Törenin cinayetlerle ilgisi yok
Abone ol'Töre'nin son yıllarda cinayetlerle birlikte anılmasının yanlış olduğu bildirildi.
Adı Orhun Anıtları'nda bile geçen, eski Türkler'de devlet
yönetimini sağlayan toplum kuralları olarak bilinen 'töre'nin son
yıllarda cinayetlerle birlikte anılmasının yanlış olduğu
bildirildi. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesinden emekli
Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, törenin
son yıllarda yanlış olarak bazı cinayetlerle özdeşleştirildiğini
söyledi.
Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu kültürüne dayandırılarak, namus
nedeniyle insan öldürmeye 'töre cinayeti' adı verildiğini ifade
eden Sakaoğlu, törenin cinayetle anılmasının çok yanlış olduğunu
bildirdi. Törenin aslında geçmişi çok eski tarihlere dayanan toplum
kuralları olduğunu vurgulayan Sakaoğlu, şunları söyledi: ''Töre,
Orhun Anıtları'nda bile geçer. Anıtlarda 'senin ilini ve töreni kim
bozabilir' şeklinde ifade vardır.
Töre, yazılı düzene geçilmeden bir anlamda yasaların bütünü olarak
görülüyor ve bunlarla bazı dönemler devlet yönetiliyordu. Öyle ki
ülkemizde bile eski medeni kanunlarda hakimler karar verirken
törelerden yararlanıyordu. Töre, büyüklere saygı, hastaları ziyaret
gibi güzellikleri emreder, adam öldürmeyi değil. Hasta komşuyu
ziyaret, çeşitli davranışlarla babaya saygı bir töredir.'' Toplumun
benimsediği iyi kurallar olarak da tanımlanabilecek töre kavramının
bugüne kadar farklı anlamlar katılması nedeniyle değiştiğini ifade
eden Sakaoğlu, günümüzde artık törenin cinayet gerekçesi olarak
algılandığını bildirdi. Güneydoğu'da ''töre'' adı altında insan
öldürmenin, Konya'da namus cinayeti olarak isimlendirilebildiğini
dile getiren Sakaoğlu, ''Bazı kelimeler farklı anlamlar yüklenerek
bozuldu.
Önceden yeni doğan kız bebeklerine alımlı, güzel genç kız anlamına
gelen Yosma adı verilirdi. Şimdilerde ise Yosma'ya farklı anlamlar
katıldığını için bu isim kullanılmıyor. Aynı şekilde Niyazi ismi de
çocuklara konulmuyor'' dedi. Töreye de zaman içinde yanlış olarak
benzer şekilde farklı kötü anlamlar yüklendiğini belirten Sakaoğlu,
''Töre, asırlarca uygulanarak doğruluğu ve faydası kanıtlanmış,
toplumda kabul görmüş geleneksel yaklaşımlardan oluşur. İyi, güzel
ve ahlaklı kuralların bulunması gereken töre kavramına son yıllarda
cinayeti sokmayı başardık'' diye konuştu.
'TÖRE'NİN YAPISI İYİLİKTİR
Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Mikail Bayram ise törenin kökeninin ne kadar eskiye
dayandığının bilinmediği, ancak yazılı olmayan kurallar olarak
tanımlanabileceğini kaydetti. Cinayetin de insanlığın var olduğu
tarihten bu yana var olduğunu ifade eden Bayram, son yıllarda bazı
cinayetlerin töreye dayandırıldığını söyledi. Törenin bazı
gelenekleri ve kanunları içerdiğini vurgulayan Bayram, ''Törenin
yapısında sadece iyilik vardır, öldürme gibi kötülük yoktur. Töre,
iyilikler ve güzelliklerden oluşur. Nasıl oldu da 'töre cinayeti'
diye bir tabir ya da tanımlama ortaya çıktı anlamadım. Töre
günümüze kadar bazı değişikliklerden geçse de hiçbir dönemde kimse
yakınına töre adı altında 'git şu kişiyi öldür' dememiştir'' dedi.
Bayram, törenin Türkiye'de yanlış anlamda kullanıldığını ifade
ederek, ''Töre ve cinayet birlikte kullanılmamalıdır. Öncelikle
töre cinayeti tanımı Türk kültürüne aykırı. Töreyi yine iyi yöndeki
davranış ve kurallarla analım'' diye konuştu.