İstanbul yeniden fethedilmeli
Abone olYıkık, virane eserler. Unutulan camiler.. İstanbul'da kaderine terkedilen eserlere isyan etti tarihçi İlber Ortaylı.
İstanbul'un yeniden fethedilmesi gerektiğini vurgulayan Ortaylı,
sözlerini şöyle tamamladı: ''Yeniden fetih nedir? Vicdanımızı,
kültürümüzü, tarihimizi fethetmek. İstanbul'u sirkülasyonun,
istilanın, kötü yapının, etrafı tahrip etmenin elinden yeniden
fethetmeliyiz. O çok zor. Bizans'ın elinden fethetmekten daha zor.
Onun için kendimize söz vermeliyiz.''
Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı, ''Fethin
554. yılında biz bu muhteşem İstanbul'u korumak konusunda son
derece laubaliyiz'' dedi. Fatih Belediyesince, İstanbul'un fethinin
554. yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde Zübeyde Hanım Kültür
Merkezinde ''Fetih ve Fatih Konferansı'' düzenlendi.
Konferansın açılışında konuşan Ortaylı, İstanbul'da çok kötü
binalar yapıldığını, para kazanmak isteyen birtakım insanların
yaptıklarına göz yumulduğunu söyledi. Ortaylı, ''Fethin 554.
yılında biz bu muhteşem İstanbul'u korumak konusunda son derece
laubaliyiz'' dedi. Türk insanına bırakılan muhteşem bir tarih
olduğunu vurgulayan Ortaylı, Türk insanının tarihini öğrenmediğini,
çocuklarına da öğretmediğini kaydetti.
Ortaylı, eskiden en cahil İstanbullunun bile Mimar Sinan'ın
camilerini sayabildiğini ifade ederek, ''Oysa bugün en iyi
üniversitede okuyan çocuk dahi bilmiyor. O neleri biliyor?
Akmerkez'i, Kanyon'u, bilmem ne plazayı biliyor. Bu insanlar
maalesef yaşadıkları muhite, bulundukları şehre, tarihe uzak
kalmışlar'' diye konuştu. Tarihi ve mekanı bilmenin bir medeniyet
meselesi olduğunun altını çizen Ortaylı, şöyle devam etti:
''Eğer İstanbul'da yaşayan bir insan Cerrahpaşa Camiini, Fatih
Camiini, Mihrimah Sultan'ı, Şehzadebaşı'nı, Süleymaniye'yi,
Nuruosmaniye'yi, Beyazıt'ı, Sultan Selim Camii'ni bilmiyorsa,
tarihlerinden haberi yoksa, büyük mimarımızın yaptığı eserleri
tanımıyorsa... Mesela Samatya'da hamamı var harap halde, kimse
bakmıyor, kimse ilgilenmiyor.
Günde 10 kişi ziyaret etse orası öyle kalmaz. Halbuki 16. asır
medeniyetimizin altın kapıları bunlar.'' Ortaylı, ilgisizliğin,
başkanı bulunduğu Topkapı Sarayı'nda da olduğunu ve sarayın
dertleriyle pek ilgilenen bulunmadığını kaydetti. Osmanlı
padişahlarının, bu ülkede yaşayanları bir mahkemeye çekmiş
olduklarının tasavvur edilmesini isteyen Ortaylı, öyle bir durumda
hesap verilemeyeceğini kaydetti.
FATİH SULTAN MEHMET
Fatih Sultan Mehmet'in, 21 yaşında şehri fetheden, 15. asrın büyük
hükümdarı olduğunu kaydeden Ortaylı, Osmanlı İmparatorluğu'nu
bugünkü Rusya ve Avusturya'nın sınırlarına kadar genişlettiğini,
Bosna'yı da fethederek sınırlar içine aldığını söyledi. Ortaylı,
Fatih'in zamanında Arnavutluk ve Bosna nüfusunun Müslümanlaştığını
ve hiçbir başka padişah devrinde coğrafya ve nüfus miktarı olarak
böylesine bir Müslümanlaşma yaşanmadığını vurguladı.
Fatih'in çok büyük ve komplekssiz bir münevver olduğunu kaydeden
Ortaylı, İtalyanca ve Yunanca bildiğini, Farsça-Arapça da şiir
yazdığını ifade etti. Ortaylı, Fatih Sultan Mehmet'in, Yavuz Sultan
Selim'den önce halife sayılması gerektiğini belirterek, şöyle
konuştu: ''Fatih, Müslüman bir hükümdardır, halifedir. Halife
unvanı Yavuz Sultan Selim ile gelmiş değildir. O yanlıştır.
Fatih'ten de halife diye bahsedilir. Hatta evrakımız çok az olduğu
için çıkaramıyoruz ama mutlaka 2.Murat'tan da öyle bahsedilmiştir.
Müslüman cemiyetini yöneten, idare eden herkes halifedir çünkü. Bu
o kadar açıktır. Yani o hilafetin Mısır'dan Yavuz Sultan Selim'e
devri 18. asır hikayesidir. Siyasi bir formüldür. Ama esasında
böyle bir şey vaki değildir.''
Fatih'in İstanbul'a bir Ermeni Patriği tayin ettiğini kaydeden
Ortaylı, o müesseseyi Fatih'in kendisinin yarattığını söyledi.
Ortaylı, ''Fatih'in, Rum Patriğini gayet hoş bir şekilde tutup
kullandığını ve başarılı olsaydı, yapacağı İtalya seferi sonrası
Papa'yı da yerinde bırakacağından şüphe duymadığını'' dile getirdi.
Fatih'in, İstanbul'u aldıktan sonra şehri hakkıyla bina etmeye
başladığını anlatan Ortaylı, harap olan İstanbul'un her köşesini
imar eden Fatih'in, çarşıyı kapalı çarşı haline getirdiğini ve
paşalarına verdiği emirle hamam, cami ve medrese yaptırdığını
kaydetti.
''SINIRLARINA SIĞMAYAN DAHİ''
Ortaylı, ''Fatih Sultan Mehmet, büyük bir Türktür, büyük bir
Müslümandır, büyük bir dünya imparatorudur, sınırlarına sığmayan
bir dahidir'' dedi. Türk gençliğinin, Fatih'in şiirlerini okuması
ve anlaması gerektiğini söyleyen Ortaylı, bunların tam
anlaşılamadığını dile getirdi. Ortaylı herkesin tarihçi olması
gerekmediğini vurgulayarak, bugün bir milyona yakın insanın
Osmanlıca okuma-yazmayı öğrenmesi durumunda maziye el atılıp
gelecek kuşaklara kaynak aktarılabileceğini söyledi.