Müzelerimizi kimler işletecek?

Kültür ve Turizm Bakanlığı müzelerin işletmesini özel sektöre devrediyor. Aralarında Ayasofya, Topkapı, Efes, Pamukkale, Bergama, Assos, Afrodisias gibi tarihi ve kültürel açıdan Türkiye’nin en önemli mekanlarının da bulunduğu müzelerin gişeleri ile çevredeki hediyelik eşya mağazaları özel kuruluşlarca işletilecek. Ancak ihale şartnamesinde yer alan 9. madde Türk girişimcilerin tepkisini çekiyor. Buna göre, kültür ve turizm alanında belli bir süre tecrübe sahibi olmayan ihaleye katılamıyor. ‘Türkiye’de müze işletmeciliği konusunda tecrübeli bir kuruluş yok’ diyen Türk şirketleri, ihaleyi sadece yabancıların alabileceğini ileri sürüyor. Bakanlık uzun süredir konuşulan çalışma için ihale şartnamesini hazırladı. Önümüzdeki günlerde de ihaleye çıkılacak. Ancak şartnamede Türk şirketlerinin ihaleye katılmasını engelleyecek bir madde bulunuyor. Şartnamenin, ihaleye katılacakların taşıması gereken nitelikleri düzenleyen 9. maddesinde yer alan ‘Müze ve satış yerleri işletmeciliği, kültür ve turizm alanında özellikle tanıtmaya ilişkin konularda en az ... yıl tecrübe sahibi olmak’ şartı Türk şirketlerinin önünü kesiyor. Türkiye’de müze işletmeciliği yapan tecrübeli bir kuruluş bulunmuyor. Söz konusu maddede ilk olarak ‘10 yıl tecrübe’ ibaresi yer aldı, ancak daha sonra ‘3 yıl tecrübe’ olarak değiştirildi. Son olarak da bu kısım boş bırakıldı. Ancak Türk şirketlerinin önünü kesen tecrübe isteği şartnameden çıkarılmadı. 9. maddede yer alan ‘müze ve satış yerleri işletmeciliği’ ifadesi de Türk şirketlerinin önünü kesen bir diğer nokta. ‘Müze ve satış yeri’ ifadesi, söz konusu mekanların işletmesine talip olacak Türk şirketlerinin en başından ihaleye katılmasını engelliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri ihaleye Türk şirketlerinin katılabilmesi için ya tecrübe ibaresinin ya da müze işletmeciliği ibaresinin kaldırılması gerektiğine vurgu yapıyor. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç daha önce Türk şirketlerinin katılımını beklediklerini söylemişti. Şartnamede eleştirilen konulardan birini gişelerin de işletmesinin devredilmesi oluşturuyor. Gişelerin devredilmesinin ‘fiilen kamu gücünün kullanılması, alanın mahremiyetinin ortadan kalkması, yerli turiste uygulanan indirimlerin de kaldırılması’ anlamına geldiğini belirten uzmanlar, gişe devrinin şartnameden çıkarılması gerektiğini söylüyor. Dünyadaki diğer önemli müzelerin işletmeciliği de genellikle özel şirketler kanalı ile yapılıyor. Müze işletmeciliği konusunda söz sahibi olan Yahudi asıllı İspanyol şirket ALDEASA, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvurarak Ayasofya’nın gişe ve çevresindeki hediyelik eşya mağazalarının işletmeciliğini de almak istediğini belirtti. ALDEASA’nın yanı sıra İtalyanlar da yine Ayasofya’ya talip olan ülkeler arasında bulunuyor. Bakanlık, ilk olarak Ayasofya, Topkapı, Efes, Assos, Pamukkale, Afrodisias, Bergama’nın gişe ve mağaza işletmeciliğini devredecek. İhale şartnamesinin 8 özel maddesi: nGişe ve satış reyonlarından elde edilen gelir, işletmeci şirket tarafından toplanacak, yıl sonunda bakanlığa ciro payı ve kira bedeli ödenecek. nMüzelerin içinde bulunan tarihî eserlerin imitasyonunun üretilip satılma hakkı şirkete devredilecek. Örneğin, Ayasofya veya Topkapı’da padişahların kullandığı özel eşyaların, kılıçların imitasyonları işletmeci tarafından üretilecek. nİmitasyonların son hali bakanlık yetkililerine gösterilecek, daha sonra satılacak. nİşletme hakkını alan şirket, bakanlıkla yapılan sözleşmede belirlenen süre içerisinde başka bir şirkete devredemeyecek. nİşletme hakkı sahibi sabotaj, yangın gibi tehlikelere karşı her türlü tedbiri alacak. nİşletmeci, Koruma Bölge Kurulu kararlarına uygun davranacak. Tedbirsizlik, dikkatsizlik, ihmal, kusur gibi nedenlerle vuku bulacak zarar ve ziyanı bakanlığa ödemek zorunda kalacak. nİşletmeci, müze güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine uymakla yükümlü olacak. Gerekli her türlü güvenlik tedbirini şahsen alacak. nİşletmeci, faaliyetlerinden dolayı müze başkanı ve bakanlığa karşı sorumlu olacak. Kaynak:Zaman Haber:Aslıhan Aydın www.zaman.com.tr