Tüm dünyayı şok eden gelişme!
Abone olGösterişiyle dünyanın yeni gözde mekanı olan ülke borçlarının 6 ay ertelenmesini istedi. Bu teknik olarak iflas demek!
Altın varaklı 7 yıldızlı Burj El Arab oteli, dünyanın en yüksek
kulesi, dev alışveriş merkezleri ve abartılı yaşam tarzıyla dünyaya
nam salan Dubai, uçurumun kenarına geldi.
Dubai Şeyhi El Maktum’un sahibi olduğu Dubai World, 59 milyar
dolarlık borcunun 6 ay ertelenmesini istedi. S&P, “Bu teknik
olarak iflastır” dedi.
Dubai Şeyhi El Maktum’a ait iki büyük şirketin toplam 59 milyar
dolar tutarındaki borçlarını erteleme talebinde bulunması tüm dünya
piyasalarında bomba etkisi yarattı.
Arjantin’in 2001 yılında 95 milyar dolar tutarındaki borcunu
ödeyememesinin ardından en büyük borç erteleme talebine imza atan
Dubai World adlı şirket, Avrupa borsalarında dün yüzde 3’ü aşan
kayıpların yaşanmasına neden oldu.
ÇÖLÜ CENNETE BÖYLE ÇEVİRMİŞLERDİ |
Düşüşlerde Dubai’ye kredi veren büyük bankaların alacaklarını
tahsil edememe riskiyle karşı karşıya kalmaları etkili oldu. Dubai
World’e kredi veren bankalardan Credit Suisse’in hisseleri yüzde
3.5, Lloyds’un hisseleri yüzde 3.9, Royal Bank Of Scotland’ın
hisseleri ise yüzde 4.2 değer kaybetti. El Maktum’un ortakları
arasında olduğu Yunanistan’ın en büyük yatırım şirketlerinden
Marfin Investment’ın hisseleri de yüzde 8.4 düştü.
Kredi notları dibe indi
Borcun geri ödemesinin gecikebileceği açıklamasının ardından kredi
derecelendirme kuruluşları Standard&Poor’s ve Moody’s Dubai’nin
bazı kamu bağlantılı kuruluşlarının kredi notlarını birkaç kademe
indirdi. Moody’s bazı iştiraklerin kredi notunu “yatırım
yapılamaz” seviyeye indirirken, S&P yeniden
yapılandırmanın teknik olarak iflas sayılabileceğini
açıkladı.
Dubai hükümetinin yaptığı açıklamada, “Dubai World, kendisi ile
Nakheel’e finansman sağlayan tüm kurum ve kişilerden 6 ay süreyle
’beklemeye’ geçmelerini ve finansmanın vadesini en azından 30 Mayıs
2010’a kadar ertelemelerini talep etmeyi düşünmektedir” denildi.
Dubai World, Deloitte’tan mali anlamda yeniden yapılanması için
yardım isteyecek.
Şok edici bir durum
Dubai World’ün iştiraklerinden olan ve borçlarının ertelenmesi
istenen Nakheel şirketinin Ağustos ayında yaptığı açıklamaya göre,
kamuya ait olan Dubai World’ün 59 milyar dolar olan borçları, Dubai
Emirliği’nin 80 milyar dolar olan borcunun büyük kısmını
oluşturuyor. Analistler, geniş kaynaklara sahip Abu Dhabi
Emirliği’nin borçların geri ödenmesinde Dubai’ye yardım
edebileceğini belirtiyor. Buna rağmen, Dubai’nin yüksek gayrimenkul
yatırımları ve yabancı sermaye girişine dayalı parlak ekonomi
modelini büyük ihtimalle terk etmesi bekleniyor.
Dubai hükümeti tarafından dün yapılan başka bir açıklamada ise
uluslararası liman işletmecisi DP World şirketinin borçlarının,
Dubai World borçlarının yeniden yapılandırılması sürecine dahil
olmadığı belirtildi.
SICO Yatırım Bankası’ndan Şakil Sarvar, “Bu şoke edici bir
durum. Çünkü son birkaç aydır gelen haberler, Dubai’nin büyük
olasılıkla borç taahhütlerini karşılayacağı
yönündeydi”dedi.
Gösterişli büyüme modelinin bedeli
Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri’ni oluşturan 7 özerk emirlikten
biri. Uzmanlar, Dubai’nin yabancı sermaye ve dev inşaat projelerine
dayanan gösterişli büyüme modelinin bedelini ödediğini
söylüyor.
Bazı uzmanlar da, Dubai’nin büyük ihtimalle durumunu düzeltmek için
ekonomik anlamda daha muhafazakâr bir tutum benimseyen Abu
Dhabi’den yardım isteyeceğini kaydediyor. Dubai World’le ilgili
açıklamanın, ülkede kamu kuruluşları ve şirketlerin kapalı olacağı
Kurban Bayramı arefesinde yapılması da dikkat çekti.
Waterfront City: 4 milyar $
- 2007’de Dubai şehri için yeni bir Master Planı yapıldı ve kollar
sıvandı. 140 milyon metrekareden büyük alana kurulacak Waterfront
City’de 1.5 milyon insanın yaşaması ve 1 milyon yeni iş imkanı
sağlanması hedefleniyordu. Projeye ilk etapta 2.2 milyar dolar
gideceği hesaplandı ancak krizde bu rakamın 4 milyar doları aştığı
belirtiliyor.
Dubai Metrosu: 7.6 milyar $
- Dubai’deki Ortadoğu’nun en büyük metrosu, 7.6 milyar dolara mal
oldu. 75 kilometre uzunluğundaki metroda 45 istasyon yer alıyor.
Dubai Metrosu, 1 günde 200 bin kişiyi taşıyacak. Metronun 7
yıldızlı Burj El Arab oteli kadar havalı olması için yürüyen
halılar bile düşünüldü.
5.2 milyar $
- ’Palmiye Adası’ (The World) 300 ada dünya haritası şeklinde
tasarlandı. Ada fiyatları 15 ile 250 milyon dolar arasında
değişiyordu. Projeye 5.2 milyar dolar gitti, ancak iflas etti.
Hatta projeye 51 milyon euro yatıran iki İngiliz işadamı intihar
etti.
Burj Dubai: 20 milyar $
- Dubai’de 818 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek kulesi olan
Burj Dubai, 1 yıllık gecikmeyle 4 Ocak 2010’da açılacak. Burj
Dubai, 20 milyar dolarlık devasa bir proje kapsamında inşa
ediliyor. Dev projeye 30 bin konut ve dünyanın en büyük ticaret
merkezi Dubai Mall da dahil.
Rüya şehir Dubai dibe nasıl vurdu?
DUBAİ ekonomisi yabancı sermaye ve dev emlak projeleriyle son
yıllarda hızla büyüdü. Dubai World ve bağlı kuruluş Nakheel’i de
içeren hükümet bağlantılı geniş bir şirketler ağı, Dubai
Emirliği’nin gayrimenkul, ulaşım, navlun ve finans sektörlerinde
yaklaşık 20 yıldır hızlı bir büyüme yaratıyordu.
Ancak global mali kriz ve ekonomik durgunluk binlerce projenin
devam ettiği Dubai’yi derinden sarstı. 6 yıllık hızlı kalkınmanın
ardından ekonomi geçen yılın ikinci yarısından itibaren daralmaya
başladı. Bu durum da Dubai’deki emlak fiyatlarının hızla düşmesine
yol açtı. Öyle ki emlak fiyatları 2008 yılında gördüğü zirveden bu
yana yüzde 50 geriledi.
Dubai World’ün devam eden projeleri peşpeşe durdu. Dubai’de
durdurulan inşaat projelerinin büyüklüğünün 205 milyar euroya
ulaştığı, Birleşik Arap Emirlikleri hükümetinin inşaat sektörünü
içinde bulunduğu çıkmazdan kurtarmak için 20 milyar dolarlık
sermaye girişi yaptığı belirtiliyor. Dubai World adlı yatırım
şirketinin 59 milyar dolar borcunun büyük bölümü gayrimenkul ve
inşaat alanında faaliyet gösteren yan şirketi Nakheel’den
kaynaklandı.
100 ülkede yatırım yaptı, borca battı
59 milyar dolarlık borcu bulunan Dubai World, Dubai Emirliği’nin
sahip olduğu en büyük şirketi konumunda. Dubai World, enerjiden
ulaştırmaya, finanstan gayrimenkul sektörüne kadar birçok alanda
faaliyet gösteriyor. Palm Adası’nı tasarlayan Nakheel, Suudi
Arabistan, Ürdün, Rusya gibi ülkelerde inşaat projeleri bulunan
Limitless ile İsviçre’de kayak merkezi bile yaratan Leisure Corp,
Dubai World’ün en önemli şirketleri. Dubaili şirketin 100 farklı
ülkede yatırımı var.
Ucuz kurtulduk
- Dubai Şeyhi El Maktum Türkiye’de, büyük tartışmalara neden olan
İstanbul Levent’teki eski İETT arsasıyla gündeme geldi. İstanbul
Büyükşehir Belediyesi, 46 bin 241 metrekare ticaret ve konut
alanına sahip Levent’teki İETT garajı arazisini 2005’te El
Maktum’un şirketi Sama Dubai’ye arsa bedeli karşılığı ihalesiz
verdi. Dubai Towers adıyla anılan ve biri 300 diğeri 240 metre
yüksekliğindeki iki kuleyi kapsayan proje kamuoyundan büyük tepki
gördü. Bunun üzerine belediye 2007’de yeni bir ihale açılmasına
karar verdi. Açık artırma usulüyle yapılan ihalede Zorlu Grubu ile
yarışan Sama Dubai, 1.1 milyar lira bedelle ipi göğüsledi. Sama
Dubai, Türkiye’nin en yükseği olacak Burgu Kuleleri inşaa etmeyi
planlıyordu. Ancak 5 milyar dolara malolacak bu proje de büyük
tepki gördü. İstanbul’un silüetinin bozulacağı gerekçesiyle de
Mimarlar Odası, iptal davası açtı. Sama Dubai de İETT arazisinin
imarı değişeceği için ihalenin parasını ödemedi ve projeden
çekildi.
Dev borsalarda kayıp yüzde 3’ü aştı
Dubai’nin borçlarını ödeyemeyeceğini açıklaması dünya borsalarını
sarstı. Özellikle 59 milyar dolarlık borcunu ertelemek isteyen
Dubai World’e kredi veren Avrupa bankaları düşüşe önderlik etti.
Alman Borsası yüzde 3.25, Fransa Borsası yüzde 3.41, İngiltere
Borsası ise yüzde 3.18 değer yitirdi. Şükran Günü nedeniyle dün
işlem yapılmayan Wall Street’te ise vadeli işlemlerde endeksler
yüzde 2 geriledi.
Ülke Değişim (%)
Almanya -3.25
İngiltere -3.18
Fransa -3.41
Hong Kong -1.78
Japonya -0.62
Rusya (MICEX) -3.29
Macaristan -2.48
Polonya -1.51
G. Afrika -1.69
Çin -3.62
Arjantin -3.51
Brezilya -2.29
Dolar, Londra’da 1.53 TL’ye yükseldi
- Dubai ile ilgili kaygılar nedeniyle riskli yatırım araçlarından
çıkan yatırımcılar dolar almaya başladı. Dün bir ara 1.5141
seviyesine kadar çıkan euro/dolar paritesi 1.4960’a indi. Paritede
yaşanan sert düşüşün ardından dolar, Londra’da 1.53 TL’ye kadar
yükseldi. Doların yurtdışında değer kazanması altının ons fiyatının
da gerilemesine neden oldu. Bir ara 1195.90 dolara kadar tırmanan
altının ons fiyatı 1183 dolara indi. Ancak güvenli liman olarak
görülen altın yeniden 1190 dolara çıktı.