Sır taslak basına sızdı

Başta İstanbul olmak üzere pek çok şehirde kısa aralıklarla büyük marketler boy gösteriyor. Ancak bu konuda halen bir mevzuat altyapısının olmaması 'rekabet' ve 'düzen' açısından büyük sıkıntılara yol açıyor.

Bu çerçevede hazırlanan Hipermarketler Kanun Tasarısı, önceki dönemde son anda Meclis'ten döndü. Hazırlanan yeni taslak da, 'yolda başına bir şey gelmesin' diye gizli tutuluyordu. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın Başbakanlık'a gönderdiği toplam 15 maddelik taslağa Zaman ulaştı. İsmail Altunsoy'un haberine göre hipermarmetler şehir dışına taşınmıyor. Ayrıca tatil ve mesai sınırlaması büyük alışveriş merkezlerine getirilmiyor.

Esnafa koruyucu tedbirler var ama

Tasarının gerekçesinde, büyük marketler eleştiriliyor. Sayılarının hızla arttığı ve günlük yaşamı olumsuz etkilemeye başladıkları, sahip oldukları piyasa hakimiyeti sebebiyle bazı haksız uygulamalara sebep olduklarına vurgu yapılıyor. Küçük esnaf ve sanatkârın bu yüzden çok mağdur oldukları belirtilerek, Anayasa'nın 173'üncü maddesine atıf yapılıyor: "Devlet, esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirler alır."

Marketler şehir içinde

Benzer şekilde, Sekizinci 5 Yıllık Kalkınma Planı'nda yer alan, "Büyük alışveriş merkezlerinin şehir dışında faaliyet göstermeleri sağlanacaktır." tespiti aktarılıyor. Bu çerçevede küçük esnafın korunacağına vurgu yapılırken, küçük esnafın hafta sonu tatili, mesai sınırı ve şehir dışına taşınma gibi taleplerinin karşılanmaması ise dikkat çekiyor.

Hipermarketlere övgü

Buna karşılık alışveriş merkezleri, büyük mağazalar ve zincir mağazalardan kalite, güvence, fiyat, hijyenik yönden sağlık kurallarına uyum, servis kolaylığı, müşteri memnuniyeti ve en önemlisi de kayıt dışı ticaretin önlenmesi ile maliye, sosyal sigortalar ve vergi açısından sigorta prim kayıplarının önlenmesi ve kayıtlı istihdamın artırılmasına olumlu katkı yaptığından övgüyle bahsediliyor.

Kendi markalarına yüzde 20 indirim sınırı

Önceki taslaklarda yer alan büyük marketlere indirimli satış, müşterilere servis hizmeti ve mesai saati gibi konularda getirilen sınırlamalardan vazgeçiliyor. Kendi markalarıyla sattıkları ürünlere yüzde 20 sınırı getiriliyor. Uygulamalar, mevcut kurulu marketler ile kanun çıkana kadar izin alacak marketleri kapsamıyor.

Otopark yeri mecburiyeti geliyor

Yeni tasarının en dikkat çekici hükümleri arasında otopark mecburiyeti yer alıyor. Öncekinin aksine bu kez büyük-küçük ayırımı yapmadan bütün alışveriş merkezlerine otopark açma yükümlülüğü getiriliyor.

Alışveriş merkezleri ve büyük mağazalar yapı inşaat alanının yarısı, satış alanı 400 ile 200 metrekare olan işyerleri satış alanının yüzde 30'u, iki yüz metrekareden küçük işyerleri ise satış alanının yüzde 25'i oranında bir sahayı müşterilerinin kullanımı için otopark olarak ayırmak zorunda.

Saat sınırlaması kaldırılıyor

Kamuoyunda en çok tartışılan konu olan ve bakkallar gibi küçük esnafın ısrar ettiği ve önceki taslaklarda olan büyük marketlerin haftanın bir günü kapalı olma ve mesai saati sınırlamaları kısıtlamaları da yeni taslakla kaldırılıyor.

Hafta sonu tatili yok

Buna göre, iş günü, hafta sonu, resmî tatil ve bayram günleri açılış ve kapanış saatleri, nüfus, ticarî hayatın gerekleri ve sosyoekonomik düzeye göre ve mevsim şartları dikkate alınarak belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında ise il encümeni karar verecek.

Metrakare bşına 50 YTL ceza

Taslağa göre, kanuna aykırı hareket edenlere metrekare başına 50 YTL ceza kesilecek. Cezaları valilik uygulayacak. Denetim yetkisi ise bakanlıkta. Ancak bakanlık, bu yetkiyi valilik veya belediyeye devredebilecek.

5 bin metrekarenin üstüne valilik izin verecek

Üç sınıfa ayrılan mağazaların kuruluş izinleri belediye ve valiliklerden alınacak. Belediyeler, 400 metrekare altındakiler ile imar planı ve değerleme komisyonu raporuna göre 5 bin metrekareliklere açılış izni verecek. Beş bin metrekare üzerindekiler ise izin için valiliklerin kapısını çalacak.