Robbie Williams açıkladı: Zayıflama ve diyabet iğneleri körlüğe yol açar mı?

Ünlü müzisyen Robbie Williams'ın, son dönemde aldığı zayıflama iğnelerinin “onu kör ettiğinden” şüphelenmesiyle birlikte obezite ve diyabet için reçete edilen bu iğnelerin yan etkilerine dair endişeler arttı.

The Sun'a konuşan 51 yaşındaki şarkıcı, tip 2 diyabet için reçete edilen "Mounjaro" adlı iğneyi kullandığı son aylarda görüşünün giderek bulanıklaştığını ve bunun artık sahnedeki performansını da etkilediğini söyledi. Şarkıcı canlı konserlerinde insanların yüzlerini görmekte bile zorlandığını belirtti.

Tüm bu kaygılara rağmen Williams, enjeksiyonların uzun süredir yaşadığı zihinsel sağlık sorunlarını hafifletmeye yardımcı olduğunu ve “sürekli hissettiği zihinsel acının” ortadan kalkmasının hayatını değiştirdiğini de ekledi.

Son dönemde çeşitli şekillerde gündeme gelen diyabet ve zayıflama iğnelerine dair endişelerin başında bu türden göz sorunları geliyor. Hatta bu endişeler medyada "Ozempic körlüğü" diye anılan bir fenomen haline geldi.

Peki bu ilaçlar ne için kullanılıyor ve körlüğe yol açtığı iddiaları doğru mu?

Ozempic zayıflama iğnesi değil

Kabaca tanımıyla Ozempic, insan vücudunda doğal olarak oluşan GLP-1 hormonunu taklit eden yarı sentetik bir moleküle dayanan bir tedavi.

İlacın etken maddesi olan semaglutid, hücre yüzeyinde veya içindeki reseptörlere bağlanarak bunları aktive ediyor. "Reseptör agonisti" diye de bilinen bu tür moleküller, bağlanınca hücreye "insülin salgıla", "iştahı azalt", "kalp atışını hızlandır" gibi talimatlar gönderebiliyor.

Kilo kaybı etkisinden dolayı kamuoyunda "zayıflama iğnesi" olarak bilinse de Ozempic, aslında tip 2 diyabet tedavisinde kullanılmak üzere tasarlandı.

Diyabet, vücudun insüline yeterince cevap verememesi (insülin direnci) veya yeterli insülin üretememesi sonucu oluşan kronik bir hastalık. Normalde bir kişi yemek yediğinde kan şekeri (glikoz) yükselirken pankreas, insülin hormonu salgılar. İnsülin, hücrelerin bu şekeri alması ve enerjiye dönüştürmesi için anahtardır. Diyabetli hastalarda ise hücreler insüline dirençlidir. Yani insülin varken bile şekeri içeri almazlar. Veya pankreas yeterince insülin üretemeyebilir. Bunun sonucunda şeker kanda birikir ve yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ortaya çıkar.

Haftalık kullanılan Ozempic enjeksiyonu, insülin salınımını artırıp glukagon salgısını azaltarak kana fazla şeker salınmasını engelliyor. Aynı zamanda mide içeriği ince bağırsağa daha yavaş geçerken, beyindeki tokluk merkezini de etkileyerek yemek yeme isteğini azaltıyor.

Aralık 2017'de Ozempic, tip 2 diyabet tedavisi için ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nden (FDA) onay aldı. Bunu bir yıl sonra Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) izledi.

Öte yandan Ozempic sadece kilo kaybı amaçlı kullanılmak için kurumlardan onay almış değil. Ancak bazı tıp uzmanları kilo kaybını desteklemek için ilacı etiket dışı (bir ilacın tedavi etmek için onaylandığı durumlar dışındaki kullanımı) reçete ediyor.

Ancak zayıflama amaçlı veya obezite ile mücadelede kullanılan başka iğneler mevcut. Wegovy, Victoza ve Saxenda bunlardan bazıları. Şarkıcı Williams'ın kullandığı Mounjaro markasıyla satılan tirzepatide etken maddesi ise yine tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan ve enjeksiyon yoluyla uygulanan, ancak sadece GLP-1'i değil, GIP adlı bir diğer kan şekeri hormonunu taklit eden bir tedavi.

Benzer şekilde Mounjaro da kilo tedavisi için onaylanmış değil. Bunun için Zepbound adlı bir başka ilaç reçete ediliyor. Yani Robbie Williams aslında zayıflama iğnesi değil, diyabet ilacı kullanıyor.

Bu iğneler körlüğe yol açar mı?

Şubat ayında JAMA Ophthalmology’de yayınlanan bir inceleme, Ozempic ve Zepbound gibi diyabet ve kilo verme ilaçlarının çeşitli görme kaybı riskleriyle bağlantılı olabileceğini öne sürmüştü.

Çalışmada, ilaç firması Novo Nordisk’in "semaglutide" içeren Ozempic ve Wegovy’si ile Eli Lilly firmasının "tirzepatide" etken maddesini içeren Mounjaro ve Zepbound’un reçete edildiği 9 hasta incelenmişti.

Araştırmaya göre bu hastalardan 7'si, NAION (non-arteritik anterior iskemik optik nöropati) adı verilen ve optik sinire giden kan akışının azalması nedeniyle ani ve geri dönüşsüz körlüğe yol açabilen nadir bir göz hastalığı geliştirmişti. Amerikan Oftalmoloji Akademisi’ne göre NAION, ABD’de en yaygın optik sinir hastalığı ve her yıl 100 bin yaşlı Amerikalının 10’una kadarını etkiliyor.

Söz konusu analize göre bir hastada her iki optik sinir başının şiştiği "bilateral papillitis", bir diğerinde ise retinanın bir bölümüne kan akışının kesilmesi anlamına gelen "parasantral akut orta makülopati" ortaya çıktı.

Araştırmacılar bu durumların, ilaçların “toksik etkisinden ziyade” kandaki ani şeker değişimlerinden kaynaklanabileceğini söylüyor. Öte yandan bu çalışma deneysel değil, yani hastaların hayatlarının olağan akışında takip edildiği gözlemsel bir çalışma yerine burada önceki çalışmalar ve veriler gözden geçirilmişti.

Bu çalışmanın ardından, Ozempic'in üreticisi Novo Nordisk firması ise Quartz'a verdiği mülakatta klinik denemelerde NAION ile ilgili herhangi bir nedensel ilişki görmediklerini açıklamıştı. Şirketin resmi etiketlerinde de NAION, bilinen bir yan etki olarak yer almıyor.

Çalışmanın baş yazarı Prof. Bradley Katz, Medical News'e yaptığı açıklamada, bu bulguların kimsenin ilacı bırakması gerektiği anlamına gelmediğini söylemişti:

“Eğer bu ilaçları kullanırken görüşünüzde bir değişiklik olursa doktorunuza ve bir göz uzmanına başvurun.”

Bu inceleme, semaglutide ile NAION arasında ilişki olduğunu öne süren ve geçen yıl yayınlanan bir araştırmanın ardından gelmişti.

KAYNAK: euronews.com