Putinden karşı enerji atağı

Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, Orta Asya'nın en büyük gaz ve petrol üreticilerinden Kazakistan ve Türkmenistan'ı kapsayan ziyaretlerine başladı.

Putin'in bugün bu ülkelerin liderleriyle üçlü zirvede bir araya gelmesi bekleniyor. Zirvede gündem enerji olacak. Kazakistan Rusya'ya her zaman yakın oldu. Türkmenistan lideri Saparmurat Niyazov'un ölümünden sonra Rusya'nın bu ülkeyle yeniden yakın işbirliği kurması için zemin oluştuğu söyleniyor.

Ancak üç liderin de zirveden farklı beklentileri var. Putin, bu görüşmeyle Türkmen ve Kazak liderlere şu mesajı vermeyi amaçlıyor: "Orta Asya'nın doğal müttefiki Batı ve Çin değil Rusya'dır."

Rusya, Türkmen gazını Kazak ve Rus topraklarından Avrupa'ya taşıyacak bir boru hattı inşa edilmesini istiyor. Bu boru hattı, Hazar Denizi'ndeki petrol ve doğal gazın Batı'ya taşınmasında Rusya'nın hâkim rolünü daha da güçlendirecek.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kazak gazı ve petrolünün Batı'ya sevkiyatını garanti altına almak için diplomatik açıdan Rusya'ya yakın durma ihtiyacını hissetti.

Kazak lider, başka seçenekleri de değerlendirmekle birlikte, şimdiki durumdan memnun. Kazakistan halen, Hazar Denizi'nin karşı kıyısına, Bakü'ye gemiyle önemli miktarda petrol sevkediyor.

Bu petrol, daha sonra Rusya'yı by-pass eden Bakü-Ceyhan boru hattına naklediliyor. Azerbaycan Hazar Denizi'nin altına döşenecek borularla bu hattı genişletmek istiyor. Ancak Kazakistan, Rusya'nın rahatsız olabileceği düşüncesiyle bu projeye tam destek vermiyor.

Üçlü görüşmede Türkmenistan'ın nasıl bir tutum takınacağı ise bilinmiyor.Bazı gözlemciler, yeni Türkmen liderin Rusya'yla işbirliğini canlandırmak istediğini bu nedenle Kazakistan'dan geçecek boru hattı projesine destek vereceğini söylüyor.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı geçen hafta Amerikan petrol devi Chevron'a Hazar Denizi'nde iş yapma izni vermişti. Rus lider görüşmede, Türkmenistan'ın bu kararının ne anlama geldiğini de anlamaya çalışacak.