Kerkük kimin? Türkmen - Kürt - Arap nüfusu ne kadar?
Abone olKERKÜK konumu tartışmalı olan Irak'ın petrol zengini kenti. 2003 yılından itibaren ABD Kerkük'e Kürtleri yığmaya başladı. Peki Kerkük nüfusu ne kadar bunların kaçı Türkmen, ne kadarı Kürt ne kadarı Arap. İşte Kerkük haritası ve kente dair bilgiler;
KERKÜK'ün nüfus dağılımı Eylül ayında planlanan
referandum göz önüne alındığında önem taşıyor. Kürtler'in oldu
bitti ile sınırlarına katmak istedikleri Kerkük, konumu tartışmalı
olan bir kent. Irak haritasında da tartışmalı bölge içinde yer
alıyor. Peki Kerkük'te ne kadar Türkmen, Arap ve Kürt yaşıyor? İşte
Kerkük hakkındaki bilgiler;
Kerkük'ün uzun süredir nüfus sayımı yapılmıyor. Irak'ın parçalanma
süreci ile IŞİD'in işgali de kentin demogojik yapısının değişmesine
sebep oldu. Musul'u alan IŞİD Kerkük'e yönelince kentin kontrolünü
Kuzey Irak Kürt yönetimi ele geçirdi. IŞİD bahanesi ile kenti ele
geçiren Peşmerge bir daha da çıkmadı. ABD'nin Irak'ı işgal ettiği
2003 yılında başlattığı Kerkük'e Kürt yerleştirme planı kesintisiz
devam etti. Kerkük Vilayet Meclisi'nin Türkmen Üyesi Ali Mehdi'ye
göre 2003 öncesi Kerkük'ün nüfusu 800 bin civarındaydı. İşgalden
sonra 1 milyon 300 bin oldu. Mehdi aradaki 500 binlik farkın
sonradan bölgeye yerleştirilen Kürtler olduğunu söylüyor.
Kerkük'te kim çoğunlukta? : Bu sorunun iki farklı yanıtı var. Kerkük Vilayetinde Kürtler çoğunlukta ancak Kerkük ilinde Türkmenler fazla. 1957 yılında politik etkiden en uzak kabul edilen nüfus sayımında kentte yaşayanlar anadillerine göre gruplandırıldı. Bu sayımda, Kerkük Vilayeti'nin yüzde 48,3'ünü Kürtler, yüzde 28,2'sini Araplar ve yüzde 21,4'ünü de Türkmenler oluşturduğu görüldü. Kentin kalan nüfusu da Keldani, Asuri ve diğer etnik gruplar oluşturuyor.
Ancak Kerkük kentine bakıldığında aynı dönemde, kentin yüzde 37,6'sını Türkmenler, yüzde 33,3'ünü Kürtler ve yüzde 22,5'ini de Araplar oluşturuyor. Yani Kerkük ili baz alındığında Türkmenler çoğunluktaydı.
1960'lara gelindiğinde ise Saddam Hüseyin'in Araplaştırma
politikası, kentin demografisini derin şekilde etkiledi. Saddam'ın
devrildiği 2003 yılına kadar, kentte yaşayan Kürtler başka
bölgelere göçe zorlanırken, yerine de Araplar yerleştirildi.
ABD'nin Irak'ı işgalinin ardından da tersine bir işlem başladı. ABD
Kürtleri Kerkük'e yığıp nüfus dağılımı değiştirdi.
Irak haritası - Kerkük'ün konumu ne?
Bağdat’ın 250 km kuzeyinde yer alan Kerkük 'tartışmalı bölge'
içinde bulunuyor. Irak Anayasanın 140'ıncı maddesi,
Kerkük'ü "bir bölgeye bağlı olmayan vilayet"
olarak tanımlıyor.
Kürtlerin Kerkük’e kasten nüfus yerleştirdiğini düşünen Arap ve
Türkmenler merkezi hükümetin yani Bağdat'ın yönetiminde kalma
taraftarı. Kürtler ise Kerkük'ün Kuzey Irak'a dahil olmasını
istiyorlar.
BM KERKÜK için ne diyor? : Birleşmiş Milletler
Kerkük’ün Irak’taki ‘Tüm sorunların anası’ olarak
tanımlıyor. 2009'daki raporunda Kerkük'e Kuzey Irak'takine benzer
bir statüyle 'kendi kendini yönetme hakkı' verilmesini önerdi.
Türkmenler
Kerkük petrolünü kim çıkarıyor? : Dünyanın en
büyük üçüncü petrol ihracatçısı olan Irak'ın petrolünün önemli bir
kısmı güneydeki Basra ve kuzeyde Kerkük civarındaki yataklardan
çıkartılıyor. IKBY, kuzeyden çıkartılan petrolü dünya pazarlarını
kendisi satmak istiyor. Hatta bir dönem IKBY buradan çıkartılan
petrolü doğrudan ihraç etti ve 2015 yılında ayda 800 milyon
dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Uzun görüşmelerin ardından 2016 yılında merkezi Irak hükümeti ile IKBY Kerkük'ten çıkarılan petrolün dünya pazarlarına birlikte satılması ve gelirin paylaşılması konusunda uzlaşmaya vardı. Kerkük'te bulunan petrol yataklarından ikisi IKBY, üçü de Irak devletine ait olan Kuzey Petrol Şirketi tarafından işletiliyor. Her iki taraf da günde yaklaşık 300 bin varil petrol ihraç ediyor. Irak'ın günlük toplam petrol ihracatı 3,7 milyon varil.