Rusya'nın kabusu Türkiye bunu yapar mı?

TÜRKİYE Rusya doğalgazı keser mi endişesi taşırken Rus kamuoyu ise 'Türkiye boğazları kapatır mı?' korkusu çekiyor. Bunu da Türkiye'den iki isme sordular.

RUSYA ile Türkiye arasındaki uçak krizi yeni alanlara sıçarayarak devam ediyor. Her iki ülkedenin de kamuoyunda krizin getirecekleri yönünden endişeler var. Türk kamuoyu 'doğalgaz' endişesi yaşarken Rus kamuoyu ise 'boğazlar kapanır mı' korkusu çekiyor.

Bu konuda Rusya medyasında sık sık haberler çıkıyor. Rusya Montrö Boğazlar Sözleşmesi çerçevesinde Türkiye boğazları gemilerine kapatır mı sorusunun yanıtını arıyor.

PEKİ TÜRKİYE BUNU YAPAR MI?

Savaş ve barış zamanlarında boğazlardan yabancı gemilerin geçişini 1936 yılında 22 ülkenin imza koyduğu Montrö Boğazlar Sözleşmesi düzenliyor. Peki iki ülke arasında yaşanan kriz sebebiyle Rus gemilerinin boğazlardan geçiş kuralları değişebilir mi?

Konuyla ilgili Sputnik Radyosu’na konuşan emekli deniz kurmay albayı Prof. Dr. Celalettin Yavuz şunları söyledi:
 
-Türk boğazlarından geçişi düzenleyen rejim, Montrö Boğazlar Sözleşmesidir. 1936’da imzalandı. Bu boğazlardan geçiş rejimi hem ticaret gemileri için hem de savaş gemileri için geçerli. Savaş gemilerinin belli kuralları var. Yani savaşa yakın zamanda, savaşın muhtemel olduğu zamanda veya savaş zamanında veyahut da barış zamanında. 

SAVAŞ GEMİLERİNİN GEÇİŞ YÜKÜMLÜLÜĞÜ NE?

Barış zamanındayken bile hem Karadeniz’e kıyısı olan hem de Karadenize kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin bazı yükümlülükleri var. Belli bir süre önce deklarasyonda bulunması gibi. Geminin adı, tonajı, taşıdığı yükü, yani silahları, eğer Karadeniz’e girecekse gideceği limanları, rotası, çıkış tarihi vs. gibi bilgilerin verilmesi lazım.

TÜRKİYE MONTRÖ İLE RUSYA'YA MİSİLLEME YAPABİLİR Mİ?

Rusya’nın yaptırımlarına karşı Türkiye Montrö ile bir misilleme yapabilir mi? Profesör Yavuz bu soruya şöyle yanıt veriyor;

-Şu var. Örneğin, sisli puslu ve havaların da artık iyice kötüleşitiği bir mevsime girdik. Bugünlerde sis pus çok olur boğazlarda, arkasından da fırtınalar olur. Özellikle poyraz fırtınası çok hakimdir Karadeniz’de. Bunların olduğu zamanda boğazlardan geçiş risklidir. Bu sebeple Türkiye, hem Güney’de Çanakkale boğazının girişinde hem de Marmara’da Karadeniz’e çıkışta veya İstanbul boğazının girişinde Karadeniz’den Marmara’ya geçecek gemileri belli bir süre bekletebilir.

Yani ‘orada fırtına var, geçiş riskli’ diyerek bekletir ve gemiler o bölgelerde demirli olur veya travers yapılır. Şimdi böyle bir şeyi Türkiye yapabilir mi? Yapabilir. Ama illa yapar demiyorum. Böyle bir şey yapabilir. Belki iklim koşulları nedeniyle, hava şartları nedeniyle yapar. Yapsa bile Rusya, ‘Ya bunu bize niye yaptın?’ diyebilir. Ortalık daha da gerilebilir.