi. Tüketici krediyi kullanıp 14 gün içerisinde bankayı arayıp, benim hiçbir sebebim yok ama ben krediden vazgeçtim, bundan caydım deyip, hatta caydım dediği gün dahil 30 gün içerisinde o krediyi gidip bankaya iade edebilir. ve kendisinde caydığı güne kadar ki faiz dışında herhangi bir masraf, komisyon hiçbir şey alınamaz.

Tüketici kanununun içeriği de genişletildi. Mevcut olan kanunda neydi: Sadece satış işlemlerinde tüketici kanunu uygulanıyordu. Aslında bir tarafı tüketici olan bütün işlemlerde uygulanır dememize rağmen yargı bunu bir türlü kabul etmiyordu. Şimdi kanunda bazı sektörleri özellikle saydılar. Şu değişti: tüketici eskiden güzel bir bayan kuaföre gidip saçını boyattığı, veya saçını kestirdiği zaman ki özellikle bayan üzerinden gidiyorum. Orada sıklıkla rastlanıyor. Kuaförlerden memnun olmayıp ayrılanlar oluyor. Memnun olmadığı zaman, saçı yanlış renge boyandığı zaman belki toplum içerisine çıkamıyor. Yeni kanun düşünüyor ve diyor ki; 3.000 TL’ye kadar. Bu olayların hepsi 3.000 TL’ye kadar olan olaylar zaten. 3000 TL’ye kadar İl Valilik Binaları içerisinde veya Bakanlık binaları içerisinde Tüketici Hakem Heyetleri var. veya 2000 TL’ye kadar da ilçe kaymakamlık binalarında Tüketici Hakem Heyetleri var. Bu miktarlara kadar buralara başvurmak zorunda zaten. Verdikleri kararlar mahkeme kararı niteliğinde, bağlayıcı. Oradan çıkan karara karşıdaki şirket uymak zorunda. Dolayısıyla kanun tüketiciye süper bir hak veriyor. Diyor ki; sen mahkemeye, adliyelere gitme, para harcama, herhangi bir harç, masraf, dosya parası ödeme. Ben bütün kaymakamlık binalarında, Türkiye’de 1000 tane hakem heyeti kurdum. Oralara başvur. Hiçbir şey ödemeden ve en geç 3 ay içerisinde senin kararını verecekler. diyor. Şu ana kadar olan istaΩistiklere baktığımızda Tüketici Hakem Heyetlerinden %95 tüketici lehine karar çıkıyor.

Kanun tüketici olarak bizim yanımızda.

Mesela kuaför örneğini verdik. Bunun haricinde mesela erkeklerin de kuru temizleme derdi vardı mesela. Kuru temizleme, tüketici kanununa girmiyordu. Artık kuru temizlemeciler de veya terziye gidip takım elbise diktiriyordu. Bunlar tüketici kanununa girmiyordu. Artık terzilerde diktirilen takım elbiseler, kuru temizlemeye yıkanması, temizlenmesi için verilen, elbiseler için alınan hizmetler, yapılan sözleşmeler tamamen tüketici kanunu içerisinde.

Bir de konut kredisinde biz geri ödeyeceğimiz zaman %2 bir kapatma cezası diyelim. Bedeli vardı. Şimdi buda değişti.

Konut kredilerini erken ödemede mevcut kanundan biraz daha iyileştirme yapıldı. O da şu: eğer mevcut kanunda ne zaman öderseniz ödeyin, bir erken ödeme yapıyorsanız %2 oranında ceza miktarı bankaya ödemek zorunda kalıyordunuz. Şimdi eğer kredinin kalan vadesi 36 ayı geçmiyorsa %1, 36 ayı geçiyorsa %2 olacak. yani 36 ay vadelik bir kısım için %1’e indirilmiş oldu.