Atatürk heykellerine ucube dedi!

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kars'taki 'İnsanlık Anıtı'ndan 'ucube' sözüyle bahsetmesi ardında başlayan tartışmalar sürüyor.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kars'taki 'İnsanlık Anıtı'ndan 'ucube' sözüyle bahsetmesi ardında başlayan tartışmalar sürüyor. Kimileri Erdoğan'a hak verirken, kimi çevreler ise Erdoğan'ı sert sözlerle eleştiriyor.

Başbakan Erdoğan'a destek verenlerden biri de Zaman gazetesi yazarı Mümtazer Türköne. Türköne bugün yazdığı 'Aşırı derecede ayıp' başlıklı yazısında yalnızca

Erdoğan'a destek vermekle kalmıyor, aynı zamanda Atatürk heykelleri hakkında da tartışma başlatacak sözler de ediyor.

AŞIRI DERECEDE AYIP

Yazısına "Başbakan'ın ağzına sağlık" sözleriyle başlayan Türköne, Başbakan Erdoğan'a "Sadece kahir ekseriyetin değil, bir miktar estetik kaygusu olanların da duygularına tercüman oldu" diyerek de destek veriyor. Sovyetler dönemindeki heykellerle İnsanlık Anıtı arasında benzerlik kuran Türköne, tartışmayı başka bir noktaya getirerek, Atatürk heykellerine de "ucube" diyor.

Heykel gerçekten bir ucube. Eski Sovyet coğrafyasını gezenler bu tür heykellerden bol miktarda görebilirler. Bulgaristan'dan Orta Asya'ya görebildiklerim için hep aynı şeyi düşünmüştüm:                                                            

'Galiba koyacak yer bulamadıkları için bu dev ucubeleri kaldıramamışlar.' Hepsi Kars'taki benzeri gibi devasa ölçülerde. Sovyet sanatının keskin hatlı, işçi sınıfının kol gücüne atfen bedeni aşırı güçlü ve iri gösteren ve dev ölçekli heykellerdir bunlar. Kafalar da nedense hep küçüktür. Ve buna Sovyet sanatı denir. 'Ucube' kelimesi, 'aşırı derecede acayip' anlamına geliyor. Heykelin kendisi gerçekten ucube. Ancak Başbakan'ın itirazı sadece heykelin görünüşüne değil. Heykelin durduğu yer ucubeyi daha da acayip hale getiriyor. Tarihî bir eserin yanına, Kars kalesinin dibine, onunla rekabet eder gibi devasa ölçülerde modern bir sanat eseri koyarsanız bunun tek anlamı vardır:

Geçmişinizi küçük görmek veya aşağılamak.

Kültür ve geleneğimizin bizi heykel sanatına uzak tuttuğu doğru. Ama bu uzaklık, ülkemizin değişik yerlerine serpiştirilmiş heykellerdeki estetik yoksunluğunun mazereti olamaz. Atatürk heykellerinin ve büstlerinin çoğu estetikten yoksun. Atatürk'ü koruma kanununu işleterek bu heykellerden davacı olmak lâzım. Heykel Atatürk'e ait olunca kimse söz söyleyemiyor. Ya estetik? Kahire'de, piramitlere bekçilik eden meşhur aslan bedenli, insan başlı Sfenks'in adı halk arasında 'Korku'nun babası' olarak geçiyor. Atatürk heykellerinin çoğu, sanki halkı askerî disiplin altına almak için bir korku abidesi olarak yontulmuş. Mesela şu kalın kaşlı Atatürk büstleri. Aşırı derecede acayip değil mi? Ya kondukları yerler. Kastamonu Vilayet binasının olağanüstü bir estetiği var. Ya hemen dibinde, aşağıda duran heykeller? ....