Tercüman hukuk savaşını kazandı

Muhabirlerimizin "akreditasyonunuz yok" gerekçesiyle askeri mahkemelere alınmamasıyla ilgili dilekçemize Milli Savunma Bakanlığı'ndan cevap geldi. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, mahkemelerin aleniyeti gereği duruşmaların açık olması gerektiğini belirterek, Tercüman muhabirlerinin, askeri mahkemeleri izleyebileceklerini bildirdi. Gönül, mahkemenin aksine karar almadıkça, duruşmaların kamuya açık yapıldığını kaydettiği cevabında, "5 Ocak 2005'teki davanın izlemesinde meydana gelen sorunlar üzerine Genelkurmay Başkanlığı'nca yapılan değerlendirmede, akreditasyon koşulu aranmadan duruşmaların izlenmesine karar verilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır" dedi. * * * Hak yerini buldu Muhabirlerimizin askerî mahkemelere alınmamasıyla ilgili itirazımız Milli Savunma Bakanlığı'nca haklı görüldü. 'Anayasaya aykırılık' iddiasını inceleyen Bakan Gönül, "Tercüman muhabirleri askerî mahkemelerdeki davaları takip edebilir" dedi. Akredite olmadığı gerekçesiyle Tercüman muhabirlerinin askeri mahkemelerde görülmekte olan davalara alınmaması konusundaki itirazımız, Milli Savunma Bakanlığı tarafından haklı bulundu. Tercüman İcra Kurulu Üyesi ve yazarımız Nazlı Ilıcak'ın müracaatını inceleten Bakan Vecdi Gönül, cevabi yazısında, muhabirlerimizin askeri mahkemelerdeki davaları izleyebileceğini bildirdi. Vecdi Gönül, bundan sonra askeri mahkemelerde yapılacak duruşmalarda akreditasyon şartının aranmayacağını belirterek, şöyle dedi: "Öncelikle, askerî mahkemelerde yapılan duruşmalar, mahkeme heyeti tarafından yasaların belirlediği haller nedeniyle aksine bir karar alınmadıkça aleniyet prensibi ve yasalara uygun şekilde kamuya açık olarak yapılmakta ve tüm basın yayın organları temsilcileri de duruşmaları izleyebilmektedir. Ancak bir grup basın mensubunun 5 Ocak 2005 tarihindeki davayı izlemesinde meydana gelen bazı sorunlar üzerine Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan değerlendirmede akreditasyon koşulu aranmadan duruşmaların izlenebilmesine karar verilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır." UYGULAMA ANAYASA'YA AYKIRIYDI Milli Savunma Bakanlığı'na sunulan dilekçede, şu hususlar üzerinde durmuştuk: "Anayasamızın 141/1. maddesine göre, "Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır" Bu hükmün gerekçesinde "Duruşmaların açık olması yargılamanın tarafsızlığının etkin bir teminatıdır. Bu açıklık kamuoyunda ve ilgililerin gönüllerinde huzur ve güven yaratır. İnsan, tabiatının gereği olarak en çok gözünün gördüğüne inanır" deniliyor. Duruşmaların aleniliği ilkesi Askeri Mahkemelerin Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanunu'nda da ifade edilmiştir. Bu kanunun 138. maddesine göre "Askeri mahkemelerde duruşma her zaman açıktır." Aleniyet hem sanığa, hem de dinleyicilere ait anayasal bir haktır. Anayasamızın bağlayıcılığını ve üstünlüğünü açıklayan 11. maddesine göre, "Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır" Hukuk devleti ilkesinin en önemli gereklerinden biri kuşkusuz, kuralları uygulayacak devlet işlerini yürütecek olan yönetimin, hukuk düzenine bağlı olmasıdır. Yönetim, ülkede egemen olan hukuk düzeni içinde, hukuka uygun olarak görevlerini yürütmek zorundadır. Basın özgürlüğü, anayasamızın tanıdığı temel haklardandır. Anayasamızın 13. maddesine göre, "Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın, yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeblere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir" Yönetim, tüzük ve yönetmeliklerle temel hak ve özgürlükleri kısıtlayamaz. Özgürlüklerle ilgili önemli bir kural da, yasa önünde eşitlik kuralıdır. Anayasamızın 10/4. maddesine göre, "Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar." Akreditasyon uygulamasının yasal bir dayanağı bulunmadığı gibi, bu uygulama anayasaya da aykırıdır. Bir an için bu uygulamanın yasal olduğunu düşünsek bile, bazı gazetelere hangi kıstaslar gözetilerek yapıldığı belirsiz olan ayırımcılık, bu kez anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olması nedeniyle anayasaya aykırı olacaktır." Kışlaya da Sayıştay denetimi Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne (TSK) yönelik yeni denetim mekanizmasını anlatırken, TBMM'nin talebi halinde Sayıştay'ın askeri malları da denetleyebileceğini bildirdi. Savunma Sanayi Destekleme Fonu bütçesinin Sayıştay denetiminden geçeceğini belirten Gönül, "Bütçe kapsamı dışında kalan Savunma Sanayi Fonu'ndaki mali hareketler izlenebilecek" dedi. Gönül, Fon bütçesinde nelerin şeffaf olacağına ilişkin soruya ise, "Fon bütçesinden neler yapıldıysa, her şey" cevabını verdi. Sayıştay, bugüne kadar TSK'nın hesaplarını sadece "saymanlık" bazında inceleyebiliyordu. TSK'nın elindeki malların denetimi, tanktan silaha kadar her malzemeyi kapsıyor. İşte Gönül'ün cevabi yazısı Sayın Nazlı Ilıcak Tercüman Gazetesi İcra Kurulu Üyesi 1. İlgi dilekçeniz ile, Tercüman gazetesinin akredite edilmemesi ile ilgili işlemin iptaline ve muhabirlerinin askerî mahkemelerdeki duruşmalara katılmalarına izin verilmesine dair talebiniz incelenmiştir. 2. Öncelikle, askerî mahkemelerde yapılan duruşmalar, mahkeme heyeti tarafından yasaların belirlediği haller nedeniyle aksine bir karar alınmadıkça aleniyet prensibi ve yasalara uygun şekilde kamuya açık olarak yapılmakta ve tüm basın yayın organları temsilcileri de duruşmaları izleyebilmektedir. Ancak bir grup basın mensubunun 5 Ocak 2005 tarihindeki davayı izlemesinde meydana gelen bazı sorunlar üzerine Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan değerlendirmede akreditasyon koşulu aranmadan duruşmaların izlenebilmesine karar verilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır. 3. Türk Silâhlı Kuvvetleri'nin basın yayın kuruluş ve temsilcisini resmî şekilde tanımasını ifade eden akreditasyon işlemleri Genelkurmay Başkanlığı tarafından MY 57-1 (B) numaralı Basın Yayın Kuruluşları ile Halkla İlişkiler ve Tanıtım Yönergesi esaslarına göre yapılmaktadır. Akreditasyon uygulaması sadece Genelkurmay Başkanlığı tarafından sürdürülen bir uygulama olmayıp, birçok ülkede mevcut olan bir uygulamadır. Diğer yandan akreditasyon listeleri zaman zaman yapılan değerlendirmeler, teklifler ve uygulamadan elde edilen tecrübeler ışığında revize edilebilmektedir. 4. Ayrıca, Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığı Silâhlı Kuvvetler hizmetlerinin tam bir bütünlük ve beraberlik içinde yürütülmesi amacıyla sıkı bir işbirliği ve uyum içinde çalışmakta, kendi ayrı özel kanunu ile görev ve sorumlulukları düzenlenmiş olan Genelkurmay Başkanlığı'nın sorumluluk alanı içerisindeki tesislerde ve icra edilen faaliyetlerde uygulanan akreditasyon esasları doğal olarak Genelkurmay Başkanlığı tarafından düzenlenmektedir. Saygılar sunarım. M. Vecdi GÖNÜL / Millî Savunma Bakanı