RTÜKten tvlere sert uyarı
Abone olRadyo ve Televizyon Üst Kurulu, akıllı işaretleri doğru kullanmayan televizyonları uyardı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), çocuk ve gençlerin
yayınların zararlı etkilerinden korunması amacıyla uygulanan akıllı
işaretlerin “akıllıca kullanılmadığını” tespit etti. Üst Kurul,
Akıllı İşaretler Sembol Sistemi'nin hatalı uygulandığı gerekçesiyle
yayın kuruluşlarını uyardı.
A.A muhabirinin aldığı bilgiye göre, RTÜK, çocuk ve gençlerin
televizyon yayınlarının zararlı etkilerinden korunmaları amacıyla
geliştirilerek, 23 Nisan 2006 tarihinden itibaren televizyon
ekranlarında kullanılmaya başlanan ve daha sonra bölgesel ve yerel
televizyon kanallarında da yaygınlaştırılan, Akıllı İşaretler
Sembol Sistemiyle ilgili bazı hatalı uygulamalar tespit etti.
Üst kurul tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda, televizyon
kanallarının hem program içeriğine uygun olmayan yaş ve içerik
kategorilerine ait semboller kullandıkları hem de sembolleri
ekranda yeterince uzun süre tutmadıkları belirlendi.
-HATALI UYGULAMALAR-
Bunun üzerine Üst Kurul, televizyon kanallarında görevli
kodlayıcılara bu hususları bildiren bir yazı gönderdi.
Yazıda, Akıllı İşaretler Sembol Sistemi'nin televizyon kanallarının
özverili çabalarıyla sürdürüldüğü belirtilerek, sistemin doğru ve
etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak üzere RTÜK tarafından
yürütülen çalışmalarda belirlenen hatalı uygulamalar hakkında bilgi
verildi.
Doğru bir kodlama için kodlayıcıların öncelikle program türlerini
(sinema/televizyon filmleri, dizi filmler, kuşak programlar,
reality showlar, yarışmalar, talk showlar) kodlamaları gerektiği
belirtilen yazıda, spor karşılaşmaları, dini programlar ve
konserlerin, kodlanacak türler arasında bulunmadığına dikkat
çekildi.
-SEMBOLLER DAHA UZUN SÜRE EKRANDA TUTULMALI-
Yazıda, program jeneriği başlamadan önce sistem tarafından o
program için verilen sembollerin tümünün, içerdiği anlamlarla
birlikte yazılı olarak okunabilecek şekilde en az beş saniye
süreyle tam ekran olarak; jenerikten sonra ve program içindeki her
reklam kesintisini takiben, bu program için sistemin öngördüğü yaş
sembolü en az 15 saniye süreyle tercihen ekranın sağ üst köşesinde,
kanal logosunun sağda yer aldığı durumlarda ise ekranın sol üst
köşesinde yayınlanması gerektiği hatırlatıldı.
Uyarı yazısında, gün içinde yapılan program tanıtım duyurularıyla
ilgili olarak, 18+ sembolü alan programların tanıtım duyurularının
saat 21.30'dan sonra içeriğinde 18+ almasına neden olan görüntülere
yer verilmeden yayınlanabileceği, bu tür programların
duyurularının, kayan bant üzerinde veya yazılı olarak gün içinde de
yapılabileceği ve tanıtım duyurularında da program için uygun
sembollerin kullanılması gerektiği belirtildi.
Televizyon kanallarının, yayın akışlarını kodlanmış programların
sembolleriyle birlikte basılı medyaya ulaştırmaları gerektiği ifade
edilen yazıda, küçükleri, yayınların olası zararlarına karşı
korumak amacıyla gerçekleştirilen bu uygulamanın, işaretlerin özüne
zarar vermeden ve kamu yararı duyarlılığı çerçevesinde
sürdürülmesinin önemi vurgulandı.
-AKILLI İŞARETLER-
Çocukları ve gençleri cinsellik, şiddet, olumsuz örnek
oluşturabilecek davranışlar (kötü dil kullanımı, sigara, alkol,
kumar ve madde bağımlılığına özendirme, her türlü ayrımcılık ve
intihar sahnelerinin gösterilmesi) gibi zararlı yayın içeriğine
karşı korumak amacıyla için Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
tarafından geliştirilen Akıllı İşaretler Sistemi, 23 Nisan 2006
tarihinden itibaren ekranlardaki yerini aldı.
Görsel-işitsel bir uyarı niteliği taşıyan sistem, yasaklayıcı ya da
denetleyici değil; esas olarak yayıncı kuruluşların çocukları ve
gençleri televizyonun olası zararlı etkilerinden koruma
sorumluluğuna işlerlik kazandırmayı da hedefliyor. Bir öz denetim
mekanizması olan sistem, televizyon programlarının hangi yaş
grubundaki çocuklara uygun olduğu ve programlarda yer alan zararlı
içerik konusunda izleyiciye bilgi veriyor. Belli yaş gruplarını
olumsuz etkileyeceği düşünülen içeriğe sahip yapımların yayın
saatleri bu doğrultuda düzenleniyor.
Akıllı İşaretler, programların hangi yaş grubuna uygun olduğunu
gösteren dört sembol (7+, 13+, 18+, genel izleyici) ile
programlardaki zararlı içeriği tanımlayan üç sembol (şiddet/korku,
cinsellik, olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar) olmak üzere
toplam yedi sembolden oluşuyor.
-PROGRAMLAR NASIL İŞARETLENİYOR?-
RTÜK'ün geliştirdiği sistemle, televizyon kanallarının görevlileri
(kodlayıcılar) programları önceden izleyerek, elektronik ortamda
kodlama formunu dolduruyorlar.
Bu işlem sonucunda sistem tarafından verilen yaş ve içerik
sembollerinin, programın başında 5 saniye süreyle ekranın tümünde
(tam ekran) ve her kesintiden sonra da 15 saniye süreyle ekranın
sağ üst köşesinde olacak şekilde yayınlanması gerekiyor.
Program yayını sırasında ekranda beliren Akıllı İşaretler sayesinde
çocuklar kendilerine uygun programları kolayca seçebiliyorlar. Anne
ve babalar da yayınlanan programın çocukları için uygun olup
olmadığına ekranda beliren işarete bakarak karar
verebiliyorlar.