Plana karşı çıkanlara yanıt

Dokuz bin sayfa efsanesinin sonu

'Plan 9 bin sayfa, biz okuyamadık, halk ne yapsın' diyen siyasiler aslında bütün maddeleri biliyor. İşin özü en fazla 350 sayfa eder.

Annan Planı'nın ortaya konmasıyla 'Hayır'cıların sarıldığı dallardan biri de, planın 'tamı tamına' 9 bin sayfadan oluştuğu, Türk tarafının bu
'koliler dolusu' metni okumadan referandum yükümlülüğüne girdiği, dolayısıyla Kıbrıslı Türklerin körü körüne oy vereceği iddiası.

31 Mart 2004 tarihli 'Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü' başlıklı Annan Planı başlıca beş bölümden oluşuyor:

Kurucu Anlaşma, Kurucu Devlet Anayasaları, Kıbrıs'ta Yeni Düzene İlişkin Konular Hakkında Anlaşma, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Avrupa Birliği'ne Katılımı'na İlişkin Uyarlama Sözleşmesi Taslağı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Kararına Sunulacak Konular, Nisan 2004 Boyunca Yapılacak İşler. Planın çekirdeği, Kurucu Anlaşma.
Bu bölümde Ana Maddeler ve buna bağlı dokuz kısım var:

Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti (BKC) Anayasası, Anayasal Kanunlar, Federal Kanunlar, İşbirliği Anlaşmaları, BKC'yi Bağlayacak Uluslararası Anlaşmalar, Toprak Düzenlemesi, Mal Mülk Düzenlemesi, Uzlaşma Komisyonu, Yeni Düzenin Kuruluşu...

Ana Maddeler: Planın temel unsurlarını içeren 10 sayfalık özet niteliğinde.

BKC Anayasası: 42 sayfa tutuyor. Bu kısımda bayrak, marş, harita, federal mülk tanımı ile evrensel insan hakları ve temel özgürlüklerin sıralandığı beş ek var.

Anayasal Kanunlar: 28 sayfa. Anayasal kanunların nasıl yürürlüğe girip uygulanacağı, kurucu devletlerin polis teşkilatlarının nasıl oluşturulup donatılacağı, ortak emniyet teşkilatının nasıl yapılandırılacağı bu kısımda. Ayrıca kurucu devlet düzeyindeki vatandaşlık ve daimi ikamet sınırlamasına ilişkin kanun da bu kısımda yer alıyor.

BKC'yi Bağlayacak Uluslararası Anlaşmalar: Başta Birleşmiş Milletler Anayasası, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Uluslararası Çalışma Örgütü Tüzüğü olmak üzere tüm çağdaş ülkelelerin altında imzası bulunan belgeler sıralanıyor. Ayrıca kadın haklarından deniz hukukuna ilişkin birçok düzenleme de yine bu listede sıralanıyor. Referandumda oyunu kullanmadan önce merak edenler olabilir diye 'Atmosfer Dışına Fırlatılan Nesnelerin Tescili Üzerine Sözleşme'nin de bu bölümde yer aldığını belirteyim. Belgelerin sayısı 1134'ü buluyor.

İşbirliği Anlaşmaları: BKC'nin bir AB üyesi olarak işlevsellik kazanabilmesi, dış ilişkilerini yürütmesi ve BKC çapında asayiş sağlanabilmesi için federal hükümetle kurucu devletler arasında yapılacak işbirliğinin çerçevesi çiziliyor. Toplam 30 sayfa.

Toprak Düzenlemesi: 16 sayfa. Plan gereği yapılacak toprak düzenlemesi anlatılıyor.

Mal Mülk Düzenlemesi: 38 sayfa tutuyor. El değiştirecek mal mülkün akıbeti, mevcut kullanıcılar lehine uygulamalar en ince ayrıntısına kadar bu kısımda yer alıyor.

Uzlaşma Komisyonu: İki toplumun yeniden kaynaşmasını amaçlayan düzenlemelerin yer aldığı bu kısım üç sayfa.

Yeni Düzenin Kuruluşu: Bu kısımda referandumda sorulacak soru yer alıyor ve referandumlardan 'Evet' çıkması durumunda Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs arasında yeni düzene ilişkin olarak anlaşma imzalanacağı belirtiliyor. Kıbrıs'ta yeni kurulan düzenin uluslararası alanda tescil ettirilme süreci ve bu amaçla BM Genel Sekreteri, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı ve Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne yazılacak mektuplar da bu kısımda. Toplam dört sayfa.

Annan Planı'nın ikinci bölümünde Kurucu Devlet anayasaları yer alıyor. Planda kurucu devletler, kendilerine tanınan egemenlik doğrultusunda kendi anayasaları altında özgürce örgütlenme hakkına sahip. Buradan hareketle her iki taraf, kendi hazırladıkları kurucu devlet anayasalarını BM'ye teslim etti. BM de bu anayasaları nihai planla bütünleştirdi. Her iki anayasa da 70'şer sayfa civarında.

Diğer bölümlere gelince...

Kıbrıs'ta Yeni Düzene İlişkin Konular Hakkında Anlaşma: Referandumlardan 'Evet' çıkması durumunda anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs arasında imzalanacak anlaşma bu kısımda yer alıyor. Geçici güvenlik düzenlemelerinin yanı sıra, İttifak, Garanti ve Kuruluş Anlaşmaları'nın Ek Protokolleri de bu kısımda yer alıyor. Toplam 16 sayfa.

BKC'nin Avrupa Birliği'ne Katılımı'na İlişkin Uyarlama Sözleşmesi Taslağı: Kıbrıs'a AB hukuku içinde tanınan geçici derogasyonların anlatıldığı ve Türkiye'de en fazla tartışılan bu kısım beş sayfa.

BM Güvenlik Konseyi'nin Kararına Sunulacak Konular: Üç sayfa. Kurucu Anlaşma'nın BM tarafından tescili ve BM barış gücünün görevine devamı için Güvenlik Konseyi'ne sunulacak metni içeriyor.

Nisan 2004 Boyunca Yapılacak İşler: Rreferandum öncesinde ve sonrasında taraflardan beklenenler sıralanıyor. Bu bağlamda Türk tarafının 10 Nisan'a kadar plan gereği Kıbrıs vatandaşlığına geçecek 45 bin kişilik listeyi, her iki tarafın da 27 Nisan'a kadar eşbaşkan adaylarını BM'ye bildirmeleri isteniyor. Bir buçuk sayfa.

Anlaşmanın özünü oluşturan bu bölüm ve kısımların toplamı 335 sayfa ediyor.

O zaman 9 bin sayfa nereden çıkıyor?

9 bin sayfa, yukarıda bahsettiğim Ana Maddeler başlığı altındaki 3'üncü Bölüm'de yer alan ve Anayasal Kanunlar ve İşbirliği Anlaşmaları'yla birlikte sayısı 131'i bulan Federal Kanunlar'dan oluşuyor.

Bu kanunlar gökten inmedi. Federal Kanunlar da tıpkı, Anayasal Kanunlar gibi, İşbirliği Anlaşmaları gibi, BKC'yi Bağlayacak Uluslararası Anlaşmalar gibi, 'New York Mutabakatı'nın ardından görüşme süreci başlar başlamaz taraflarca oluşturulan teknik komitelerin BM'yle işbirliği içinde ve son derece yoğun çalışmaları sonucunda oluşturuldu. Dolayısıyla tarafların teknik uzmanları, dolayısıyla da siyasi otoriteleri bu kanunlardan bihaber değil.

Peki Federal Kanunlar'ın içinde ne var ki Türkiye ve KKTC'deki 'Hayır'cılar 9 bin sayfa tutan bu kanunlar incelenmeden referandumda oy kullanılmaması için günlerdir feryat figan ediyor?

İşte size bir iki örnek: Taksimetre Kanunu, Lastik Basıncı Kanunu, Yarı İletkenlerin Topografyasına Dair Kanun, Kültürel Objelerin İhracına Dair Kanun, Sivil Havacılık Kanunu, Meteoroloji Kanunu, Telif Hakları Kanunu, Emeklilik Kanunu, Kara Para Aklamaya Karşı Kanun, Kamu İhaleleri Kanunu, Zorunlu Sigorta Kanunu ve maksat 'Hayır' demek olduktan sonra daha ne 'can alıcı' kanunlar var bilemezsiniz...