Kart yasası jet hızıyla!

TBMM Genel Kurulu'nda son günlerde artan intihar olayları nedeniyle harekete geçen iktidar ve muhalefet partileri, sağladıkları uzlaşmayla Kredi Kartları Yasa Tasarısı'nı jet hızıyla meclisten geçirdi. Kabul edilen yasayla borcu nedeniyle icraya düşen yaklaşık 190 bin kişinin sorununa el atılmış oldu.

TBMM Genel Kurulu'nda AK Parti ve CHP tarafından verilen aynı yöndeki iki önergeyle ana paraya yüzde 18 faiz uygulanacak ve 18 ay taksitle ödeme yapılacak. Kabul edilen önergeye göre, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, kendisine ödenmesi için ihtar çekilmiş veya haklarında icra takibi başlatılmış veya 31 Ocak 2006 tarihi itibariyle temerrüde düşmüş olan borçlular, 60 gün içerisinde müracaat ederek ödeme planı imzalamaları ve ilk taksiti peşin ödemeleri şartıyla kendilerine bildirilen son dönem borcu tamamen tahsil edilinceye kadar yüzde 18 faiz oranı üzerinden hesap edilecek, burç tutarını icra takibi başlamış ise avukatlık ve diğer masraflarıyla ile birlikte 18 eşit taksitte ödeyecekler.

Bankanın ödeme ihtarında bulunduğu tarihteki meblağ, anapara olarak kabul edilecek. Böylece borçlular, ödeme güçlüğüne düştükleri tarih ile icraya verildikleri tarih arasındaki temerrüt faizinden kurtulacak. Asgari ödemesi yapılan kredi kartının kalan borçlarına uygulanan 'akdi faiz' konusunda da tüketiciler lehine düzenlemeye gidildi. Yasada akdi faizin, bankaların son 2 ay içinde uygulayacağı akdi faiz oranının yüzde 25'ini aşamayacağı hükmü bulunuyor.

Genel Kurul'da verilen önergeyle akdi faiz her ay Merkez Bankası tarafından belirlenecek. Yasa, halen her banka tarafından farklı belirlenen kredi kartı borcuna ilişkin asgari ödeme tutarının yüzde 20'den az olamayacağını öngörüyor. Bankalara asgari yüzde 20'lik limit için bir yıllık geçiş süresi tanınıyor. Önerge ile 1 yıllık geçiş süresi de 6 aya indirildi. Kartlı sistem kurmak zorlaştırıldı. Kartlı sistem kurmak, kart çıkarmak, üye işyerleriyle anlaşma yapmak, bilgi alışverişi, takas ve mahsuplaşma faaliyetinde bulunmak isteyen kuruluşlara, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu'ndan (BDDK) izin alma şartı getiriliyor. Merkezi yurtdışında bulunan kartlı sistem kuruluşlarının, Türkiye'de şube ya da kredi kartı sistemi kurmamak, kart çıkarmamak ve üye işyeri anlaşması yapmamak kaydıyla temsilcilik açmaları, BDDK'nın iznine tabi olacak. Talepte bulunmayana kart verilemeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekilde kart veremeyecek. Bu kuruluşlarca genel müdürlük veya şube haricinde kredi kartı talebi toplanabilecek yerler, BDDK'nın uygun görüşü alınarak, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından müşterek belirlenecek. Asgari tutarın, son ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde ödenmemesi durumunda, kart hamiline yapılacak bildirimden itibaren 1 aylık sürede bu tutarın ödenmemesi ya da banka kartı ile kredi kartı kullanımından dolayı adli cezaların uygulanması halinde, ilgili kart çıkaran kuruluşlarca kart hamiline verilen kredi kartları iptal edilecek ve borcun tamamı ödeninceye kadar yeni kredi kartı düzenlenemeyecek.
Kredi kartı talep etmeyene kredi kartı verilmeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyenlerin yasaklılık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, müşteri tanı ilkeleri ile temin edilecek bilgileri dikkate alarak, yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit edecek. Kuruluşlar, kart hamilleri talep etmedikçe kredi kartı limitlerini artıramayacaklar. Kredi kartı limiti aylık gelirin iki katını aşmayacak. İlk defa kredi kartı alacakların limiti, 1 yıl süreyle aylık ortalama gelirinin 2 katını aşamayacak. Kart sahibinin talebi üzerine, üçüncü kişiler adına asıl karta bağlı ve asıl kart limitini aşmamak kaydı ile ek kredi kartı düzenlenebilecek.

"HESAP ÖZETİ"
BDDK tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, kredi kartı hesap özeti düzenlenmesi, yazılı veya kart hamilinin talebi üzerine elektronik ortam veya başka etkin yollarla bildirilmesi zorunlu olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin kart kullanımıyla ilgili yapacakları şikayet ve itiraz başvurularını, başvuru tarihinden itibaren 20 gün içinde cevaplandırmak zorunda olacak. Kredi kartıyla yapılan işlemlere, son ödeme tarihinden itibaren 10 gün içinde, kart çıkaran kuruluşa başvurmak suretiyle itiraz edilebilecek. Kartını kaybeden veya çaldıran kişi yapacağı bildirimden önceki 24 saat içerisinde harcama yapılırsa 150 YTL'sinden sorumlu olacak. Kart çıkaran kuruluş, yapılacak talep ve ilgili sigorta prim bedelinin ödenmesi koşuluyla kart hamilinin 150 YTL tutarındaki sorumluluğunun sigortalanmasını sağlamakla yükümlü olacak. Kartın imza hanesi, kart sahibi tarafından imzalanacak. Üye işyerinin talep etmesi durumunda kart hamili, kartın kullanımı sırasında kimlik belgesi ibraz edecek. Harcama belgesi düzenlenmeksizin çeşitli iletişim araçları veya sipariş formu vasıtasıyla yapılan mal ve hizmet alımlarındaki hukuka aykırı kullanımlardan kaynaklanan zararlardan kart sahibi sorumlu tutulamayacak. Üye işyerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini, banka kartı ya da kredi kartıyla ödeme taleplerini kabul etmek zorunda olacak. Bu zorunluluk, indirim dönemlerinde de geçerli olacak.

Üye işyerleri, kart hamilinden, kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave ödemede bulunmasını isteyemeyecek. Buna aykırı davranılması halinde, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar tarafından, üye işyeri sözleşmesi feshedilecek ve 1 yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamayacak. Aynı kart ile aynı ödeme işlemi için birden fazla harcama belgesi düzenlenemeyecek. İşyerleri, kartın kullanımı sonucunda kart ve kart hamili ile ilgili edindikleri bilgileri, kanunla yetkili kılınan kişi, kurum ve kuruluş hariç olmak üzere kart hamilinin yazılı rızasını almadan başkasına açıklayamayacak, saklayamayacak, kopyalayamayacak.

Kart çıkaran kuruludfdndan müşterek belirlenecek. Asgari tutarın, son ödeşlar ile kart hamilleri arasında sözleşme imzalanacak. Sözleşme hükümleri ve kartın kullanımı hakkında, kart hamiline ayrıntılı bilgi verilecek. Sözleşmeler, 12 punto büyüklüğünde ve siyah harflerle yazılacak. Hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarı son ödeme tarihinde ödenmediği takdirde, kart hamili ödenmeyen tutar için sözleşmede öngörülen gecikme faizi dışında bir yükümlülük altına sokulmayacak. Kart hamilinin yaptığı işlemler nedeniyle sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında hiçbir şekil ve suretle ödeme talep edilmeyecek ve kart hamilinin hesabından kesinti yapılmayacak. Sözleşmede, kart hamilinin haklarını zedeleyici ve kart çıkaran kuruluş lehine tek taraflı haksız şart sağlayan hükümlere yer verilmeyecek. Kart hamilinin borcu kefile bildirilmedikçe, kefil için temerrüt durumunun oluşmayacağı sözleşmede gösterilecek. Sözleşme hükümlerinde, kefilin sorumluluğunu artırıcı nitelikteki değişikliklere ve kartın kullanım limitinin yükseltilmesine ilişkin olarak kefilin ilave şartlara dair sorumluluğunun başlaması için kefilin yazılı onayı alınacak.

BDDK üyeleri ve kurum çalışanları, görevleri sırasında kart hamili, kefil ve kuruluşlara ait öğrendikleri sırları kanunen açıkça yetkili olanlardan başkasına açıklayamayacak ve kendi yararına kullanamayacak. Kartlı sistem kurma, kart çıkarma veya üye işyerleri ile anlaşma yapma yetkisi olanlar dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişi, aslen veya feran meslek edinerek, kartlı sistem kuramayacak, kart çıkaramayacak veya üye işyerleriyle anlaşma yapamayacak, ticaret unvanları ve her türlü belgeleriyle ilan ve reklamlarında bu işlerle uğraştıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime veya tabiri kullanamayacak.

"CEZALAR"
Gerçeğe aykırı olarak harcama belgesi, nakit ödeme belgesi ya da alacak belgesi düzenlemek veya bu belgelerde ne suretle olursa olsun tahrifat yapmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Borcunu ödemeyenin kredi kartını iptal etmeyen kuruluşlar ile yasaklılık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri dikkate alınmadan kart veren kurumlara, 2 bin ila 10 bin YTL idari para cezası verilecek. Kişinin aylık gelirinin 2 katından fazla limitte kart veren kuruma, 5 bin YTL'den az olmamak üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde 1'i tutarında ceza verilecek. Hesap özetini kart sahibine ulaştırmayan, kart sahiplerinin kart kullanımıyla ilgili şikayet ve itirazlarını 20 gün içinde cevaplamayan kuruluşlara, 2 bin-10 bin YTL arasında ceza kesilecek. Kredi kartı sözleşmesi hükümleri ve kartın kullanımı hakkında kart hamiline ayrıntılı bilgi vermeyen ve kartını iptal ettirmek isteyenin sözleşmesini feshetmeyen kurumlara, 2 bin YTL'den 10 bin YTL'ye kadar, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemleri, muhasebe ve finansal raporlama birimi kurmayan, her türlü kayıt, bilgi, belge, yapı ve sistemlerini denetime uygun ve hazır hale getirmeyen kurumlara, 10 bin YTL'den 50 bin YTL'ye kadar ceza verilebilecek. Gerçeğe aykırı olarak harcama belgesi, nakit ödeme belgesi ya da alacak belgesi düzenlemek veya bu belgelerde ne surette olursa olsun tahrifat yapmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak.

Banka kartı veya kredi kartını kaybettiği ya da çaldırdığı yolunda gerçeğe aykırı beyanda bulunarak, kartı bizzat kullanan veya başkasına kullandıranlar ile bunları bilerek kullananlar, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 2 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Kredi kartı veya üye işyeri sözleşmesinde veya ek belgelerde sahtecilik yapanlar veya sözleşme imzalamak amacıyla sahte belge ibraz edenler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına mahkum edilecek.

Kart çıkaran kuruluşlar ile kart hamilleri arasında akdedilmiş sözleşmedeki faiz hesaplamasına ilişkin hükümler 3 ay, diğer hükümler ise 1 yıl içinde kanuna uygun hale getirilecek.