Avrupa'nın kalbi karardı

Avrupa’nın Kalbi Karardı.

28 Nisan 2025'te, İspanya, Portekiz ve Fransa'nın bazı bölgelerini etkileyen büyük bir elektrik kesintisi yaşandı. Bu olay, Avrupa'nın son yıllarda karşılaştığı en ciddi enerji kesintilerinden biri olarak değerlendiriliyor.​

Kesinti, 28 Nisan 2025 Pazartesi günü saat 12:33'te başladı.

İspanya, Portekiz, Andorra ve Fransa'nın güneybatı bölgelerinde yaşandı.

Toplu taşıma sistemleri durdu, trafik ışıkları çalışmadı, ATM'ler devre dışı kaldı ve iletişim ağlarında ciddi aksamalar yaşandı. Madrid ve Barselona gibi büyük şehirlerde metro seferleri iptal edildi, hastaneler acil durum jeneratörlerine geçti.​

Kesintinin nedeni henüz belirlenmemiş olsa da birkaç olasılık üzerinde durmakta fayda var.

Yüksek Gerilim Hatlarındaki Arızalar: İspanya'nın iç kesimleri veya Fransa'nın güneyinde, yüksek gerilim hatlarında meydana gelen ani frekans düşüşleri ve salınımlar, elektrik şebekesinde zincirleme arızalara yol açmış olabilir.

​Yenilenebilir Enerji Üretimindeki Ani Düşüş: Kesinti sırasında İspanya'nın elektrik üretiminin %59'u güneş enerjisinden sağlanıyordu. Ancak, beş dakika içinde güneş enerjisi üretimi 18 GW'dan 8 GW'a düştü. Bu ani düşüş, şebekede büyük bir dengesizliğe yol açtı. ​

Düşük Sistem Ataleti: Yenilenebilir enerji kaynaklarının artmasıyla birlikte, şebekede enerji depolama kapasitesi azaldı. Bu durum, ani üretim kayıplarına karşı şebekenin direncini azalttı. Yeterli yedek enerji kaynaklarının (doğalgaz, nükleer veya hidroelektrik) olmaması, sistemin çökmesine katkıda bulundu.​

Atmosferik Koşullar: Portekizli yetkililer, aşırı sıcaklık değişimlerinin yüksek gerilim hatlarında salınımlara neden olabileceğini belirtti. Ancak, İspanya Meteoroloji Ajansı bu tür bir hava olayının yaşanmadığını açıkladı. ​

Siber Saldırı İhtimali: İspanya'nın Red Eléctrica şirketi ve istihbarat birimleri, siber saldırı ihtimalini araştırdı ancak şu ana kadar herhangi bir kanıt bulunamadı. İspanya Yüksek Mahkemesi olası "bilgisayar sabotajı" iddialarını soruşturuyor. ​

Bu kesinti, modern elektrik şebekelerinin karmaşıklığını ve yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunun getirdiği zorlukları gözler önüne serdi. Yenilenebilir enerji kaynaklarının artmasıyla birlikte, enerji depolama ve yedekleme sistemlerinin önemi daha da artıyor. Ayrıca, şebeke altyapısının güçlendirilmesi ve uluslararası enerji bağlantılarının artırılması, benzer krizlerin önlenmesi açısından kritik öneme sahip.​

Yarımadası'nın (İspanya ve Portekiz) Avrupa'nın ana elektrik şebekesiyle olan bağlantısı çok düşük (%6 civarında).

Bu tür düşük bağlantılar, enerji krizlerinde bölgenin savunmasız olmasına neden oluyor.

Avrupa Birliği uzun süredir İspanya-Portekiz-Fransa enerji bağlantısını artırmak istiyor, fakat bazı jeopolitik ve ekonomik çıkarlar (özellikle Fransa'nın enerji egemenliği politikası) bu projeleri geciktirdi.

Bu gecikmeler, küresel enerji pazarındaki güçlerin dolaylı bir etkisi olarak görülebilir.

Yaşanan kesintiye enerji jeopolitiği açısından bakarsak;

İspanya, Afrika'dan ve Orta Doğu'dan LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) alımında kilit bir merkez olmaya başladı.

Bu nedenle İber Yarımadası'nın enerji altyapısı, daha fazla stratejik değer taşıyor.

Bazı büyük güçler (örneğin ABD, Çin, Rusya), Avrupa'nın enerji yollarını ve bağımlılıklarını etkileyebilecek krizleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak isteyebilir.

Sonuç olarak doğrudan küresel bir saldırı veya sabotaj kanıtı yok. Ancak, küresel güç rekabeti enerji sistemlerinin zayıflıklarını artırıyor ve dolaylı etkiler (altyapı yatırımlarının engellenmesi, yenilenebilir enerji politikalarına karşı lobi çalışmaları, siber saldırı riski) kesintinin meydana gelmesine zemin hazırlamış olabilir.

"Enerji Rekabeti ve Sistem Zayıflatma" (Dolaylı Müdahale)

Yüksek bir olasılık olabilir.
Küresel enerji güçleri (örneğin ABD, Rusya veya Çin gibi büyük aktörler), Avrupa’nın enerji bağımsızlığı hedeflerini zayıflatmak için yenilenebilir enerjiye dayalı sistemlerin savunmasızlığını ortaya koymayı istiyor olabilir.

Bu tür büyük bir kesinti, şu mesajı verir. "Yenilenebilir enerjiye aşırı bağımlı olmak güvenlik riski yaratır." "Nükleer enerji, gaz ve kömür gibi ‘güvenilir’ kaynaklara yeniden yönelmek gerekir."

Bu durumda; Avrupa’da nükleer ve gaz yatırımları artabilir. Yenilenebilir enerji geçişi yavaşlayabilir. Enerji lobileri, hükümetler üzerindeki baskılarını artırabilir.

"Siber Hibrit Saldırı" (Gizli Operasyon)

Bir devlet destekli aktör (örneğin bir istihbarat teşkilatı veya devlet destekli hacker grubu) şebeke kontrol sistemlerine siber saldırı düzenlemiş olabilir.

Amaç: Avrupa'nın enerji altyapısının ne kadar kolay çöktüğünü göstermek.

Avrupa'yı iç güvenlik ve altyapı yatırımlarına yönlendirerek, diğer uluslararası projelere (örneğin Ukrayna’ya yardım gibi) daha az kaynak ayırmasını sağlamak.

"Sistemik Zayıflık ve Kendi İç Krizi"

Yüksek bir olasılık olabilir.

Aslında bu olay, doğrudan bir küresel müdahale sonucu değil de Avrupa enerji şebekesinin kendi iç kırılganlıklarının bir sonucu olabilir.

Küresel güçler açısından bu tür bir kriz, bir fırsat olarak kullanılabilir. Siyasi ve ekonomik kazanç için kullanabilir.

Özetle: Senaryo 1 → Bilgi savaşı ve lobi gücüyle dolaylı müdahale.

Senaryo 2 → Olası gizli hibrit operasyon.

Senaryo 3 → Tamamen sistemsel zayıflık ama krizin fırsata çevrilmesi.