'Ottur zararı yoktur' demeyin!
Abone olHalk arasında sıkça kullanılan bitkisel ürünlerin faydaları olduğu kadar zararları da var... Ama doğru kullanılmadığında... Nasıl mı?
Bitkisel ürün pazarının hızla büyüdüğüne dikkat çeken Memorial
Hastanesi İç Hastalıkları bölüm Koordinatörü Prof. Dr. Yavuz
Baykal, halk arasında sıkça kullanılan bitkisel ürünlerin zararları
tüketilirken dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi
verdi:
Bitkisel ürünler ilaçlardan güvenli değil
Bitkisel ürünler çok yaygın şekilde kullanılıyor, doğru
kullanıldığında faydalarından söz etmek mümkün. Ancak yararları
yanında bazı bitkisel ürünler kullanıcılar üzerinde ciddi
tehlikelere neden olabilir.
Çünkü ürünler ilaçlardan daha güvenli değil. Bitkisel ürünler de
zarar gösterebilir. Bu işin ticaretini yapanları kullanıcılara
bitkisel ürünlerde zararlı etkiler gösterebilir. Bu işin ticaretini
yapanların kullanıcılara natürel olduklarını söylemeleri de
kaçınılmaz" diyen Prof. Yavuz Baykal, gözü kapalı şekilde bu
ürünlere yönelmemek gerektiğini söylüyor.
Baykal, ilaçlardan farklı olarak bitkisel ürünlerin kullanılmadan
önce test edilmediklerini öne sürerken, "Bu nedenle güvenli
oldukları söylenemez. Bu ürünlerden bazıları toksik maddeler ve
polen içerir ki; bu durum bazı kişilerde hastalıklara neden
olabilir. Bazılarının üzerindeki etikette belirtilmeyen steroid ve
östrojen gibi maddeler var. Bir kısmının içinde ise arsenik, civa,
kurşun ve pestisid gibi zehirli maddeler mevcut"
diyor.
Karaciğerinizi bile bozabilir!
• Bir bitkisel ürünün üzerinde doğal olduğunu belirten bir etiketin
bulunması onun güvenli olduğunu göstermez. Örneğin kava ve
eşekkulağı bitkisi ciddi şekilde karaciğer hastalığına neden
olur.
• Bitkisel ürünler doğru kullanılmadığında veya büyük miktarlarda
alındığında ciddi sağlık problemlerine neden olur.
• Hamile kadınlar veya emziren anneler özellikle dikkatli
olmalıdırlar. Çünkü bu ürünler ilaç gibi etki gösterebilir.
• Bazı bitkisel ürünler ilaç gibi etki gösterdiğinden, kullanılan
ilaçlarla etkileşerek, zararlı olabilir.
• Birçok bitkisel kaynaklı ürünün içerisinde onlarca, yüzlerce
madde veya bileşik bulunuyor. Bilim adamları faydalı olduğu ileri
sürülen ürünler içerisindeki bileşenleri tespit etmeye çalışsalar
da bu konuda bilinmeyenler de bir hayli fazla.
• Yapılan araştırmalar sonucu bitkisel ürünlerin etiketleri
üzerinde belirtilen bileşiklerin haricinde daha birçok madde tespit
edilmiş.
• Bazı bitkisel ürünlerin içerisinde metaller, etiketsiz ürünler,
mikroorganizmalar mevcut. Bu nedenle dikkatli olmakta fayda
var.
Zayıflama çayları kabızlığa yol açabilir
Tedavi veya destek amacıyla kullanılan yüzlerce bitkisel ürün
mevcut. Bunlar içerisinde en çok bilinenler; sinameki, bitkisel
çaylar, papatya türleri, yosun hapları, kondriotin sülfat,
ekinezya, efedra, garlik, ginkgo biloba, ginseng, kava, glukozamin,
melatonin ve fitoöstrojenlerdir.
Sık kullanılan ilaçlardan olan sinameki, vücuttaki suyun atılmasını
hızlandırıcı etkiye sahip. Kullanılan diüretik çaylar (zayıflama ve
form çayları) bağırsaklarda bulunan ‘mikrovillus’ adı verilen
tüycüklerin kısalmasına ve düzleşmesine, dolayısıyla kabızlığa yol
açar. Sinameki kullanıldığı durumlarda besin öğeleri, emilimlerinde
sıkıntılar yaşanabilir. Mesela potasyum emilimi azalın kalp
kaslarına olumsuz yönde etki eder. Sonuç, kalp hastalığına kadar
gidebilir.
Papatya da masum değil
Bu tip hapların içersinde 'sibutramin’ adlı iştah azaltıcı bir
madde mevcut. Aslında insanlar yosunla değil sentetik bir madde ile
zayıflıyorlar ve madde kontrolsüz kullanıldığı için birçok kişinin
ölümüne yol açıyor. Doğadan toplanan mantarlar ile zehirlenen
insanlara yönelik haberler basında bol miktarda mevcut. Doğadan
toplanan ve demlenerek içilen papatyalar da kimi zaman ciddi
zehirlenmelere yol açabiliyor. Çok çeşitli papatya türlerinden
bazıları böcek öldürücü, bir başkası migren, diğeri ise soğuk
algınlığı tedavisi amacıyla kullanılıyor.
Yaşlılar ve hastalar daha dikkatli olmalı
Kullanılmakta olan bu bitkisel ürünler bazı hastalık durumlarında
da güvenli değil. Bu ürünler özellikle yaşlılarda ciddi tehlikeler
yaratıyor. Dolayısıyla bitkisel kaynaklı ürünleri aşağıdaki sağlık
problemi olanlar kullanırken çok dikkatli olmalı.
• Kanama problemi olanlar
• Kanser hastaları
• Şeker hastaları
• Prostat rahatsızlığı olanlar
• Sarası (epilepsi) olanlar
• Göz tansiyonu (glokom) olanlar
• Kalp rahatsızlığı olanlar
• Hipertansiyonlular
• Psikiyatrik hastalığı olanlar
• Parkinson hastaları
• Karaciğer rahatsızlığı olanlar
• Felçli hastalar
• Tiroit rahatsızlığı olanlar
• Bağışıklık sistemi yetmezliği olanlar
• Bitkisel ürünleri kullanan ve cerrahi müdahale geçirecek olan
kişiler durumlarını mutlaka doktorlarına belirtmelidirler. Çünkü
bitkisel ürünler kanama ve anestezide bazı sorunlara yol açabilir.
Bu gibi durumlarda bitkisel ürünün iki hafta önceden kesilmesi
gerekir.
• Bitkisel ürünler özellikle böbrek ve diyaliz hastalarında; kan
basıncı, kan şekeri ve pıhtılaşma üzerine tahmin edilemeyen
etkileri ve yol açtığı, elektrolit dengesizlikleri nedeniyle
zararlı olabilir.
Hangi bitkileri hangi ilaçlarla birlikte
kullanmayacaksınız?
• Ekinezya: Aspirin ve kortizon tipi ilaçlarla
• Efedra: Burun açıcı (dekonjestan) ilaçlar, kafein, tansiyon ve
kalp ilaçlarıyla
• Garlik: Aspirin ve romatizma ilaçlarıyla
• Ginkgo biloba: Aspirin, romatizma ilaçları, kan sulandırıcı ve
idrar söktürücülerle Ginseng: Aspirin ve romatizma ilaçları, kalp
ilaçları, şeker hapları, idrar söktürücülerle
• Glukozamin; idrar söktürücü ve insülinler
• Kava: Parkinson ve kan sulandırıcı ilaçlarla
• Melatonin: Romatizmal ilaçlar, kortizon ve beta blokerlerle
• Kondriotin sülfat: Aspirin ile birlikte kullanılmamalıdır.
Yan etkilere dikkat
• Ekinezya kullananlarda; mide rahatsızlığı, ishal, kabızlık,
alerji
• Garlik kullananlarda bulantı, ishal, kanama, alerji
• Ginseng kullananlarda baş ağrısı, uyku problemi, ürtiker, vajinal
kanama, göğüslerde hassasiyet, tansiyon problemi
• Ginkgo biloba kullananlarda mide rahatsızlığı, ishal, baş ağrısı,
kanama, epilepsi, kramplar,
• Glukozamin kullananlarda mide rahatsızlığı, şişkinlik, gaz,
ishal
• a Kava kullananlarda uyuklama, kaşıntı, karaciğer
rahatsızlığı
• Melatonin alanlarda uyuklama, baş ağrısı, depresyon, mide
rahatsızlığı,
• Fitoöstrojen alanlarda meme ve rahim rahatsızlıkları, üroit
problemleri
• Sarımsak ve zencefil gibi bitkiler kandaki pıhtılaşmayı azaltır.
Bu nedenle cerrahi müdahalede bulunulacak kişiler ile aspirin ve
ağrı kesici kullananların bu bitkisel ilaçlan almaması gerekir.
• Efedra alanlarda baş ağrısı, sinirlilik, tansiyon yüksekliği,
felç ve kalp krizi görülebileceği unutulmamalıdır.