Vatikan'ın sır arşivinde Türk izleri
Abone olVatikan'ın gizli arşivleri dijital ortama aktarılırken, Türklerle ilgili iki önemli belge dikkat çekti.
Katolikler'in ruhani merkezi Vatikan'ın 85 km
uzunluğundaki gizli arşivi dijital oluyor. Osmanlı'nın 1683'teki 2.
Viyana Kuşatması'nın da aralarında bulunduğu 100 belge
gösterildi.
İlk tweetini geçtiğimiz günlerde gönderen ve kilisenin dijital
dünyadaki iletişim araçlarını Hıristiyanlığın yayılmasında etkin
kullanımı savunduğu için "Dijital Papa" olarak adlandırılan Papa
16'ncı Benedict, Vatikan Gizli Arşivleri'nin büyük dijital
dönüşümünün adımlarını attı.
85 kilometre uzunluğunda raflara sahip, Dan Brown'un romanlarına
da konu olan, dünyanın en merak edilen bu arşivi dün benim de
aralarında bulunduğum 17 gazeteciye açıldı. Arşivlerde 2.5 saatlik
tur sırasında açıklanan 100 belge haricinde tarihi 3 belge önceki
gün 17 gazeteciye gösterildi. Sabah'tan Timur Sırt, gördüklerini
yazdı.
MİLYONLARCA BELGE
Burası onlarca odadan oluşan ve yer altından Roma'nın en yüksek
kulelerinden birine ulaşan dev bir arşiv. Dijital dönüşümün
sponsorluğunu EMC firması üstleniyor. Gezide sadece arşivlerin
olduğu binanın tepesindeki kulede fotoğraf izni verildi.
Dijitalleştirme operasyonunda şimdilik 100 belge açıklandı.
Milyonlarca belge ise bekliyor. Vatikan Arşivleri Vakfı'nın
kuruluşunun 400'üncü yılında bu adımları attıklarını söyleyen
yetkililer arşiv seçiminde ince eleyip sık dokuduklarını söylüyor.
100 belge dün Roma'daki Capitoline Müzesi'nde ziyarete açıldı. Bu
belgeleri www. luxinarcana.org sitesini ziyaret ederek görmek de
mümkün olacak. Ayrıca iPad ve Android uygulamalarla sergi akıllı
telefonlar ve tabletlerden de takip edilecek. Roma Katolik
Kilisesi'nin Papa'sı, ölünceye veya bir sonraki varisi gelinceye
kadar, bu arşivleri korumak zorunda. Vatikan devletinin özel
dosyaları, papanın muhasabe kayıtları, yazışmalar ve yüzyıllar
boyunca biriktirilen diğer birçok döküman da bu arşivler arasında
yer alıyor.
17. yüzyılda, Papa 5. Paul'un emirleriyle, çok az sayıda bilgin
kişinin, sınırlı sayıda bilgiye ulaşabildiği Gizli Arşivler,
Vatikan Kütüphanesi'nden ayrılarak, 1881 yılına kadar kapatıldı.
Papa 13. Leo, arşivleri araştırmacılara bu yıldan sonra açmıştı ve
hâlâ her yıl binden fazla araştırmacı bu bilgilere ulaşabiliyor.
Vatikan yetkilileri bir konunun altını çiziyor. 'Gizli değil, özel
arşiv' diyor. Belgelerin uzmanların incelemesine açık olduğunu
söylüyor. Ancak her belgenin açılmadığı bu yüzden bu gizliliğin
devam ettiğini de unutmamak gerekiyor. "Vatikan Gizli
Arşivleri"ndeki "Gizli" kelimesinin modern anlamda gizliliği
simgelemediğini belirten Vatikan yetkilileri, burada ifade edilmek
istenenin arşivlerin Papa'nın kişisel malı olduğunu, Roma Papa
Divanı'nın ya da Papalığın herhangi bir departmanına ait olmadığını
belirtiyor. Arşivlerin web sitesine göre, yaşayan en eski doküman
8. yüzyılın sonlarına ait.
EN BÜYÜK SALDIRI
Vatikan Gizli Arşivleri'nin en önemli zararı Napolyon döneminde
gördüğü yetkililer tarafından belirtiliyor. Napolyon Roma'ya
girdikten sonra belgeleri Paris'e taşıyor. Vatikan belgeleri
Napolyon'dan 30 yıl sonra önemli bir kısmını kaybederek geri
alıyor.
ÖZEL ÜÇ BELGE
BELGE 1:Yıl 1579. Kraliçe Elizabeth Papa'dan maden
ticareti için izin istiyor. 8. Henry'nin annesi Kraliçe Elizabeth
I'in Papa'ya yazdığı mektupta madenlerin tüm dünyaya satışı için
onay isteniyor.
BELGE 2: Yıl 1702. Ünlü Alman Filozof Gottfried
Leibniz, arşivlere giriş için Papa'dan izin istiyor. Daha çok
matematik teoremleriyle tanınan Gottfried Leibniz Papa'dan Vatikan
Arşivleri'ne giriş için izin istiyor. Metematik ve mantık dışında
tarihçiliği ile de bilinen Leibniz'in bu isteği de Papa tarafından
kabul ediliyor.
BELGE 3: Yıl 1848. Giuseppe Garibaldi Papa'dan af
dilediği mektup Modern İtalya'nın babası kabul edilen Giuseppe
Garibaldi Montevideo'da (Uruguay'ın Başkenti) yaşarken Papa'dan af
dileyerek İtalya'ya dönüş için izin istiyor. Garibaldi'nin bu
isteği kabul ediliyor.
İŞTE TÜRK İZLERİ
Vatikan'ın arşivinde II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla
sonuçlandığı 1683 yılına ait "Türklerin Viyana Bozgunu" başlıklı
harita ve dokümanlar ve 1571 yılına ait Türklere Karşı Kutsal
İttifak konulu iki ayrı belge de bulunuyor. Haçlı İttifakı'nın
İnebahtı Deniz Savaşı'nda Osmanlı donanmasını yendiği yıl olan
1571'e ait belgede Papa Pius ve İspanya Kralı 2. Philip'in isimleri
yer alıyor.