Yerin dibinden uzayı izleyecekler!
Abone olAntarktika'nın derinliklerinde, dünyanın en tuhaf gözlemevi hizmete girmek için gün sayıyor.
Antarktika'nın derinliklerinde, dünyanın en tuhaf
gözlemevi hizmete girmek için gün sayıyor.
IceCube Neutrino Observatory bilinen gözlemevlerinden çok farklı.
O, nötrinolar olarak adlandırılan ve ışık hızıyla Dünya'dan geçen
yakalanması zor atom altı parçacıkları gözlemlemekle görevli Güney
Kutbu'ndaki dev bir teleskop.
Teleskop birkaç yıldır veri topluyor olsa da, inşası geçen
haftasonu sona erdi. Nötrinolar hakkında bilinenler az, ama
galaksinin doğuşuna ve kara deliklerin gizemine dair bilgi
taşıdıklarına inanılıyor. Fizikçiler nötrinoların, çarpışan
galaksiler ya da evenin kıyılarındaki uzak kara delikler gibi
şiddetli kozmik olaylar sırasında doğduğunu düşünüyor.
Uzayda milyarlarca ışık yılı boyunca seyahat edebilen nötrinolar,
manyetik alanlar ya da atomlar tarafından yutuluyor ya da geri
yansıtılıyor. Bu gizemli enerji parçacıkları, kainatla ilgili en
temel sorulardan bazılarının cevabını verebilir. Ama öncelikle
onları bulmak gerekiyor.
Bu yüzden de bilim insanları, bir nötrinonun buzun moleküllerini
oluşturan atomlardan biriyle çarpışması şeklindeki nadir durumu
izleyebilmek için buzu kullanıyor. Dev teleskop, Güney Kutbu'ndaki
Antarktika platosunun altında 2 bin 438 metre kadar derinlikte inşa
edildi. Projenin tamamı 279 milyon dolara mal oldu.
242 milyon doları Ulusal Bilim Vakfı tarafından verildi. İnşaatın
son aşamasında, 5 bin 160 optik sensör için gerekli son 89 deliğin
açılması gerçekleştirildi. Bu sensörler ana dedektörü oluşturmak
üzere yerleştirildi. Nötrino ve bir atomun çarpışmasından 'müon'
olarak bilinen parçacıklar, 'cerenkov radyasyonu' adı verilen bir
parlak mavi ışık içinde oluşur.
Antarktika buzulunun ultra şeffaf yapısında, IceCube'ün optik
sensörleri mavi ışığı tespit edebilecek. Atom altı parçacık
çarpışmasının ertesinde kalan iz de bilim insanlarının nötrinonun
geliş yönünün anlamalarına ve nereden geldiğini (bir kara delik ya
da çarpışan galaksi) tespit etmelerine olanak tanıyacak. Ama bu
sadece müonları tespit etmekten daha karmaşık bir işlem.
Bir kozmik nötrino tarafından yaratılan her müon için, dedektörün
üzerinde etmosferde kozmik ışınlarla bir milyon daha müon
yaratılıyor. Bu yüzden bu karışıklığın önüne geçebilmek üzere
IceCube'ün sensörleri, gezegenden geçen nötrinoları tespit
edebilmeleri için aşağıya doğru konumlandırılıyor. IceCube gezegeni
bir filtre olarak kullanarak sadece nötrinoların çarpışmasıyla
oluyan müonları ayırt etmeyi amaçlıyor. Gözlemevinin büyüklüğü, (1
kilometreküp buz) önemli, çünkü gözlemlenebilecek potansiyel
çarpışma sayısını artırıyor.