Uzay, nükleer plazma gibi şekillendi

Nükleer reaktörde yaratılan plazmanın, Big Bang'ten sonraki galaksilerin erken uzayda dağılımı arasında paralellik bulunduğunu öne sürüldü.

Bu tez, erken uzayın nükleer reaktörlerde sınanması yolunu açabilecek. Bilim bazen de tesadüflerle ilerliyor. Füzyonda yaratılan plazmaları araştıran Danimarkalı bilim insanı Nils Basse, çalışmaları sırasında tesadüfen, uzayla ilgili gözlemler içeren Sloan Digital Sky Survey (SDSS) raporunu inceliyor. Rapordaki verilerle kendi çalışmalarını karşılaştıran Dr. Basse, erken uzaydaki boşluk ve galaksilerin dağılımının matematiksel oranı ile nükleer plazmadaki pıhtı ve düğümlerin ilişkisi arasında şaşırtıcı bir benzerlik farkediyor. Basse sonuç olarak galaksilerin uzayda dağılımlarının, Big Bang’i müteakip ortaya çıkan plazma yoğunluğundaki değişimlere göre şekillendiğini savunuyor. Nils Basse Dr. Basse galaksi dağılımının plazmik yapı tarafından belirlendiğini, bugünkü dağılımın da erken uzaydaki dağılımın bir devamı olduğunu vurguluyor. Bu şu anlama geliyor; nükleer reaktörlerdeki plazma çalışmaları erken uzayın karakteristiklerini denemek ve incelemek için uygun bir model olabilir. Dr. Basse, plazma deneyini Almanya’nın Garching kentindeki Wendelstein 7-AS ‘stellarator’ füzyon reaktöründe gerçekleştirdi. Dr. Basse deneylerini halen Massachusetts Institute of Technology’de yürütüyor. Ayrıntılı bilgi için Dr. Basse’nin kişisel web sitesi; www.npb.dk ‘PLASMANIN ETKİSİ KALICI DEĞİL’ Bu görüşü sorgulayanlar da var. University of Arizona uzmanı Daniel Eisenstein, Basse’nin örnek aldığı plazma oluşumunun, ancak Big Bang’ten sonraki ilk birkaç milisaniye için geçerli olduğunu savunarak, bu görüşe karşı çıkıyor. Dr. Eisenstein, söz konusu ilk birkaç milisaniyenin evrenin yapısıyla ilgili ‘çok erken’ bir evre olduğunu, bu evre içinde meydana gelenlerin uzayın sonraki oluşumları üzerinde etkisinin ‘sınırlı’ olduğuna işaret ediyor. Basse’nin tezinin kanıtlanabilmesi için bilimsel olarak kabul gören bir başka veriyi daha aşması gerek. Evrende ilk ışık dağılımının Big Bang’ten 380 bin yıl sonra gerçekleştiği düşünülüyor. Basse’nin tezi bu rakamla çelişiyor. Makalenin orijinali Physics Letters hakemli dergisinde yayımlandı. Kaynak: The NewScientist