Kim ne kadar vergi iade alacak?
Abone olÜcretlilerin, vergi iadesi bildirimlerini çalıştıkları işyerlerine en son 20 Ocak 2004 tarihine kadar teslim etmeleri gerekiyor. Ödemeler de Şubat ayı içinde yapılacak.
Vergi iadesi, hak sahibinin bulunduğu vergi dilimine göre yüzde
5 ile yüzde 13.33 arasında değişiyor. Yüksek vergi matrahı olanlar
daha büyük oranlarda vergi iadesi alıyorlar. A.A muhabirinin
yaptığı hesaplamalara göre, yıllık vergi matrahı 184 milyar 615
milyon 385 bin liranın üzerinde olanlar yüzde 13.33 oranında, 5
milyar liranın altında olanlar ise yüzde 5 vergi iadesi alacaklar.
İadeden yararlanmaları için ücretlilerin, 1 Ocak 2003 tarihinden 31
Aralık 2003 tarihine kadar yaptıkları eğitim, sağlık, gıda, giyim
ve kira harcamalarına ait belgeleri, 20 Ocak 2004 tarihine kadar
çalıştıkları işyerlerine bildirmeleri gerekiyor. Ücretliler harcama
belgelerini, bu tarihe kadar, işverenlerine ''özel gider indirimine
ait bildirim'' (ücretliler için vergi iadesi zarfı) ile beyan
edecekler. ŞUBAT'TAN İTİBAREN ÖDENECEK... İşverenler, aldıkları
bildirimlere dayanarak ücretlilerin yararlanacakları yıllık vergi
iadesini hesaplayacak. İadeler, 1 Şubat 2004'den itibaren
ücretlilere (ücretlilerin ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup
etmek suretiyle) nakden ödenecek. Vergi iade rakamı sıfırlana kadar
Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve daha sonraki aylarda ödeme
devam edecek. Ücretliler, iadenin hemen hemen tamamını Şubat, Mart,
Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında almış olacaklar. NASIL
HESAPLANACAK? Özel gider indirimine konu olan harcama belgelerinde
yer alan tutarın üçte biri, bu kapsamda kabul edilecek. Ancak bu
tutar, 2003 yılı vergi matrahının yüzde 35'ini aşmayacak. Bir diğer
ifadeyle kişiler vergi matrahlarının yüzde 105'i kadar fiş/fatura
toplayabilecekler. Özel sektörde çalışan brüt 750 milyon lira,
Aralık itibarıyla net 514 milyon 500 bin lira aylık alan bir
kimsenin, Temmuz 2003'de yüzde 20 zam aldığı varsayımıyla 2003 yılı
vergi matrahı 6 milyar 472 milyon 500 bin lira olacak. Yılın ilk 6
ayında brüt aylığı 600 milyon (net 436 milyon 650 bin lira), ikinci
altı ayında 750 milyon lira (Aralık 2003 itibarıyla net 514 milyon
500 bin lira) olan bu ücretlinin özel gider indirimine esas olacak
harcama tutarı vergi matrahının yüzde 5 fazlası olarak 6 milyar 796
milyon 125 bin lira olacak. Bu miktarın üçte biri olan 2 milyar 265
milyon 375 bin lira olarak bulunacak. Bu tutar, bu kişinin 2003
yılına ait olan vergi matrahından düşülecek. Vergi, yeni matrah,
yani 4 milyar 207 milyon 125 bin lira üzerinden hesaplanacak. Eğer
ücretli verebileceği fiş ve/veya faturanın tamamını doldurursa (6
milyar 796 milyon 125 bin lira) 2003 yılında tevkif suretiyle
kesilen vergi ile yeni vergi arasındaki vergi farkı olan 413 milyon
431 bin 250 lira (iade tutarı), ücretlinin 1 Şubat 2004 tarihinden
itibaren alacağı ücretlerden kesilen vergiden düşülecek ve düşülen
miktar kadar Şubat ayı net ücreti artacak. Bu ücretli toplayacağı
fiş ve/veya fatura tutarından yüzde 6.08 oranında vergi iadesi
alacak. MEMURLARDA VERGİ İADESİ Devlet memurlarında vergi iade
oranı genelde yüzde 5-6.67 arasında bulunuyor. Bunun sebebi, devlet
memurlarının maaşlarının önemli bir bölümü vergiye tabi olmaması.
Saat ücretiyle 700-750 milyon lira net aylık alan bir öğretmenin
yıllık vergi matrahı 6.5 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Bu
nedenle memurların çok yüksek aylık alanlar hariç neredeyse
tamamının, 0-5 milyar liralık yüzde 15'lik ilk veya 5-12 milyar
liralık yüzde 20'lik ikinci vergi diliminin içinde vergi matrahları
var. Bundan dolayı, memurlar alacakları vergi iade oranı yüzde 5
ile yüzde 6.67 arasında değişiyor. HANGİ HARCAMALAR İNDİRİME TABİ ?
Özel gider indirimine konu olan harcamalar eğitim, sağlık, gıda,
giyim ve kira giderleri olmak üzere 5 gruptan oluşuyor. Eğitim
giderlerine, eğitim ve öğretim kurumlarına, anaokulu ve dersanelere
yapılan ödemeler, kurs ücretleri, kitap ve kırtasiye giderleri,
sağlık giderlerine, hastane ve muayenehane ücretleri, tahlil,
ameliyat, fizik tedavi, diş protez ücretleri, gözlük alımları, ilaç
ücretleri gibi harcamalar, gıda giderlerine, her türlü yiyecek ve
içecek giderleri (sigara, alkollü içkiler, bira hariç), giyim
giderleri içine giyime müteallik her türlü giderler, kira giderleri
içine ikamet edilen konuta ait kira gideri giriyor. Harcamaların
özel gider indirimine konu olabilmesi için harcamanın Türkiye'de
yapılması zorunlu. HANGİ BELGELER GEÇERLİ... Özel gider indirimine
konu olabilmesi için, harcama belgelerinin gelir ve kurumlar
vergisi mükelleflerinden alınacak fatura, serbest meslek makbuzu,
perakende satış fişi ve yazar kasa fişinden oluşması gerekiyor.
Belgelerin, ücretlinin kendisi, eşi ve 18 yaşını aşmamış çocukları
adına düzenlenmesi zorunlu. 2004'DE YENİ SİSTEM BAŞLIYOR... Özel
gider indirimi (vergi iadesi) sistemi 1 Ocak 2004'den itibaren
yerini ''ücretlilerde vergi indirimi'' sistemine bırakıyor. 2005
yılında yeni sisteme göre vergi iadesi alınacak. Bu uygulamada
ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili eğitim, sağlık,
gıda, giyim ve kira giderlerinin yıllık toplam miktarının 3 milyar
liraya kadarı için yüzde 8, 3 milyar liradan 6 milyar liraya kadar
olan bölümü için yüzde 6, 6 milyar liranın üzerindeki kısım için
ise yüzde 4 oranında vergi iadesi alacaklar. Bu tutar ücretlilerin
bir sonraki yılda ödeyeceği gelir vergisinden mahsup edilecek veya
işverenler tarafından, kendilerine nakden iade edilecek. Harcama
belgeleri yine işverene verilecek. Ancak indirime esas harcama
tutarı, vergi matrahının toplamını geçemeyecek. (Şimdiki sistemde
yüzde 5'i kadar geçebiliyordu.) EMEKLİ, DUL VE YETİMLERİN VERGİ
İADELERİ... Maliye Bakanlığı emekli, dul ve yetim aylığı alanların
yararlandıkları vergi iadesi uygulamasında 1 Temmuz 2003 tarihinden
itibaren değişikliğe gitmişti. Söz konusu kişiler 3'er aylık
dönemlerde vergi iadesi alıyorlardı. Bunlarda da vergi iadesi
bildirimi yıllık dönem esasına göre yapılacak ama 3 ayda bir avans
niteliğinde iade almaya devam edecekler. Ekim 2003'de
Temmuz-Ağustos-Eylül aylarına ilişkin vergi iadesi bildirimi
alınmadı. Hak sahiplerine Ekim ayı sonuna kadar
Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde elde ettikleri aylıkların yüzde 5'i
oranında avans ödemesi yapıldı. Emekli, dul ve yetim aylığı alanlar
2003 Temmuz-Aralık aylarını kapsayan 6 aylık vergi iadesi
bildirimlerini, 2004 yılının Ocak ayı sonuna kadar, ilgili banka
şubesine verecekler. Ocak 2004'te verilecek bildirim üzerinden
hesaplanan vergi iade tutarından, daha önce ödenen avans mahsup
edilecek. Kalan tutar ekim-aralık dönemi vergi iadesi olarak
ödenecek. Aldıkları avansın karşılığı kadar belge toplayamayan
emekli, dul ve yetimlerin aldıkları fazla avans aylıklarından
kesilecek. Emekli, dul ve yetim aylığı alanlar, 2004 yılı
harcamaları için 2005 yılında yıllık bildirimlerde bulunacaklar, 3
ayda bir avans niteliğinde iade almaya da devam edecekler. İstanbul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO)
hesaplamalarına göre, aylık net ücretlere göre, toplanabilecek
belge tutarı ve alınacak vergi iadesi şöyle olacak: Aylık Net Ücret
Toplanabilecek Belge Tutarı Alınacak İade Tutarı Asgari Ücret
2,710,260,000 125,349,525 500,000,000 6,904,045,978 392,168,908
750,000,000 10,876,597,908 670,723,531 1,000,000,000 15,000,517,800
1,030,769,021 1,250,000,000 19,240,052,139 1,478,948,365
1,500,000,000 23,477,242,516 1,809,704,107 1,750,000,000
27,892,078,418 2,268,594,017 2,000,000,000 32,430,983,316
2,818,395,889 2,250,000,000 36,969,888,223 3,368,197,767
2,500,000,000 41,508,793,116 3,839,563,358 3,000,000,000
50,586,602,910 4,679,260,764 3,500,000,000 59,664,412,712
5,518,958,172 4,000,000,000 69,188,047,242 6,672,463,114
5,000,000,000 88,753,264,629 9,344,046,961