4 yaşında kızı tırnak yemeğe başlayan bir okurumuz durumu
düzeltmek için uğraştığını ancak çözüm üretemediğini yazmış. Benzer
sorunlar yaşayan ailelere de yol gösterici olabileceğini düşünerek
tırnak yeme, parmak emme gibi davranışlar sergileyen çocuklara
nasıl yaklaşmamız gerektiğini bugünkü köşemize konu
ettik.
Öncelikle, çocuklarda tırnak yeme, parmak emme, saç
kopartma, burun karıştırma gibi davranışlarda sorunu çözmek için
sonuca değil nedene odaklanın.
İlk yapılması gereken şey, çocukla tırnak yeme davranışı üzerine
konuşmayı durdurmaktır. Eğer bugüne kadar çocuğunuza tırnak yeme
konusunda sık sık uyarıda bulunmuşsanız bir süre bu konuda hiçbir
şey söylemeyin, sakin olun ve sorun yokmuş gibi davranın. Telkinde
bulunmak, tehdit etmek, ödül ve ceza seçenekleri sunmak durumu
ancak daha kronik hale getirir unutmayın.
ÇOCUĞUN TIRNAKLARINI YEDİĞİ ANLARI İYİ
GÖZLEMLEYİN
Bu tip davranışların oluştuğu anda çocuğun nasıl bir ruh hali
içinde olduğunu analiz etmek çok önemli. Çocuğun tırnaklarını
yediği zamanlarda nasıl bir ruh hali içinde olduğunu gözlemleyin.
Tırnaklarını yemeye başladığında ne yaptığına, tırnak yemeye
başlamadan hemen önce neler yaşandığına odaklanın. Örneğin,
televizyonda heyecanlandığı bir şeyleri izlerken tırnaklarını yiyor
olabilir. Ya da bir yetişkinle arasında sorun yaşadığında, kendini
güvensiz hissettiğinde ve korktuğunda yemeye başlıyor olabilir.
Neden böyle bir tepki verdiğini doğru analiz edebilirseniz yani
tırnak yeme davranışını tetikleyen durumu ayırt edebilirseniz
sorunu çözmeniz daha kolay olur.
Mesela çocuğunuz korktuğunda tırnak yemeye başlıyorsa onun
güvende hissetmesine yardımcı olun. Ona sevginizi gösterin. Benzer
durumlar yaşadığında sizin onun yanında olduğunuzu bilmesini
sağlayın. Çok fazla konuşmayın kısa cümlelerle güven verin.
Veya televizyonda izlediği bir şeyden heyecan duyduğunda
tırnaklarını yemeye başlıyorsa ve izlediği şey yaşına uygun değilse
tırnak yemeye neden olan içerikten onu uzaklaştırın. Mesela ona bir
oyun teklifinde bulunabilirsiniz, ondan bir konuda yardım etmesini
isteyebilir ve dikkatini başka yöne vermesine yardımcı
olabilirsiniz.
Küçük yaş grubundaki çocuklarla sorunlara ilişkin konuşarak
doğru iletişimi kurmak güçtür. Mesela siz çocuğunuza tırnak yemenin
ne kadar sağlıksız ve yanlış olduğunu anlatmaya çalışsanız da sözlü
iletişim onu bu davranışlardan uzaklaştırmaya yetmez. Hatta ters
etki yaratır. Çünkü çocuklarda sürekli tekrarlanan telkinler
davranışı pekiştirir, davranış değişikliğinin yolu güven
hissettirmek ve oyunla dikkati başka yöne çekme şeklinde olur. Ama
burada dikkati başka yöne çekerken çocuğunuza 'tırnak
yememe şartına karşı' onunla oyun oynadığınız mesajı
vermemelisiniz.
ÖĞRENİLMİŞ DAVRANIŞ OLABİLİR
Çocukların tırnak yeme, parmak emme gibi davranışları bir
başkasından görüp öğrenmiş olabileceğini de hatırlayın. Eğer
çevresinde yaşıtı yada daha büyük yaşına karşın bu davranışı
sergileyen bir başka çocuk veya yetişkin varsa o kişiyle yetişkin
gözetiminde ilişki kurmasını ve davranışların altında yatanları iki
taraf için de analiz edilmesi gerekir.
DAVRANIŞIN GEÇMESİ ANCAK ÇOCUK İSTERSE MÜMKÜN
OLUR
Son olarak, bu tip davranışlar çocuklar arasında çok sık görülse
de yetişkinliğe geçen vaka sayısı oldukça azdır. Çocuğuz bunu
davranışı sadece motor bir hareketle altında çok da önemli bir
sorun yatmadan da yapıyor olabilir. Bu biraz da iç güdüseldir.
Dünyaya emme güdüsüyle donanmış hale gelen çocuklar bu davranış
halinde bir süre kalmak isteyebilirler. Emme faaliyeti kesildikten
sonra bu isteği bir süre daha devam eden çocuklar parmak emebilir,
tırnak yiyebilir. Daha önce de dediğim gibi bu sorunu konuşmak
yerine nedenlerini analiz etmeniz doğru yolu izlemeniz konusunda
yardımcı olacaktır.
Unutmamanız gereken şey bu tip davranışlar ancak çocuk isterse
son bulur. Burada ebeveyn olarak çocuğunuza bu davranışı tetikleyen
koşulları ortadan kaldırarak yardımcı olabileceğinizi
hatırlayın.
Deniz Temur'u sosyal medyadan da takip
edebilirsiniz
facebook.com/obenimannem
instagram.com/obenimannem