TVde reyting skandalı
Abone olBazı yapımcı şirketlerin denek ailelere para vererek, programların reytinglerini yükselttiği tespit edildi.
Bazı yapımcı şirketlerin denek ailelere para vererek, kendi
hazırladıkları programların reytinglerini yükselttikleri tespit
edildi. TİAK skandalı doğruladı.
Televizyon programlarının seyredilme oranlarını (reyting)
belirleyen ölçümlerin bazı yapımcı firmalar tarafından manüple
edildiği ortaya çıktı. Durum yayıncı kuruluşlar ve reklam verenler
üzerinde şok etkisi yaptı.
Türkiye’de reyting ölçümleri AGB Nielsen firması tarafından
yapılıyor. 1989’da Türkiye’de ölçümlere başlayan AGB, 36 milyon
kişiyi temsil ettiği varsayılan 2201 haneye cihaz yerleştirdi. 21
şehir ve 21 ilçeye dağılmış durumda olan bu aileler, herhangi bir
etkiye maruz bırakılmamaları için gizli tutuluyor.
Ancak, TGRT ve Star TV’ye programlar hazırlayan Başak Yapım
şirketinin, bu denek ailelerden İstanbul, Elazığ, Malatya ve
Ergani’deki 60 ailenin bilgilerine ulaştığı belirlendi. AGB firması
tarafından yapılan denetleme çalışmaları, söz konusu firmanın bazı
ailelere direkt ödemeler yaptığını, ailelerin evlerine
yerleştirdiği bir cihazla kendi programlarının seyredilme oranını
yüksek gösterdiği anlaşıldı.
60 HANE DEŞİFRE OLMUŞ
AGB Anadolu adlı ölçüm şirketi, denek ailelerin evindeki TV’lere
‘peoplemeter’ adı verilen bir ölçüm cihazı takıyor. Bu cihaz,
farklı yaş ve sosyal konumlardaki aile bireylerinin televizyon
izlemelerini kayıt ederek basit bir modemle ana merkezdeki
bilgisayarlara aktarıyor. Denek ailelerin eş zamanlı televizyon
seyretme oranı, yıl içinde en çok yüzde 60’lara yükseliyor. Bu da
2201 hanenin yaklaşık 1300’ünde aynı anda tv’lerin açık olması
anlamına geliyor. Söz konusu yapım şirketinin, içinde ölçüm cihazı
bulunan 60 haneyi belirleyerek, izlemelerini yönlendirdiği
belirtiliyor. Bu da reytinglerde programların yayınlandığı kanal
lehine 4-5 puanlık ‘haksız bir kazanç’ anlamına geliyor. Bu oran
bir programın ilk yüz listelerinde üst sıralara sıçramasına ya da
az izlenen bir kanalın oldukça iyi bir izlenme payına sahip
olmasına fırsat tanıyor.
REYTİNG YÖN VERİYOR
Tüm dünyada televizyon programları reyting ölçümlerine göre
hazırlanıyor. Reytinglere göre ‘tuttu’ sayılan programlar devam
ediyor, hatta benzerleri üretiliyor. İyi reyting almayan programlar
ise birkaç gösterimin ardından derhal yayından kaldırılıyor. En çok
ve en pahalı reklamı da yine reytinglere göre en fazla izlenen
programlar alıyor. Yani reytingler kanalların yayın anlayışını,
dolayısıyla da toplumun izleme alışkanlıklarını belirliyor. Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’nin de bu gerçekten hareketle
ölçümleme çalışmalarını önemsediği öne sürülüyor.
BAŞKASI VAR MI?
Bu arada Başak Yapım dışında, başka yapımcı firmaların ya da TV
kanallarının denek ailelere ulaşıp, ulaşmadıkları ise bilinmiyor.
Fakat yaşanan son olay bunun ‘imkânsız olmadığı’ gerçeğini ortaya
koyuyor. TGRT’de yayınlanan Haber- Magazin, En Komikler, Sürpriz ve
Dikkat programları ile Star TV’de yayınlanan Yıldız Yağmuru ve
Yıldızlar Altında programlarının yapımcısının yaklaşık bir yıldır
bu yöntemi kullanarak kanallara büyük avantaj sağladığı iddia
ediliyor. Bu arada söz konusu yapım şirketinin Hülya Avşar’la
TGRT’de yeni bir programın hazırlığı içinde olduğu biliniyor.
Tatlıses isyan etmişti
İbrahim Tatlıses’in sunduğu İbo Show adlı program Star TV’deyken
ilk yüz listelerinde 1.lik’ten aşağı düşmüyordu. Ancak program
Star’la anlaşmasını sona erdirip atv ’ye geçer geçmez beklenmedik
bir düşüş yaşadı. Tatlıses birincilik kürsüsünü kaybetmiş, yerini
Star TV’nin Başak Yapım’a yaptırdığı Yıldızlar Altında adlı program
almıştı. İbrahim Tatlıses, o dönemde firmanın reytinglerle
oynadığını iddia etmişti.
Sektörde bunalım yaşanabilir
AGB verileri Türkiye’de 1 milyar dolara yakın bir reklam pastasının
dağıtımında kullanılıyor. Datanın böylesine uzun bir süredir
manüple edilmesi ve kimsenin bundan haberdar olmamasının sektörde
zaten var olan güvensizliği artırabileceği yönünde değerlendirmeler
yapılıyor. Özellikle şimdilik durumu izleyen reklam verenlerin
önümüzdeki günlerde sert çıkışlar yapabileceği ihtimali üzerinde de
duruluyor. Bu arada AGB ölçümlerine pek sıcak bakmayan RTÜK’ün
yasadan aldığı güçle, önümüzdeki dönemde ölçümleme işine
girebileceği ihtimaline de dikkat çekiliyor.
Haneler devre dışı bırakıldı
AGB firması Türkiye’de ilk elden Televizyon İzleme Araştırmalar
Kurulu’na TİAK) hizmet veriyor. TİAK, BUGÜN’e reyting skandalını
doğrularken, şu açıklamada bulundu: Düzenli olarak yapılan denetim
çalışmaları sırasında, az sayıda TİAK Televizyon İzleme Paneli
hanesinde şüpheli izlenme görülmüş ve bu hanelerle yapılan
ayrıntılı görüşmeler sonucunda, bir TV programı yapımcısı kuruluşa
ait olan değişik TV programlarının, bu yapımcı kuruluş tarafından
sağlanan belirli bir maddî çıkar karşılığında, yapay bir şekilde
izlenmesi şeklinde panele müdahale edildiği saptanmıştır.
Bu saptamayı takiben, TİAK denetçisi ile AGB Nielsen Türkiye ve AGB
Nielsen Avrupa Merkez Ofisi’nden uzmanların işbirliği ile durum
hemen kontrol altına alınmış ve şüpheli izleme davranışı görülen
haneler derhal değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Haber: Mehmet Canıtatlı
Kaynak: