Önceki krizlerden ağzı yananların dövizden kaçması hasarı azalttı..
Abone olSon üç haftada piyasalarda yaşanan dalgalanmanın tüketici kredileri üzerindeki etkisi de büyük oldu. Faizlerin yükselmesi, yeni kredi almayı düşünen birçok tüketicinin bu kararını ertelemesine, biraz daha önünü görmek istemesine neden oldu. Ancak bu dalganın en çok vurduğu kesim döviz cinsi konut kredisi kullananlardı. Dolar, YTL karşısında son üç haftada yüzde 16 değer kazanırken, sepet bazında dövizin artışı yüzde 20'ye ulaştı. Bu da döviz cinsi kredi alanların maliyetinin yüzde 16 ile yüzde 20 arasında yükseldiği anlamına geliyor. Yani dövizle kredi el yaktı.
Tuzağa düşmedik
Ancak önceki kriz dönemlerinde döviz cinsi borçlardan ağzı yanan Türk halkı, bu kez dövizin tuzağına düşmedi. Özellikle dalgalı kura geçiş sonrasında döviz cinsi kredilerden uzak duran tüketiciler, son dalgalanmada bu tutumlarının karşılığını almış oldu.
Son ekonomik krizin hemen öncesinde 2000 yılının Haziran ayına bakıldığında, yabancı para cinsi kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde 11.7 düzeyinde bulunuyordu. Sabit kur uygulamasının da etkisiyle Türk halkı dövizle borçlanmaktan çekinmiyordu.
Krizin hemen ardından 2001 yılında bu oran yüzde 7.1'e gerilerken, sonraki yıllarda da trend değişmedi. Dövizli kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı 2002'de yüzde 5.8'e, 2003'te yüzde 4.6'ya, 2004'te ise yüzde 4.6'ya geriledi.
Kredilerin tavan yaptığı 2005 yılına gelindiğinde tüketici kredilerinin toplam tutarı 28.4 milyar YTL düzeyine yükselmişti.
Bu kredilerin içinde döviz cinsi kredilere bakıldığında ise rakam sadece 1.3 milyar YTL, o dönemin döviz kuruna göre yaklaşık l milyar dolarda kalmıştı. Yabancı para cinsi kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde 11.7'den yüzde 4.5'e gelmişti.
Büyük gerileme
Bu yılın Mayıs ayına gelindiğinde ise tablo daha da değişti. Kullanılan toplam 38.7 müyar YTL'lik tüketici kredisinin içinde döviz cinsi kredileri sadece 1.45 milyar YTL oldu. Yani toplam tüketici kredileri içinde döviz cinsi kredilerin payı yüzde 3.7'ye kadar geriledi.
Döviz kredisi alıp kârlı çıkan tek kesim ise kurların gerilemeye başladığı 2002 sonrasında döviz cinsi kredi alıp bunu son dalgalanma öncesi kapatmayı başaranlar oldu. Bu dönemde kredi alanlar, kurların gerilemesi nedeniyle büyük avantaj sağladı. Ancak kısa süre önce kurlara güvenerek dolarla kredi alanların zararı büyük oldu.
Bankalarda döviz kredisi talebi durdu
Bankacılar özellikle piyasalardaki son dalgalanmanın ardından döviz cinsi kredilere olan talebin durma noktasına geldiğini ifade ediyor. Bankacılar, yabancılar ya da dövizle ücret alan Türk tüketiciler dışında döviz cinsi kredi talebinin hemen hemen hiç olmadığını belirtiyor. Banka yöneticileri, "Faizlerdeki hareketlilik, tüketici kredilerinin genelinde de bir düşüşe neden oldu. Ancak döviz cinsi kredilerde neredeyse "yaprak kıpırdamıyor " şeklinde görüş bildiriyor. Bazı tüketicilerin dövizle aldıkları kredileri YTL'ye çevirme yönünde talepleri olduğu da kaydediliyor. Dalgalanma öncesinde günde binin üzerinde tüketici kredisi talebi gelirken, bu rakamın 200lere kadar gerilediği ifade ediliyor. Konutlarını dövizle satmak isteyenlerin de fiyat düşürdüğü belirtiliyor.
Kaynak: Vatan
