Gelin pazarı! Ufak yaşta onlarca genç kız...

Bulgaristan'ın Mogila köyünde her yıl düzenlenen festivalde evlenmek isteyen genç kızlar, kendilerine koca arıyor. Ülkede her yıl düzenlenen bu festival oldukça sıra dışı. Abartılı makyajlarıyla görücü karşısına çılan bu kızlar, evlenebilecekleri bir erkek bulmak umuduyla buraya geliyor. Festivale gelen anneler: "Kızlarımızın diskolara gitmelerine izin vermiyoruz. Bu sebeple; buraya evlenebilecekleri birilerini bulabilmeleri için getiriyoruz" diyor. Bu insanlar, 21'inci yüzyılın başında Avrupa'da eski adetlerini sürdüren az sayıdaki insanlardan, Trakyalı yarı göçebe kap kacak tamircisi Romanlar. Bu yarı göçebe Romanların kimliği, erkeklerin eskiden beri yaptığı zanaata dayanıyor: tencere, tava, kazan üretimi ve onarımı. Zanaatlarını yapmak için yüzyıllardır birer ikişer Bulgar köylerine dağılan bu tamirciler, Aziz Todor pazarı gibi etkinliklerde nadiren bir araya geliyor. Pazar, gençlerin başka Kalaycılarla ve muhtemel eşleriyle tanışmasını sağlayan az sayıdaki fırsatlardan birisi. Genç kızlarla erkeklerin yanlarında yetişkin olmadan birbirleriyle görüşmesi yasak olduğu için flört olanaksız. Topluluk dışından birisiyle evlenmek de yasak. 18 yaşındaki Hristos Georgiev, birkaç hafta sonra evlenmeyi umduğu 18 yaşındaki Donka Dimitrova'nın babasıyla başlık parası üzerinde yaptığı pazarlıkları bitirdiği için mutlu. Pazarlık 10-15 bin leva (7 bin 500- 11 bin 300 dolar) aralığında yoğunlaştı. Bu rakam ortalama bir Bulgar'ın yıllık maaşı 8 bin 400 levadan daha fazla. Georgiev parayı Kıbrıs'ta inşaatlarda çalışarak biriktirmiş. Bulgaristan Bilimler Akademisi'nden Etnograf Velcho Krustev'e göre, "erkekler eşlerini değil onları bekaretini satın alıyor" diyor. Ödeme, gelinin yeni ailesinden iyi muamele görmesini sağlıyor. Yine de güzelliğin bir fiyatı var. Georgiev müstakbel karısının kolayca duyacağı şekilde "Kız gerçekten güzelse, fiyat 20-25 bin levaya çıkabilir" diyor. Kalaycı aileleri genelde 16-20 yaşları arasında evlendirdikleri kızlarını, iddiaya göre talipleri tarafından "çalınmasınlar" diye sekizinci sınıfta okuldan alıyor. (Gençlere göre bir kızın kocaya kaçması aileyi utandırıyor. Bu yüzden kızın kaçırıldığı hikayesi çoğu kez ailesinin itibarını kurtarıyor.) Yıllardır kızlarının çeyizlerini dokuyan ve kocalarının işine yardım ederek ateşi besleyen Kalaycı kadınları, eş, anne ve kalaycı yamağı oluyor. Eğitim bu toplum için hiç öncelik olmadı. New York merkezli yardım vakfı Open Society 2004'te, Bulgaristan'da beş Roman kadından birinin okuma yazma bilmediğini ve bu oranın erkeklerdekinin neredeyse iki katı olduğunu buldu. Romanların sadece yüzde 18'i başlık parasını destekliyor, yüzde 69'u buna karşı çıkıyor. Kalaycılar geleneklerine en bağlı Romanlar arasında. Ama modern ekonomi değişime yol açıyor. Çin malı ucuz tencere ve tavaların bolluğu, kap kacak onarım zanaatını öldürüyor. Ebeveynleri "zengin ve gerçekten yakışıklı" bir adamı önermiş ama Todorka "Kişiliğinden hoşlanmadım. Soğuk ve çocuksuydu" diyor. Todorka, "Ebeveynlerim onaylarsa, kocamı kendim seçebilirim. Onları ikna edecek kadar ağlayıp onay alamazsam, yüzde 50 ihtimalle mecburen kaçarım" diye ekliyor. Ebeveynlerinin duyamayacağı mesafede içini döküp daha kökten bir çözümden söz ediyor. Kalaycı dar kafalılığı ve gelenekçiliğinden öyle bıkmış ki, bir Bulgar'la evlenmeyi düşünebilirmiş. Todorka, "Böyle bir şeyi yapmak önemli bir adım. Yani ciddi bir kavgaya hazırlanmalısınız. Ama beni mutlu etmeyen birisiyle beraber olmak istemiyorum" diyor.

Bulgaristan'da yaşları 16 ila 20 arasında değişen genç kızlar, açık hava da kurulan gelin pazarında taliplerini bekliyor.