Samanyolu’nun yaşı hesaplandı

Astronomlar Güneş Sistemi’nin de içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi’nin yaşını hesaplamaya çalışıyorlar. Son hesaplara göre, galaksi 13 milyar 600 milyon yaşında. Hata payı ise 800 milyon yıl. Şili’de And Dağlarının eteklerinde bulunan Very Large Telescope (VLT) yardımıyla yapılan ölçümlerde, yıldızlardaki berilyum elementinin miktarı baz alındı. Yıldız yaşlandıkça, berilyum miktarı da artıyor. Bilim adamları elemente haklı olarak ‘kozmik saat’ adını yakıştırıyorlar. YILDIZLAR EN ESKİLERİ DEĞİL Astronomlar Samanyolu Galaksisi’nin en eski yıldızlarından, NGC 6397 yıldız kümesindeki A0228 ve A2111 yıldızlarını araştırdılar. Söz konusu yıldız kümesindeki yıldızların, aynı kozmik buluttan ve aynı anda doğdukları biliniyor. Ancak, bu yıldızlar bilinen en eski yıldızlar değil, zira içerdikleri bir takım elementler, kendilerinden önce gelen yıldızların varlığına işaret ediyor. İkinci kuşak olan söz konusu gözlem yıldızları, birinci kuşağın arta kalan elementleri alarak bünyelerine kattılar. Kısa ve canlı bir yaşamdan sonra süpernovaya dönüşen ilk yıldızlar ise, parlaklıklarını yitirdikleri için gözlemde kullanılamıyorlar. İKİNCİ KUŞAK YILDIZLAR Gözlemde kullanılan yıldızlardaki berilyum elementi astronomlara, Samanyolu’nun şimdi sönmüş birinci kuşak yıldızların sönüşü ile gözlem yapılan ikinci kuşak yıldızların ortaya çıkışı arasındaki süre hakkında ipucu veriyor. Gözlemlere göre bu süre 200 ila 30 milyon yıl arası. Ham hesaplara göre Samanyolu 13 milyar 400 milyon yaşında, buna birinci kuşak ile ikinci kuşak yıldızların arasındaki süreç de eklendiğinde galaksinin yaşı 13 milyar 600 milyon yıla çıkıyor. HASSAS ELEMENT BERİLYUM Astronomlar küçük bir uyarıda bulunuyorlar. Berilyum 1 milyon derecenin üzerinde sıcaklıklarda yok oluyor. Yıldızın devleştiği evrede meydana gelen büyüme yıldızın çekirdeğindeki sıcak gazı, yıldızın dışına taşıyor. Bu oluşum da yıldızın dış kesimlerindeki berilyum miktarın düşürüyor. Bu nedenle, berilyumun gerçekten ‘kozmik yaş’ hesabında kullanılması için, devleşmemiş, diğer bir deyişle berilyumunu yitirmemiş yıldızların baz alınması gerekiyor. Ancak, bu tür yıldızlar çoğu zaman sönük kalıyorlar. Araştırma, Astronomy & Astrophysics hakemli dergisinde yayımlanacak. NTV-MSNBC