Sözleşmeliye yeni haklar

Yapılan yeni düzenleme ile sözleşmeli kadın çalışanlar artık doğum yaptıklarında işlerinden olmayacaklar, sözleşmeliler iller arasında yer değiştirilebilecek ve askerden döndüklerinde eski kadrolarında göreve başlayabilecekler.

29 Mart 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla 4/B’lilerin çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapıldı. Değişiklik, kamuda, devlet dairelerinde çalışıp işçi veya memur sayılmayan sözleşmelileri ilgilendiriyor.

NTVMSNBC'ye konuşan Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel'in deyimiyle, "Ne deve, ne kuş; devekuşu" statüsünde çalışanları ilgilendiren değişiklikler bunlar. Söz konusu statü, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinin (B) bendine göre Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen esaslara göre çalıştırılanlardan oluşuyor.

Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Ali Tezel, binlerce çalışanı ilgilendiren değişikliklerin neler olduğunu değerlendirdi:

HAMİLE KALMAK NEREDEYSE YASAKTI
Kadın sözleşmelilerin doğum yapmak için 30 günden fazla rapor alma hakları yoktu. Şayet rapor süreleri 30 günü geçerse hizmet akitleri feshediliyordu, işsiz kalıyorlardı. Yani bir nevi hamile kalmaları yasaktı. Şimdiye kadar bir gün bile doğum izni verilmeyen sözleşmeli kadın çalışanlara şimdi, memur ve işçilere verildiği gibi “Sözleşmeli kadın personele, doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süre ile ücretli doğum izni verilir” hükmü getirildi.

Ayrıca, bu süre boyunca kendisine ücreti de ödenmeye devam edilecek. “Doğum izni sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumu'nca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ilgilinin ücretinden düşülür” hükmü de getirildi.

Öte yandan, eski yıllarda doğum yaptığı için sözleşmesi feshedilen kadınlara da yeniden göreve dönebilme hakkı da getirildi. Doğum yapan kadın, doğumdan sonra bir yıl içerisinde müracat ederse aynı kadroları yeniden kendilerine açılacak. Doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta paralarını alacaklar. 8 hafta sonra işe başlayabilirler. Ama doğumdan sonra 8 hafta işe başlamayıp 1 yıl para almadan boş geçirme hakları da var. Bir yıl içinde gelip müracat ederlerse aynı kadrolarına başlayabilirler. Bu hak daha önce yoktu; istifa etmiş sayılıyorlardı.

ASKERE GİDENLER DE GÖREVLERİNE DÖNEBİLECEK
Askere giden sözleşmelilerin sözleşmesi feshediliyordu. Sanki kendileri isteyerek oraya gitmişler, vatan hizmetine değil de başka bir ülke hizmetine gidiyormuş gibi, "siz askere gittiniz" deyip sözleşmeleri feshediliyor, yeniden işe başlayamıyorlardı. Onlarla ilgili olarak da tıpkı devlet memurlarına paralel bir düzenleme getirildi. Askerlik terhis tarihinden itibaren bir ay içerisinde müracat ederlerse eski kadrolarına devam etme hakları tanındı.

NAKİL HAKLARI OLACAK
Son olarak bunların nakil hakları yoktu. Halk arasında bunlara “çakılı kadro” deniyordu. Yani hangi ilde, hangi ilçede göreve başlamışlarsa artık oradan bir yere ayrılamazlardı. Şimdi yeni durumda bu biraz gevşetilmiş. Tam devlet memurları gibi olmamış. Çünkü devlet memurlarınının -bazı istisnalar hariç olmak üzere- diledikleri zaman diledikleri yere nakil isteme hakları vardır. Fakat bunlarda ise o yerde 1 yıl çalışmak ve karşı kadroların açık bulunması şartıyla karşılıklı olarak yer değiştirme hakkı -buna becayiş hakkı diyoruz – tanınmış. Kadroları varsa valilikler emriyle atanmaları yolu açılmış. Ama onun nasıl olacağı net değil. Nasıl olacağı ile ilgili olarak önümüzdeki günlerde sanırım Başbakanlık bir genelge ya da tamim yayınlar.

Yeni düzenlemeye göre;
Yeniden hizmete alınma:

Ek Madde 1 – Doğum ve askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilen sözleşmeli personelin pozisyonu saklı tutulur ve istekleri halinde bu personel ayrıldığı kurumunda yeniden hizmete alınır. Ancak yeniden hizmete alınacak sözleşmeli personelin;

a) Sözleşmesinin feshi sebebiyle iş sonu tazminatı almamış bulunması,
b) Doğum sebebiyle hizmet sözleşmesini feshedenlerin, doğum izninin bitiminden itibaren en geç bir yıl; askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilenlerin ise terhis tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yeniden istihdam edilmek üzere ayrıldığı kurumuna yazılı talepte bulunması,
gerekmektedir. Kurumlar, yazılı talebi takip eden en geç otuz gün içinde ilgilileri istihdam ederler.

Bu madde çerçevesinde yeniden istihdam edilecek personel ile yapılacak sözleşme eski sözleşmenin devamı niteliğindedir.

Birinci fıkrada belirtilenler hariç olmak üzere, hizmet sözleşmelerini kendi istekleri ile feshedenler, fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe ayrıldıkları kurumların sözleşmeli personel pozisyonlarına yeniden atanamazlar.”

Kurum içi yer değişikliği:

Ek Madde 3 – Sözleşmeli personelin kurumlar arası yer değişikliği yapılamaz.

Sözleşmeli personelin kurum içi yer değişikliği ise aşağıdaki hallerde Kurumca gerçekleştirilebilir.

a) Kurumun hizmet icapları dikkate alınarak, aynı unvan ve hizmet niteliklerini haiz sözleşmeli personelin kurum içi karşılıklı yer değiştirme talepleri, pozisyonunun vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olmaları şartıyla yerine getirilebilir.

b) Personelin eş durumuna bağlı kurum içi yer değişikliği talebi; vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olması, geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması ve kamu personeli olan eşin, kurum içi görev yeri değişikliği mümkün olmayan veya mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması kaydıyla yerine getirilebilir.

c) Sağlık sebebine bağlı kurum içi yer değişikliği talebi; mazeret süresince geçerli olmak üzere, personelin geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması, pozisyonunun bulunduğu ildeki Devlet ve üniversite hastanesinde kendisi, eşi ve çocukları ile mevzuat uyarınca bakmakla yükümlü olduğu ana ve babasının hastalığının tedavisinin mümkün olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporunu kuruma ibraz etmesi halinde yerine getirilebilir. Sağlık mazeretinin sona ermesi durumunda, eski pozisyonun bulunduğu il sınırları içerisindeki aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona yeniden atama yapılır.

ç) Aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması halinde, eşi şehit olan personelin kurum içi yer değişiklik talebi, bir defaya mahsus olmak üzere yerine getirilir.”