Sahra bir zamanlar yeşildi
Abone olKuzey Afrikayı kaplayan Sahra Çölü, 10 bin yıl önce hiç hayal edemeyeceğiniz bir haldeydi
Sahra bir zamanlar vahaydı
Sahra Çölü, 9 ila 7 bin yıl önce üzerinde birçok kabileyi
barındıran göller ve akarsularla kaplı, bitek ve verimli bir
bölgeydi.
Kuzey Afrika"yı kaplayan Sahra Çölü, 10 bin yıl önce yağmurların
yıkadığı, sulak, yağışlı ve yeşil bitkilerin kök saldığı bir
bölgeydi. Sahra"nın yaklaşık 5 bin yıl önce kurumaya başlamasıyla
insanlar, Nil Vadisi"ne doğru göçtü ve Mısır uygarlığının
temellerini attı.
Köln Üniversitesi"nden Stefan Kropelin ve Rudolph Kuper, kendi
alanında en kapsamlı araştırmada 30 yıl boyunca 10.000"den fazla
buluntuyu inceledi. Araştırma bugün kuraklıkla boğuşan Sahra"nın
tarihini aydınlatıyor.
Sahra'nın kurumasıyla insanlar Mısır'da Nil Vadisi'ne göçtüler.
Buz Çağı"nın bitiminde Sahra, bugünkü gibi bir çöldü. O dönemde
Kuzey Afrika"da insanlar sadece Nil Vadisi boyunca yaşıyordu.
Nüfusun hızla artmasıyla tarım arazileri buradaki topluluklara
yetemez hale gelmişti. Kısıtlı tarım arazileri için kavimler
arasında savaşlar yaşandı. Bugün bölgede bulunan birçok toplu
mezarın 12 bin yıl önce tarım toprakları için yaşanan savaşlarla
oluştuğu düşünülüyor. Araştırmayı yürüten Köln Üniversitesi uzmanı
Dr. Kropelin geçmişte birçok savaşın bugün gibi yine çevre ve su
nedeniyle çıktığını vurguluyor, “Tarıma bağlı yiyeceğin azalması,
suların çekilmesi kabileler arasında toprak rekabetini
tetikledi.”
SAHRA"NIN KADERİNİ DÖNÜŞTÜREN YAĞMUR
Ancak Sahra"nın kaderi 10.500 yıl önce değişti. O güne dek çöl olan
Sahra"yı etkisine alan güçlü yağmurlar birkaç yüzyıl boyunca bu
kurak toprakları suladı. Dr. Kroepelin yağmurların Sahra"yı
sulamasını şöyle anlatıyor, “İklim değişimi 10.500 yıl önce
gerçekleşti ve 10 milyon kilometre kare"lik bir alanı birkaç yüzyıl
içinde bataklığa dönüştürdü. Böylece insanlar Nil Vadisi"nden
Sahra"ya doğru yöneldi. Ve Sahra"da yeni yerleşimler ortaya
çıktı.”
BOLLUK VE YEŞİLLİK ÇAĞI
Sahra"da yağmurlu iklim bataklıkların ve çayırların gelişmesine
olanak sağladı; kimi bölgelerde ağaçlar biterken, kimi bölgelerde
küçük akarsular oluştu. Bitkilerin yeşermesi ve yağmur güneydeki
zürafa gibi hayvanların da bu bölgeye göçmesine yol açtı. Sudan
gibi Sahra Çölü"nün güney kısımlarında biten yeşil bitki örtüsü,
ağaçlar ve göller birkaç binyıl boyunca insanlara ev sahipliği
yaptığı tahmin ediliyor. Hatta güneydeki vadilerde biriken göllerin
ilerki yıllarda Nil nehrini beslediği düşünülüyor. Kroepelin"e
göre, bitek topraklar filler, hippopotamlar, timsahlar gibi birçok
bataklık hayvanına ve bazıları 2 metre"yi bulan 30 çeşit balığa
evsahipliği yapacak kadar bereketliydi.
Daha sonra yaklaşık 7 bin ila 5 bin yıl önce yağmurları kesilince
bölge yeniden kuraklaştı ve insanlar toplu halde yeniden Nil
Vadisi"ne döndü.
SAHRA"NIN DÖNEMLERİ
22.000 ila 10.500 yıl öncesi: Nil Vadisi hariç, Sahra Çölü"nde
hiçbir yerleşim yoktu. Çöl bugünküne göre 450 km daha güneyde
bitiyordu.
10.500 ila 9.000 yıl öncesi: Muson yağmurları Sahra"yı yıkamaya
başlar ve bölge yaşama elverişli sulak bir alana dönüşür.
9.000 ile 7.300 yıl öncesi: Yağmurlar sürdükçe bitki örtüsüde
yeşeriyordu, hayvanlar ve insanlar bu bolluktan yararlanmak için
Sahra"ya göçetti. Hayvanları evcilleştiren insanlar, koyun ve keçi
otlatmaya başladı.
7.300 ila 5.500 yıl öncesi: Yağmurlar kesilmeye başladı. Sahra"nın
5.500 yıl önce kurumasıyla başlayan dev göçle insanlar yeniden Nil
Havzası"na göçtü ve Mısır uygarlığının temelleri atıldı. Kavimler
göçtükleri bölgelerde Sahra"da geliştirdikleri hayvan
evcilleştirmeyi yaygınlaştırdılar.