Siroz nasıl olur, siroz olduğunu nasıl anlarız? Aşırı zayıflama siroz yapar mı?
Abone olUfuk Özkan'ın karaciğerinin iflas etmesine neden olan siroz hastalığı günün en çok araştırılan başlıklarından biri oldu. 17 kilo veren ve karaciğerinin iflas ettiğini duyuran Ufuk Özkan'ın 9 ay ömrü kaldığı bu nedenle karaciğer nakli yapılması gerektiğini iddia edildi. Peki siroz nasıl olur, aşırı kilo vermek siroz yapar mı? Sirozun ilk belirtisi nedir, nasıl anlarız?
Birçok dizide rol alan, ilk kariyerine Emret Komutan ile
başlayan ve Geniş Aile'de Cevahir rolü ile ünlenen oyuncu Ufuk
Özkan'ın siroz hastalığına yakalandığı ve karaciğer nakli olmasa
9-12 ay arası ömrü olduğu iddia edildi. Hayli kilo veren, 4 5 kilo
vermesi gerekirsen 17 kilo veren Ufuk Özkan'ın hastalığı siroz
nedir, siroz nasıl başlar, belirtileri neler?
Siroz neden olur?
Karaciğer bir anlamda vücudun fabrikasıdır. Alınan tüm gıdalar karaciğerde vücut için faydalı ve gerekli ürünlerin yapımında kullanılır. Bunlardan biri olan albüminin de görevlerinden birisi, sıvıların damar yatağı içinde tutulmasıdır. Karaciğer fonksiyonları bozulunca albümin sentezi (yapımı) da etkilenir. Albümin seviyesi azalınca sıvılar damar yatağında tutulamaz ve dokuların arasına sızar. Bu en erken bacaklarda şişme (ödem) şeklinde ortaya çıkar. Aynı mekanizma ile karın boşluğunda da sıvı birikir (assit). Karın şişer.
Bu hastalarda en ufak çarpma ile deride morluklar oluşabilir veya kanamaya eğilim artar. Bunun nedeni, pıhtılaşma için gerekli maddelerin (pıhtılaşma faktörleri) karaciğerdeki hasar nedeni ile gerektiği kadar yapılamamasıdır. Yine karaciğerin işleyememesi sonucu bazı maddeler kanda birikir ve ciddi kaşıntılar ve şuur değişiklikleri (ensefalopati) meydana gelebilir. Bilerek ya da bilinçsizce gerçekleşen bazı davranışlar ve durumlar karaciğerde ciddi hasarlara neden olabilir. Bu davranışlar şöyle sıralanabilir:
Doktor önerisi olmadan ilaç kullanmak: Pek
çok ilaç ve bitkisel ürün potansiyel olarak tahrip etkisine yol
açabilir. Doktor önerisi olmaksızın reçetesiz ağrı kesici,
antiromatizmal ilaçlar, antibiyotikler, bitkisel ürünlerle
zenginleştirilmiş vitamin preparatlarının kullanımı toksik hepatit
tablosu ve bazen karaciğer nakli gerektirebilecek ciddi karaciğer
yetersizliği vakaları oluşturabilir. Aktarlarda satılan bitkisel
ürünler, sanayide kullanılan bazı kimyasal maddelere maruz kalma
karaciğer için ölümle dahi sonuçlanabilen toksik etkiler
oluşturabilmektedir.
Obezite: Sağlıklı beslenme, yeterli fiziksel aktivite ve kilo
kontrolü tüm vücudumuz için olduğu gibi karaciğer için de çok
önemlidir. Düzenli öğünler halinde bir beslenme planı ile yağ,
şeker ve karbonhidrat tüketiminin azaltılması, vitamin ve mineral
açısından zengin olan sebze ve meyve tüketiminin arttırılması,
katkılı hazır gıdaların en aza indirilmesi gereklidir. Yoğun alkol
tüketimi akut veya kronik karaciğer hastalığı nedenidir.
Hepatit: Hepatit
A, Hepatit B ve C virüsleri karaciğere yerleşerek
enfeksiyona neden olur. Hepatit A virüsü hasta kişilerden dışkı
yolu ile çevreye yayılarak, kirli su ve ellerle ağız yolu ile
bulaşır. Korunmada tuvalet ve el temizliği çok önemlidir. Hepatit A
iyileşme sağlandığında kronikleşmeyen bir enfeksiyon iken hepatit B
ve hepatit C enfeksiyonlarında kronikleşme söz konusu olabilir.
Kronik enfeksiyon sessiz ve yakınmasız bir durumdan karaciğer
sirozu dediğimiz belirgin karaciğer hasarına kadar ulaşabilir. Bu
da çevremizde sağlıklı görünen ama hepatit B veya C virüslerini
kanlarında taşıyan ve bulaştırma potansiyeli olan bireyler
olabileceği anlamına gelir.
Siroz teşhisi nasıl konur?
Siroz, hasta tarafından geç dönemde teşhis edilen bir
hastalıktır. Karında su toplaması, sarılık, ellerdeki kaslarda
erime başlar. Hasta bu şekilde siroz olduğunu anlayabilir. Doktor
tarafından teşhis çeşitli kan testleriyle konulabilmektedir.
Hastanın alkol kullanıp kullanmadığı, viral hepatit geçirip
geçirmediği sorgulanmalıdır.
Bunun yanında fiziki muayene siroz tanısında önemlidir. Sirozda hastalarda karaciğer sertliği, büyümesi, karındaki sıvı birikimi elle teşhis edilebilir. Fiziki muayenede sarılık, ödem, morarma da dikkatleri çeker. Laboratuvar analizleri, ultrason ve diğer görüntüleme yönteme yöntemleri de tanı için kullanılmaktadır. Bu testlerle de siroz teşhisi konulmaktadır. Bazı hastalarda karaciğer biyopsisi de gerekebilir.