Liderler 'Asrın projesi'nde buluşacak
Abone olTürkiye ve dünya açısından büyük öneme sahip olan Bakü - Tiflis - Ceyhan boru hattı, bugün ilk petrolünü pompalayacak. Asrın projesi için liderler bir araya gelecek.
Azeri petrolünün yanı sıra Kazak petrolünün de dünyaya akmasını
sağlayacak olan Bakü - Tiflis - Ceyhan boru hattından ilk petrol
bugün Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve Kazakistan
cumhurbaşkanlarının katılacağı törenle verilecek
Asrın projesi olarak adlandırılan, dünyanın en büyük petrol boru
hattı projelerinden biri olan Bakü - Tiflis - Ceyhan'a (BTC) ilk
petrol bugün törenle pompalanacak.
Törende Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı
İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ve
Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev hazır bulunucak.
Törene ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman ile birlikte İngiltere,
Norveç, Rusya, İran gibi çeşitli ülkelerden de üst düzey katılım
bekleniyor. Başta BP olmak üzere dev petrol şirketlerinin
başkanları ve üst düzey yöneticileri de törende yer alacak.
Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan tarafından 2002 yılının eylül
ayında temeli atılan boru hattı 3 milyar 600 milyon dolara mal
oldu.
En büyük hatlardan
Bin 770 km uzunluğundaki boru hattının yapımı için 3 ülkede 17 ayrı
şantiye kuruldu. BTC'ye ilk petrolün verilmesiyle birlikte hattın
dolumu için 10 milyon varil üretime ihtiyaç duyuluyor. Yetkililer,
bu yılın sonuna kadar Hazar Denizi'ndeki yataklardan Bakü'deki
Sengaçal Terminali'ne günde 227 bin varil petrol pompalanacağını
bildiriyor.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi'nin hesaplamalarına göre, 2020
yılında ülkenin yıllık petrol üretimi 50 milyon tona yükselecek.
Önümüzdeki dönemde Kazak petrollerinin de BTC üzerinden geçmesiyle
hattın önemi daha da artacak. Türkiye BTC ile sadece stratejik
açıdan değil, ekonomik açıdan da fayda görecek. BTC için yapılan 40
yıllık anlaşma gereği Türkiye hattan geçiş ücreti olarak ilk 16
yılda yıllık 200 milyon dolar, bundan sonra ise operasyon ücreti de
dahil yılda 300 milyon dolar gelir elde edecek.
Öte yandan Reuters'ın haberine göre Bakü'deki törene Botaş Genel
Müdürü Mehmet Bilgiç davet edilmedi. Bu görevi yaklaşık iki yıldır
yürüten ve BTC projesiyle yakından ilgilenen Bilgiç'in törene
katılmayacak olması dikkat çekti. Bilgiç daha önce, 1 Haziran'dan
itibaren emekliye ayrılacağını açıklamıştı.
Yükleme Sonbahara
BTC açıklamasında, terminal inşaatının yüzde 99 oranında
tamamlandığı belirtilerek, "Testler ve tamamlama çalışmalarının
temmuz ayında bitirilmesi beklenmektedir" denildi. Ceyhan'dan ilk
tanker yüklemesinin 2005'in son çeyreğinde yapılması
bekleniyor.
BTC boru hattı ile Kazak petrolünün taşınması konusunda Azerbaycan
ve Kazakistan hükümet komisyonları arasında anlaşma sağlandı.
Kazakistan, BTC hattına ilk aşamada yılda 20 milyon ton petrol
vermeyi hedefliyor. Projede BP Exploration Ltd'nin yüzde 30.10,
SOCAR'ın yüzde 25, Unocal BTC Pipeline Ltd'nin yüzde 8.90, Statoil
BTC Caspain AS'nin yüzde 8.71, Türkiye Petrolleri'nin (TPAO) yüzde
6.53, İtalyan ENI ve TotalFinaElf'in yüzde 5, Azeri Itochu Oil'in
yüzde 3.4, Inpex ve Conocophillips'in yüzde 2.5 ve Delta-Hess
Ltd'nin yüzde 2.36 hissesi bulunuyor.
Türkiye'nin jeopolitik gücü artacak Boğazlar'daki tanker riski
azalacak
İlk düşünüldüğü yıllarda Batılı petrol şirketlerinin ticari
olmadığı eleştirilerine neden olduğu için göz ardı edilen BTC
projesi, Türk Boğazları'ndaki taşıma trafiğinin ölümlü ve tehlikeli
kazalara yol açmasından sonra, bu projeyi tanıtmaya büyük önem
veren Türkiye'nin uluslararası lobisi vepetrol fiyatlarının
1990'ların sonuna doğru projeyi ticari kılacak şekilde artmasıyla
Batı'da kabul gördü.
Azerbaycan'ın Hazar bölgesinde petrol üretimini yapan BP daha sonra
ABD'nin de güvenlik alanı oluşturmak için ortaya attığı "Doğu-Batı
Enerji Koridoru"nun bir parçası olarak bu projeyi desteklemesiyle
kurulan BTC çalışma grubunun, Norveçli Statoil ile birlikte 2000
yılında lideri oldu ve projeyi başlattı. Uzmanlar, BTC Projesi'nin
Türkiye'nin jeopolitik gücünü sağlamlaştıracak olmasının yanı sıra,
Boğazlar'daki aşırı trafik yükünden kaynaklanan geçiş risklerinin
en aza indirilmesi açısından da büyük bir öneme sahip olduğunu
vurguluyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de BTC Projesi'nde ilk
petrolün verilmesi nedeniyle düzenlenecek törene katılmak üzere dün
Azerbaycan'a gitti.
Bölgesel işbirliği örneği
Sezer Bakü'ye hareketinden önce yaptığı açıklamada, "BTC Petrol
Boru Hattı, Kafkasya ve Hazar Havzası'nda bölgesel işbirliğinin
somut bir örneğini oluşturmaktadır. BTC aynı zamanda, Batı
piyasalarının enerji sunum güvenliğine de katkıda bulunacak ve
Boğazlar'ndan tankerle taşınan tehlikeli madde yükünü hafifletecek"
dedi.
Demirel'e vefasızlık
Asrın projesi diye adlandırılan Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru
hattının hayata geçmesinin mimarlarından 9. Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel'in Bakü'de bugün ilk petrolün hatta verilmesi dolayısıyla
yapılacak törene davet edilmediği öğrenildi.
Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Enerji Bakanı Hilmi
Güler'in temsil edeceği bugünkü törende, hattın kurulması için ABD
yönetiminin siyasi desteğinin oluşturulması ve Gürcistan lideri
Eduard Şevardnadze ile Azerbeycan lideri Haydar Aliyev'in projeye
bağlılıklarının sağlanmasında önemli rol oynayan Demirel yer
almayacak. Töreni organize eden Azerbeycan tarafından davetiye
gönderilip gönderilmediği konusunda yorum yapmaktan kaçınan
Demirel'e yakın kaynaklar, 9. Cumhurbaşkanı Demirel'in bu akşam
İstanbul'da bir programı olduğunu söylemekle yetindiler.
ABD, Azerbeycan ve Gürcistan liderleri nezdinde büyük çabas
gösteren Demirel'in uğraşları sonucunda, ABD'nin eski başkanı Bill
Clinton'un Türkiye ziyaretinde, Aliyev ve Şevardnadze'nin
katılımıyla BTC anlaşması 18 Kasım 1999'da İstanbul'da Çırağan
Oteli'nde imzalanmıştı.
Kaynak :