Rusya çöküyor Türkiye ne yapacak?
Abone olRusya'da artan ambargo ve petrol fiyatlarındaki düşüşün yarattığı ekonomik çöküş Türkiye'yi nasıl etkileyecek?
Hürriyet gazetesi yazarı Uğur Gürses,
Rusya'daki ekonomik çöküşün Türkiye'ye etkilerini bugünkü
köşesinden yazdı.
"Bir otokratın ekonomiyle sınavı" başlıklı bugünkü
yazısında Gürses, Rusya'daki krizin Türk Lirası'nda değer kaybı
yaratacağını ve milli gelirde düşüş yaşanacağı uyarısında
bulundu.
İşte Gürses'in Rusya'daki durumu ve Türkiye'ye etkilerini analiz
eden bugünkü yazısından satırbaşları:
"Rusya, parasındaki hızlı değer kaybını durduramıyor. Hızla çöküşe
doğru ilerliyor. Ama bir taraftan da hem içinde Türkiye'nin de
bulunduğu diğer gelişen ülkeler, hem de gelişmiş ülkelerde mali
piyasalarda tedirginlik yükseliyor. Rusya uygulanan ambargolara ek
olarak son sıralarda petrol fiyatlarının düşüşü de sarsılıyor.
Petrol düştükçe, bütçe gelirinin yüzde 45'ini oluşturan petrol
bağlantılı gelirleri de düşecek. Yılda 280 milyar dolar petrol
ihracatı, fiyatlar varil başma 65 dolarda kalırsa yılda en az 100
milyar dolar düşecek.
Kabaca 30 müyar dolar cari fazla verirken, en az 60-70 milyar dolar
cari açık verecek. Buna 2015'de vadesi gelecek olan 150 müyar
dolarlık borç ödemesini de ekleyin; 2015'de 220 milyar dolar dövize
ihtiyacı olacak.
Kimden bulacak? Ambargo koyan batıdan? Tabi ki zor; bu görünüme 420
milyar dolara düşen döviz rezervleri yetmeyecek.
İşte bu hesapları yapanlar, rublenin değer kaybını kaçınılmaz
görüyorlardı; nitekim yaz aylarında dolara karşı 30 ruble olan
parite, Rus Merkez Bankası'nın önceki gece faizleri yüzde 10.5'tan
yüzde 17'ye çekmesine rağmen dün 80'e dayandı.
PUTİN İÇİN SON PERDE
Böylece otokratik yönetim tarzının olumsuz sonuçlarını, yüksek
petrol geliri ile perdeleyen Putin için son perde başladı. Gücüne
güç katan elindeki kandilin yağı bitmeye yüz tuttu. Rublenin hızlı
değer kaybı, TL dahü diğer gelişen ülke paralarında da değer kaybı
yarattı.
TÜRKİYE NE YAPACAK?
...
Gelişen ülkelerin paraları da değer kaybederken Türk Lirasında da
değer kaybı birkaç günde kabaca yüzde 6 oldu.
...Kur artışı, yine enflasyon kaygılarım gündeme taşıyacak,
beklentiler bozulacak. Merkez Bankası faizleri yukarı çekerken,
hane halkında son iki çeyrekte durgunluk görülen tüketim eğilimi
iyice derinleşecek. Yine uzun süredir 'sıfıra çapa
atan' özel kesim yatırımları da aynı eğilimi
koruyacak.
İşsizlikteki yükseliş devam edecek.
MERKEZ BANKASI NASIL HAREKET
EDECEK?
Merkez Bankası, geçen yıldan aldığı dersle bu yıl daha doğru bir
yoldan ilerliyor; birincisi, petrol fiyatları düşüyor diye faiz
indirimine koşmamasının avantajı ile girdi, ikincisi de kur
artışını gördüğünde, TL likiditesini kısarak, yüzde 8.25'le verdiği
parayı azalıp, efektif faizleri gecelik vadede yüzde 11.25'e doğru
itiyor. Ayrıca, döviz likiditesi yolu olan döviz satım
ihalelerindeki miktarı büyütüyor. TL'yi sıkarak pozisyon alırsa
ileride anlık yüksek kur artışlarında yapacağı olası doğrudan döviz
müdahaleleri daha etkili olacaktır.
KRİZİ YÖNETME MAHARETİ
BURADA
Önemli olan, içerideki kur artışının hane halkında ve şirketler
kesiminde 'merdiven' biçiminde yükselen bir
beklenti biçimine dönüşmemesi. İşte aranan krizi yönetme mahareti
de burada. Geçen yıl, kısa vadeli faizleri beklenen enflasyonun
bile altında politik baskıyla sürekli düşük tutup, yüklü döviz
müdahaleleri yapmış, bir günde 5 milyar dolar satarak dahi kuru
tutamamıştı.
Sonunda faizleri 5 puan artırınca, yükselen kuru
dizginleyebilmişti.
MİLLİ GELİRİMİZ
DÜŞECEK
2013'de milli gelirimiz tam olarak 822 milyar dolardı. İçinde
bulunduğumuz çeyrekte enflasyonda olağanüstü bir değişiklik olmazsa
bu zayıf ekonomik büyüme tablosu ile cari fiyatlarla milli gelirin
yüzde 10 artış göstereceği varsayımıyla 2014'deki milli gelirin
payı 800 milyar dolar civarında olacağını hesaplıyorum.
Nedeni, dolar bazında milli geliri daha önce yükselten
parametreden, yani dolar kurundan geliyor. Geçmişte düşük
seyrettiği için 'milli gelir üç kat arttı'
nutuklarına yansıyan kur etkisi, şimdi yükseldiğinden milli geliri
dolar bazmda azaltacak. Geçen yıl 822 müyar dolar olan milli
gelir, bu yü için kü payı 800 müyar doların altına olabilir.
RUSYA'DAN DOLARA SON DAKİKA
MÜDAHALESİ