İnternette gizlilik en önemli sorun

Hızla yayılan internet teknolojisinin yanında şirket ve kişi bazında her kesim gizlilik endişesi taşımaya başladı.

Son dönemde olağanüstü hızla yayılan internet teknolojisi ile birlikte gözetim artışının daha fazla ivme kazandığı belirtilirken, günümüzde 'online gizliliğin', sıradan vatandaştan büyük örgütlere kadar herkesin sorunu haline geldiği bildirildi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Veysel Bozkurt, yaptığı açıklamada, bugün enformasyon teknolojilerini yoğun biçimde kullanan kişilerin, diğerlerinden daha fazla gözetim altında olduklarını savunarak, "Örneğin kredi kartları ile yapılan alışverişler, internet üzerinden gerçekleşen ticari işlemler, internette ziyaret edilen web siteleri, muhtelif mağaza ve caddelerdeki güvenlik kameraları, sıradan insanları sürekli gözetim altında tutmakta ve bir yerlerde sürekli kayıtlar yapılmaktadır. Üstelik bu gözetim, izleyenlerden habersiz biçimde gerçekleştirilmektedir" dedi. Bilgisayarlardaki ilerlemenin ikili etkiye sahip olduğunu söyleyen Prof. Dr. Veysel Bozkurt, "Onlar sadece enformasyonu toplamayı kolaylaştırmıyor, aynı zamanda analiz etme yeteneğine sahipler. Kredi kartları ile yapılan alışverişler, telefon konuşmaları, süpermarket kayıtları ve diğer finansal işlemler, sıradan vatandaşın bütün günlük yaşamına ilişkin verileri bilgisayarların hafızalarında depoluyor. Örneğin The Economist'e göre, Acxiom Corporation in Conway adlı tek bir şirket, veri bankasında Amerikan hane halkının yüzde 95'inin kamusal ve tüketim enformasyonunu muhafaza edebiliyor" diye konuştu. Milyonlarca insan gözleniyor Prof. Dr. Bozkurt, bir taraftan özgürlüğün teknolojik alt yapısını hazırladığı belirtilen internetin, diğer taraftan da sıradan insanlar hakkında kişisel enformasyonun hiç hayal edilmedik düzeyde ortaya çıkmasına yol açtığını vurgulayarak, "Öyle ki, günümüzün global köyünde, postane müdiresi artık bütün köylüler hakkında her şeyi bilir hale gelmiştir. Görevli resmi otoriteler, ağ üzerindeki milyonlarca insanı çok daha kolay izleyebilir hale gelmişlerdir. Ya da belirli ülkelerde potansiyel muhalifler daha kolay tespit edilebilmektedir" dedi. Özellikle sıradan insanların özel hayatlarıyla ilgili bir çok ayrıntıyı içeren bu bilgilerin, günümüzde giderek artan biçimde kamu alanı karşısında özel alanın daraltılması biçiminde ortaya çıktığına dikkat çeken Prof. Dr. Veysel Bozkurt, "Bu da özel yaşamın gizliliğine ilişkin kuralın sık sık ihlal edilmesi kaygılarını da beraberinde getirmektedir. İçinde yaşadığımız çağda sıradan vatandaşlar, Orwell'ın Büyük Biraderler, Foucault'nun panopticon metaforunda olduğu gibi daha çok gözetim altında olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Ancak Orwell'ın, Stalin yönetiminden mülhem çizdiği türden bir yönetimin gerçekleşmeyeceği ortaya çıkmıştır. İnsanlar üzerinde artık eskisi kadar fiziki güç kullanma ihtiyacı da kalmamıştır. Yeni teknolojiler yaygınlaştıkça, bu yoldaki ihtiyaç azalma trendine girmiştir. Sürekli gözetim altında olduğunu düşünen insanlar, çok daha uysal yaratıklara dönüşmektedir" diye konuştu. Amerikalıların gizlilik endişesi Özellikle de bireyselliğin güçlü olduğu toplumlarda özel hayat ve gizlilik konusundaki duyarlılıkların daha fazla olduğunu anlatan Prof. Dr. Bozkurt, "Örneğin, enformasyon teknolojilerinin en yaygın kullanıldığı ve bireyselliğin bir toplumsal karakteristik olarak görüldüğü Amerika'da bireylerin internetten uzak kalmalarının en önemli sebeplerinden birinin gizlilik olduğu ifade edilmiştir. Haris-Westin kamuoyu araştırma şirketinin bir çalışmasına göre, 1997'de Amerika'da halkın yüzde 92'si gizliliklerinin tehdit edildiğini düşünmektedir. Bir başka çalışmaya göre ise son 15 yılda Amerika'da vatandaşların gizlilik konusundaki kaygıları yüzde 65'ten 90'a çıkmıştır. Yine Amerikan Ticaret Komisyonu'nun bir araştırmasına göre, Amerikalıların yüzde 80'i, toplanan enformasyonun ne yapılacağı konusunda kaygılıdır. Gizlilik savunucuları ile enformasyon toplayıcıları arasındaki mücadele artarak sürmektedir" dedi. Kişisel enformasyon toplantısı Bir araştırmaya göre, bugün internette online ticaret yapan sitelerin yüzde 93'ünün tüketicilerinden kişisel enformasyon topladığını ifade eden Prof. Dr. Bozkurt, "Buna karşılık yüzde 57'si demografik enformasyon toplarken, yüzde 56'sı her ikisini birden topladığını ifade etmektedir. Enformasyon toplamadığını söyleyenlerin oranı yüzde 7'dir" diye konuştu. Prof. Dr. Veysel Bozkurt, sadece tüketicilerin değil, büyük işletmelerin de gizliliklerinin tehdit altında olduğunu kaydederek, "Nitekim internete bağlı büyük işletmelerin yüzde 70'i ciddi güvenlik problemi ile karşı karşıya kaldıklarını beyan etmiştir. Aynı kaynağa göre online alışveriş yapanların yüzde 53'ü güvenlik kaygısı yaşadıklarını beyan etmişlerdir. Buna karşılık yüzde 13 gibi küçük bir grup kaygı duymadığını ifade etmiştir" dedi. Elektronik gözetimde yeni dönem Bugüne kadar interneti en çekici hale getiren unsurlardan birisinin, onun anonim karakteri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Bozkurt, "Ancak, İntel'in Ocak 1999 ilan ettiği, kişisel bilgisayarları düzenli bir biçimde tanımlayacak microçip üretim projesi, internetin anonimlik karakterinin yok olması ve gizliliğin daha çok ihlali olacaktır. Bu da elektronik gözetimde yeni bir dier daha kolay tespit edilebilmektedir" dedi.