Türk ekonomisine ağır darbeler vuran "Kaçak elektiriğe" karşı hukuk mücadelesi veriliyor. Çoğu sanayici, bilirkişiyle kurtulmaya çalışıyor. Bunun için şu önlemler alındı:
Abone ol Ekonomide önemli kayıplara sebep olan kaçak elektrik kullanımına karşı sokaklarda yapılan mücadele mahkeme salonlarına taşındı.● Kaçağın resmi çekiliyor
● Kaçak elektriğe uydudan takip
Trilyonluk kaçak elektrik cezası kesilen büyük ölçekli sanayi işletmelerinin sahipleri bilirkişi raporları vasıtasıyla mahkemelerde ceza almaktan kurtulmaya çalışıyor. Türkiye’de elektriğin yüzde 20’sini tüketen Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ), bu kişilerle mahkeme aşamasında mücadele edebilmek için hukuk servisinin yanı sıra 150’ye yakın sözleşmeli avukatla çalışmaya başladı. Fabrika ve sanayi abonelerinin itirazlarını önlemek için tutanağın dışında bilirkişi tespiti yaptırılıyor, denetim sırasında kamera ve fotoğraf makinesiyle kaçağın yöntemi görüntüleniyor, elde edilen belgeler mahkemeye sunuluyor.
BEDAŞ ayrıca, delilleri güçlendirmek için 40 bin sanayi abonesini Avrupa’daki gibi uydu vasıtasıyla takip edecek. Konuyla ilgili projenin ihalesini TEDAŞ yürütüyor. Şartnamenin ay sonunda tamamlanacağını belirten firmanın Genel Müdürü Yunus Bekircan şu bilgileri verdi: “40 bin sanayi abonesi trafolara yerleştirilecek veri toplama sistemi sayesinde GPRS aracılığıyla merkezden bilgisayarla takip edilecek. Böylece kaçağın tespiti abonenin işyerine gitmeden bilgisayardan yapılabilecek. Kaçak elektrik kullananların elektriği anında kesilecek.”
Türkiye’nin en büyük sorunlarından birisi olan kaçak elektrik kullanımında konutların payı oldukça düşük. Elektrik dağıtım şirketlerini asıl uğraştıran ise sanayi aboneleri. İstanbul’da aylık 18 kilovatsaat üzerinde elektrik tüketen 40 bin sanayi abonesi var.
İşletmeler, denetimin az olduğu gece vardiyalarında kullandıkları kaçak elektrikle ekonomiye büyük darbe vuruyor. Denetim ekiplerinin geçen yıl 1 milyon 88 bin abone üzerinde yaptığı kaçak tarama çalışmalarında 106 bin aboneye 141 trilyon lira ceza verildi. Cezaların büyük bir kısmı sanayi abonelerine kesildi. Kaçak kullanımda birinci sırayı ütücüler ve plastikçiler alıyor. Metal ve enerji işkolları, tekstil fabrikaları, otel ve eğlence yerleri de kaçak elektrik kullanımında dikkat çekiyor. Kaçak Takip Müdürlüğü ekipleri, sanayi abonelerinin kaçak kullanımının yoğunlaştığı beş semtte denetimlerini yoğunlaştırıyor. Bayrampaşa, Güngören, Avcılar, Sefaköy ve Gaziosmanpaşa kaçak kullanımda sabıkalı bölgeler. TEDAŞ ve BEDAŞ, kaçak kullanıcılarla baş edebilmek için yeni yöntemler geliştiriyor. 150’ye yakın kronik kaçak elektrik kullanıcısı sanayi abonesiyle mücadele edebilmek için ‘yıldırım ekipler’ adı altında özel ekip kuruldu. Ekipler yıllardır para cezalarını ödemeyen ve kaçak kullanmaya devam eden sanayi abonelerini yıldırmak için şok baskınlar yapıyor. İki üç gün aralıklarla süren kontrollerde kaçak elektrik kesiliyor, işyeri sahiplerine cezalarını ödemeleri konusunda uyarılarda bulunuluyor.
Kaçağın resmi çekiliyor
Sokaktaki mücadelenin yanı sıra BEDAŞ, cezasını ödememek için mahkemelere itiraz eden işletmelerle hukuki alanda mücadele veriyor. Cezanın ödenmemesi halinde borçlu aleyhine alacak davası açılıyor. Ceza kesilen işletmelerin tamamına yakını bu davaya itiraz ediyor. İşletme sahipleri, kaçak elektrik kullanmadığına dair bilirkişi raporu hazırlatıyor ve mahkemeye delil olarak sunuyor. Bazı mahkemeler bilirkişi raporunu da dikkate alarak abone lehine karar verebiliyor. Bunun üzerine BEDAŞ, avukatları aracılığıyla bir üst mahkemeye itiraz ediyor. Şirket, mahkemeye delil olarak son yıllarda tutanağın yanı sıra bilirkişi raporu, kamera ve fotoğraf makinesi görüntüleri de sunuyor. Sanayi işletmelerine denetime çıkan firma görevlileri, yanlarında kamera ya da fotoğraf makinesi de taşıyor, kaçak kullanım şekilleri görüntüleniyor. İşi daha da sağlama almak için mahkeme heyetine de tespit yaptırılıyor. Elde edilen tüm deliller bir üst mahkemeye sunuluyor. BEDAŞ Genel Müdürü Yunus Bekircan, şu bilgileri veriyor: “Rakamın yüksekliğine itiraz eden abonelerden bazıları haklı çıkabiliyor. Ancak ‘hiç kaçak elektrik kullanmadım’ diyerek itirazda bulunan ve davayı kazanıp kesilen para cezası iptal edilen bir abone hatırlamıyorum. Çünkü kaçak tespitini sadece biz yapmıyoruz. Abonenin sayacı laboratuvarda Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü görevlileri nezaretinde inceleniyor ve mühürleniyor. Sayaçta oynama yapılıp yapılmadığı laboratuvar testinde çok rahat anlaşılıyor.”
14 kişilik hukuk servisinin yanında 150 avukatla da sözleşmelerinin olduğunu kaydeden Bekircan, kaçak elektrikle ilgili savcılıklara aylık 5 binin üzerinde suç duyurusu yaptıklarına dikkat çekiyor. 400 milyar liralık elektrik cezası kesilen bir abonenin mahkemeye itiraz ettiğini söyleyen Bekircan, kaçağı kamerayla tespit ettirdiklerini, bu nedenle mahkeme aşamasında rahat olduklarını dile getiriyor. Geçen yıl kaçak elektrik sebebiyle 2 trilyon liranın üzerinde ceza kesilen bir fabrikanın sahibi farklı üniversitelerden üç bilirkişi raporuyla mahkemeye itiraz etti. Bunun üzerine BEDAŞ, eldeki delilleri toplayıp itiraza karşı savunma hazırladı. Önümüzdeki günlerde mahkemeye yapılan itiraz sonuçlanacak.
Mahkemeler hapis cezalarını paraya çeviriyor
BEDAŞ’ın 2004’te kaçak elektrik kullanımı sebebiyle hırsızlık suçundan savcılıklara suç duyurusunda bulunduğu abonelerin sayısı 21 bin. Kaçak elektrik kullananların kimlik bilgilerini yanlış vermeleri, savcıların kaçak kullanan kişilere ulaşmasını zorlaştırıyor. Ceza mahkemeleri, kaçak elektrik kullananları mevcut kanuna göre basit hırsızlık suçundan yargılıyor. Kaçak elektrik kullananlar mahkeme tarafından kullanım miktarı ve süresine göre altı aydan üç seneye kadar hapis cezasına çarptırılıyor. Ancak verilen cezalar çoğunlukla ya para cezasına çevriliyor ya da erteleniyor. Hapis cezaları, kaçak elektrik bedelinin ödenmesi halinde infaz edilmiş sayılıyor. Haziran ayında yürürlüğe girecek 5237 sayılı yeni Türk Ceza Yasası’nın 142. maddesinde yapılan düzenleme ile kaçak elektrik kullanımı en basit halinde bile nitelikli hırsızlık olarak değerlendiriliyor ve iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
2004 yılında işletmeler ve Kaçak Takip Müdürlüğü’nün BEDAŞ’ın hukuk servisine gönderdiği dosyaların sayısı 41 bin 674. Bunlardan 29 bini kaçak elektrik kullanımıyla ilgili. Firmanın 29 bin aboneden kaçak elektrik sebebiyle talep ettiği alacak miktarı 58 trilyon lira. Dosyaları inceleyen Hukuk Müşavirliği’nin icra takibine koyduğu dosyaların sayısı 15 bin 600. Şirket, icra takibi sayesinde 2004’te 12 trilyon lira para tahsil etti. Takibi yapılan sanayi abonelerinin büyük bir çoğunluğu mahkemeye itiraz ediyor. BEDAŞ, icra takibine itiraz eden abonelerle Asliye Hukuk Mahkemesi’nde karşı karşıya geliyor.
İstanbul Avrupa yakasında 3,5 milyon elektrik abonesi bulunuyor. 2004’te BEDAŞ satın aldığı 17 milyar 860 milyon kwh elektriğin 14 milyar 691 milyonunu abonelere sattı. Aradaki 3 milyar 168 milyon kwh saat elektrik ise kayıp ve kaçak miktarı olarak belirlendi. Kaçak oranı ise yüzde 17,7.
KAÇAK ELEKTRİĞE UYDUDAN TAKİP
1- Sanayi tesislerinin bulunduğu bölgelerdeki trafolara konulacak veri toplama ünitesi, bilgileri elektrik hattı vasıtasıyla trafoda toplayacak.
2- Trafoda toplanan bilgiler GPRS aracılığıyla önce uyduya iletilecek. Daha sonra ise elektrik idaresinin merkezindeki bilgisayarlara aktarılacak.
3- Merkezdeki bilgisayarlardan abone sayacına giren ve çıkan elektrik miktarı saniye saniye takip edilebilecek. Kaçak kullanıma anında müdahale edilecek.
4- Yeni sistem elektrik kullanımının hangi saatlerde arttığını ortaya koyacak. Uydu takip sistemiyle denetimlerin az olduğu gece ve hafta sonlarında kaçak elektrik kullananlar tespit edilebilecek.
5- Elektrik idaresi borcunu ödemeyen abonenin elektriğini kesmeden miktarda kısıtlamaya gidebilecek.
Haber : İsa Sezen
Kaynak :
ÖNCEKİ HABERLER
