Zehir bulutları ülkeyi kapladı! Türkiye'de temiz hava yok

Son bir haftadır Türkiye’nin birçok bölgesinde hava kirliliği tehlikeli seviyelere yükseldi.Uzmanlar, özellikle astım, KOAH, kalp ve solunum hastaları ile çocuk ve yaşlıların dışarı çıkmaması gerektiğini, evde kalınacaksa da kapı, pencerelerin kapalı tutulmasının önemini vurguladı.Uzmanlar 10 kentte kirlilik alarmı verdi. KİRLİLİK HAVADA ASILI İTÜ Meteoroloji Mühendisi Doç. Dr. Deniz Demirhan, ülkenin hem kuzeybatı hem de güneydoğusunun yüksek basınç etkisi altında olduğunu bu nedenle hava kirliliğinin dağılmadığınğını belirterek şunları söyledi:“Şu anda hem kuzeybatıdan hem güneydoğudan gelen sistemlerin etkisi altındayız ve bölgede yüksek bir basınç hâkim. Özellikle İstanbul, Tekirdağ ve Trakya genelinde bu yüksek basınç nedeniyle hava kirliliği dağılmıyor. Kirlilik yayılamadığı için belli bölgelerde yoğun bir artış gözleniyor.”Demirhan, hava kalitesinin en kötü olduğu bölgeleri şöyle sıraladı: “Tekirdağ, Kuzey Ege, Marmara’nın güneyi ve güneydoğusu şu anda kritik durumda. İstanbul’a yaklaştıkça Başakşehir, Esenyurt, Güngören, Sultan Gazi, Beyoğlu ve özellikle Kağıthane’de hava kalitesi ‘hassas’ seviyede. Burada solunum yolu hastaları, yaşlılar ve çocuklar için ciddi sağlık riskleri bulunuyor.”İNŞAAT VE TRAFİK KİRİ Kağıthane’de partikül madde (PM10 ve PM2.5) yoğunluğunun çok yüksek olduğunu belirten Demirhan, “Bu durum, bölgede fazla olan inşaat faaliyetleriyle de ilişkili. Rüzgar yok, yaprak bile kıpırdamıyor. Bu yüzden kirli hava olduğu yerde kalıyor” diyerek ekledi:“Ataşehir ve Göztepe taraflarında da durum benzer. Bu bölgelerde partikül madde, karbon monoksit ve azot dioksit oranları oldukça yüksek. Trafik yoğunluğu ve kentsel dönüşüm inşaatları bu kirliliğin temel nedenleri arasında. Göztepe ve Kağıthane şu anda İstanbul’daki en kirli bölgelerden ikisi.” Demirhan, Türkiye geneline anlık bakıldığında ise İstanbul, İzmir, Gebze, Kocaeli, Sakarya, İzmit, Bursa, Balıkesir, Eskişehir ve Çanakkale’de de yüksek basınç nedeniyle kirliliğinin yaygın olduğunu söyledi: “Neredeyse tüm Marmara, Trakya ve İç Anadolu’nun kuzey kesimleri yoğun hava kirliliği altında.”SİS DEĞİL, ZEHİR TABAKASIİstanbul’da son günlerde görülen sisin aslında kirlilik kaynaklı olduğunu belirten Demirhan, “Yüksek basınç koşulları nedeniyle kirleticiler atmosferde dağılmıyor ve bu parçacıklar sisin içinde yoğuşma çekirdeği gibi davranıyor. Bu da sisin daha uzun süre kalmasına ve solunum yollarına zarar vermesine yol açıyor” dedi.İSTANBUL DÜNYA BEŞİNCİSİ Hava kirliliği izleme platformu IQAir’ın 4 Kasım 2025 tarihli canlı verilerine göre, İstanbul dünyanın havası en kirli beşinci kenti oldu. Listenin ilk sıralarında Hindistan’ın Kolkata (241 US AQI), Pakistan’ın Lahor (186), Hindistan’ın Delhi (185) ve Mısır’ın Kahire (166) yer alırken; İstanbul’un hava kalitesi endeksi 153 olarak ölçüldü. Bu değer “sağlıksız” kategorisinde değerlendiriliyor. Listenin devamında Pekin, Wuhan, Dubai, Manama ve Kudüs gibi kentler bulunuyor. 138 MİLYAR DOLAR ZARAR Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayımladığı Kara Rapor 2025’e göre, ince partikül madde (PM2.5) kirliliği yalnızca bir yılda 138 milyar dolar ekonomik kayba neden oluyor. Platform, hava kirliliğini “ülkedeki en önemli önlenebilir ölüm nedeni” olarak tanımladı.2024’te yaklaşık 62 bin kişi kirli hava nedeniyle erken yaşta hayatını kaybetti. Ölüm oranının en yüksek olduğu il yüzde 33,8 ile Osmaniye olurken, İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara toplam ölüm sayısında ilk sıralarda yer aldı.YOKSUL ÇOCUKLAR ETKİLENİYOR 2021 yılında 538 yenidoğan kirli hava nedeniyle yaşamını yitirirken, her yıl 237 binden fazla 5 yaş altı çocuk kirli hava nedeniyle ölüyor. Araştırmalara göre, gebelikte kirli hava çocukluk çağı kanser riskini yüzde 30 artırıyor. Çocuklarda yoksul bölgelerde yaşayanlar en büyük risk grubunda. KİRLİ HAVA ÖLÜM RİSKİNİ ARTIRIYOR Türk Toraks Derneği’nden Dr. Haluk Çalışır da hava kirliliğinin akut etkilerine dikkat çekti: “Hava kirliliğine maruz kalmak kalp krizi, damar ve solunum hastalıklarında önemli bir faktör. Uzun dönemde vücudun tüm sistemine etkisi var. Demans ve çocuklarda otizm hastalıklarına da yol açıyor. Kirlilik çocukları daha anne karnında etkilemeye başlıyor. Çalışır, “Zatürreden ölen çocukların çoğunun kirli havaya maruz kaldığı görülüyor. Yaşlılarda ise beklenmeyen erken ölümlere yol açıyor” diye konuştu.TÜRKİYE’DE TEMİZ HAVA YOK Rapora göre 2024 yılında Türkiye’de hava kalitesi ‘iyi’ olan tek bir il bile yok. Iğdır, Erzincan ve Kütahya en kirli iller arasında. İstanbul ve Ankara ‘hassas’ seviyede kirlilikle dikkat çekerken, İzmir’de veri eksikliği nedeniyle ölçüm yapılamadı. Raporda, PM2.5 kirliliğinin dünya genelinde yılda 7,8 milyon erken ölüme yol açtığı ve • KOAH’a bağlı ölümlerin yüzde 41,3’ünün,• Kalp hastalıklarının yüzde 27,7’sinin,• İnme vakalarının yüzde 27,4’ünün,• Akciğer kanseri ölümlerinin yüzde 18,6’sının kirli havayla bağlantılı olduğu belirtildi.

Yüksek basınç ve durgun havanın etkisiyle Marmara ve Trakya adeta gaz odasına döndü. Uzmanlar, riskli gruplara “evde kalın” çağrısı yaparken dünyanın havası en kirli beşinci kenti İstanbul’da kirlilik gözle görüldü.

KİRLİLİK HAVADA ASILI