Türkmenistanda büyük kapışma!
Abone olTek adam olan Türkmenbaşı'nın ölümünün ardından Türkmenistan'da ne olacak? İşte ülkeyi bekleyen büyük kapışma...
Türkmenbaşı'nın ölümü ile eski Sovyet coğrafyasındaki Rusya'nın
son kalesi Türkmenistan'da önemli Soğuk Savaş dönemi açılıyor. Bu
savaşta ABD, 'bölgesel gücünü ve ekonomisini', Rusya 'eski
ilişkilerini' ve 'Türkmen ekonomisinin atardamarı Gazprom tekeli'ni
kullanacak. Türkiye'ye ise uzaktan bu savaşı izlemek düşecek.
Türkmenbaşı, bağımsızlık sonrası enerji kaynaklarının
değerlendirilmesinde Türkiye üzerinden ABD'ye yanaşmayı tercih
etti. Ülkenin ABD'ye en yakın dönemleri de Süleyman Demirel'in
Türkiye'de Cumhurbaşkanı olduğu dönemdi.
Rusya'yı gözden çıkarmıştı
Demirel, ilişkileri canlı tutmak için sık sık ziyaret ettiği
Aşkabat'ta 20 kadeh konyak sortisini bile göze almıştı (29 Mart
2000 gecesi). Bu dönemde Trans-Hazar boru hattı ve Türkiye'ye gaz
satışı en somut projelerle ele alındı.
Türkmenbaşı, o dönem Rusya'yı kaybetmeyi o kadar çok göze almıştı
ki 6 Ekim 1999'da Aşkabat'ı ziyaret eden dönemin Enerji Bakanı
Cumhur Ersümer'e medyanın önünde, "Siz ve Mesut Yılmaz bizim gazı
istemiyorsunuz. Bir daha Rusya'ya gitme, Türkiye'ye 70 dolara gaz
satıyoruz. Rusya Türkmen doğalgazını Türkiye'ye 114 dolara satıyor"
diye sitem etmişti.
Demirel'in ardından gelen hükümetler, bölgenin 'dengesiz' çocuğu
Türkmenbaşı'nın gönlünü alamadı ve ABD'nin bütün girişimlerine
karşın Türkmenbaşı 2000'li yıllarda Rusya tekeline teslim oldu.
Türkmen gazını Rusya ve İran bize pazarlıyor
Türkmenistan halihazırda Gazprom'a yılda 70 milyar metreküp
doğalgaz satıyor. İran'ın Türkiye'ye sattığı doğalgazı
Türkmenistan'dan aldığı da biliniyor.
Türkmenistan'da siyasi karışıklık yaşanması ve vananın kapanması
halinde Rusya, Ukrayna ve İran doğrudan olmak üzere, Türkiye'nin de
aralarında bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesi etkilenecek.
Türkmenbaşı'nın yerine kim
geçecek?
Türkmenbaşı, her konuda olduğu gibi doğalgazda
da tek muhataptı. Bakanları canlı yayında kabineden kovardı.
Dolayısıyla etrafındaki ilk halka da dahil ülkede önemli siyasi
çalkantılar yaşanabilir.
ABD ve Rusya bu noktada yeni iktidarı şekillendirmek için yoğun
çaba harcayacak. ABD'nin bu savaşta en önemli kozu, uluslararası
gücü ve parasal katkıları olacak. Rusya ise 'eski ilişkilerini' ve
ülke ekonomisini önemli ölçüde bağlamış olan Gazprom'u
kullanacak.
Türkiye oyunun dışında
AK Parti hükümeti, Türkmenistan'daki büyük oyunun ancak, 'cenaze
namazı' aşamasına yetişebildi. Bu yüzden gelecekte yaşanan oyunun
dışında kalacak.
Ancak, ABD kazanırsa ya da kazanmak için ihtiyaç duyarsa Türkiye
Türkmenistan'da boy gösterebilecek. Yakında, Türmenistan sivil
toplum örgütlerinin ve Rus/ABD ajanlarının faaliyetlerine 'açık'
hale gelecektir.
(Haber:Deniz Zeyrek-Radikal)