İşkence komisyonu resmen kuruluyor
Abone olKolluk Gözetim Komisyonu kurulmasına ilişkin tasarı, TBMM Genel Kurul'unda kabul edilerek yasalaştı.
Kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar ve
disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili Kolluk
Gözetim Komisyonu kurulmasına ilişkin tasarı, TBMM Genel Kurul'unda
kabul edilerek yasalaştı.
Kolluk Gözetim Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'a göre, kolluk şikayet sisteminin daha etkili, hızlı işlemesini sağlamak, saydamlığını, güvenirliğini geliştirmek üzere, kolluk görevlilerinin işledikleri iddiaedilen suçlardan veya disiplin cezasını gerektiren eylem, tutum, davranışlardan dolayı idari mercilerce yapılan ya da yapılması gereken iş, işlemlerin merkezi bir sistemde kayıt altına alınması, izlenmesi amacıyla "Kolluk Gözetim Komisyonu" kurulacak.
Kanun, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil GüvenlikKomutanlığı teşkilatında görevli kolluk personelini kapsıyor. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli kolluk personelinin askeri görevlerinden doğan suçları, kapsam dışında kalacak.
Kolluk Gözetim Komisyonu, İçişleri Bakanlığı bünyesinde sürekli kurul olarak görev yapacak.
Komisyon 7 kişiden oluşacak. Komisyonda, İçişleri Bakanlığı
Müsteşarı başkanlığında, Başbakanlık Türkiye İnsan Hakları ve
Eşitlik Kurumu Başkanı, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu
Başkanı, Bakanlık 1. Hukuk Müşaviri, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri
Genel Müdürü, üniversitelerin ceza ve ceza usul hukuku anabilim
dallarında görevli öğretim üyeleri arasından İçişleri Bakanının
teklif edeceği 3 aday ile baro başkanı seçilme yeterliliğine sahip
serbest avukatlar arasından Adalet Bakanının teklif edeceği 3 aday
arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek birer üye yer alacak.
Öğretim üyeleri ile serbest avukatlar arasından seçilecek üyelerin, seçilmelerinden önceki son 5 yıl içinde herhangi bir siyasi partiyle üyelik veya başka türde görev ilişkisinin bulunmaması gerekecek.
Öğretim üyeleri ve serbest avukatlar arasından seçilecek üyelerin görev süresi 4 yıl olacak.
Komisyon, kendisine verilen görev ve yetkileri, kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirecek. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, komisyonun kararlarını etkilemek amacıyla emir, talimat veremeyecek, tavsiye, telkinde bulunamayacak.
KOMİSYONUN GÖREV VE YETKİLERİ
Komisyon, kolluk şikayet sisteminin işleyişine dair ilkeleri tespit ederek, bunlarla ilgili bakanlığa önerilerde bulunacak, bu konudaki uygulamaları izleyecek, sistemin işleyişinde kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlayacak.
Komisyon, kolluk görevlilerinin işledikleri iddia adilen suçlardan veya disiplin cezası gerektiren eylem, tutum veya davranışlarından dolayı gerektiğinde yetkili merciler tarafından haklarında disiplin soruşturması yapılmasını isteyecek.
Kolluk şikayet sisteminin işleyişiyle ilgili konularda teftiş ve denetim yapılması için bakanlığa önerilerde bulunacak olan komisyon, düzenlenen raporları değerlendirecek, eksiklikler konusunda alınması gereken idari tedbirleri belirleyerek bakanlığa önerecek, bu raporlardan uygun gördüklerini kamuoyuna açıklayacak.
Merkezi kayıt sisteminin işlemesi, geliştirilmesi, veri tabanı oluşturulmak, görev alanına giren konularda tespit, görüş ve öneriler içeren yıllık raporlar hazırlamak ve bunları TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu ve Başbakanlığa göndermek, kolluk şikayet sistemine kamuoyunun duyduğu güveni ölçmek amacıyla en az 2 yılda bir kamuoyu araştırması yapmak da komisyonun görev alanları içinde olacak.
Komisyon, kolluk görevlilerinin disiplin cezasını gerektiren eylem, tutum, davranışlarıyla ilgili ihbar ve şikayetlerin kendisine ulaştığı veya resen öğrendiği tarihten 30 gün içinde Kurul Başkanlığından disiplin soruşturması açılmasını isteyebilecek.
KOMİSYON, EN AZ AYDA BİR DEFA TOPLANACAK
Komisyon, en az ayda bir defa olmak üzere, gerekli hallerde, en az 5 üyenin hazır bulunmasıyla toplanacak. Kararlar ise en az 4 üyenin aynı yöndeki oyuyla alınacak. Kararlarda çekimser oy kullanılamayacak.
İhtiyaç duyulması halinde gündemdeki konulara ilişkin görüşlerinden yararlanılmak üzere, kamu görevlileri, özel kuruluşların temsilcileri veya uzmanlar, başkan tarafından komisyon toplantılarına davet edilecek. Ancak komisyon kararları, toplantıya dışarıdan katılanların yanında alınamayacak.
Başkan ve üyeler, kendileri, eşleri, evlatlıkları ve üçüncü
dereceye dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımlarıyla ilgili
veya kişisel menfaat ilişkisi içinde oldukları konularda müzakere
ve oylamaya katılamayacak, aksi kararlaştırılmadıkça komisyon
toplantılarındaki müzakereler gizli olacak.
Komisyon, gerekli gördüğü durumlarda kararlarını kamuoyuna
duyurabilecek. Komisyonun faaliyet giderleri ve ihtiyaçları için
her yıl İçişleri Bakanlığı bütçesine gereken ödenek konulacak.
Başkan, üyeler ve personel, görevleri sırasında edindikleri gizli bilgileri, kişisel verileri, ticari sırları ve bunlara ilişkin belgeleri, yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamayacak. Bu yükümlülükleri, görevden ayrılmalarından sonra da devam edecek.
Komisyonun sekreterya hizmetleri, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığınca yerine getirilecek. Kurul bünyesinde şube müdürlükleri oluşturulacak. Bu hizmetlerin sevk ve idaresinde Kurul Başkanı'na yardımcı olmak üzere en az 5 yıllık mesleki kıdeme sahip bir mülkiye başmüfettişi Kurul Başkanı'nın önerisi ve Başkan'ın teklifi üzerine Bakan onayıyla görevlendirilecek.
MERKEZİ KAYIT SİSTEMİ KURULACAK
Komisyon ile bağlı kuruluşlar, valilikler ve kaymakamlıklar arasında, kolluk görevlileri hakkında idari mercilerce yürütülen ceza ve disiplin işlemleriyle ilgili olarak bilgilerin kaydedilmesi ve yapılan uygulamaların izlenmesi amacıyla, Bakanlıkça merkezi kayıt sistemi kurulacak.
Kolluk görevlileri hakkında komisyona veya diğer idari mercilere yapılan her türlü ihbar ve şikayet, merkezi kayıt sisteminden bir numara verilerek kayıt altına alınacak ve bu numara ihbar veya şikayette bulunan kişilere tebliğ edilecek. İdari mercilerce resen tespit edilen ve işlem yapılmasını gerektiren fiil ve haller için de merkezi kayıt sisteminden numara verilecek.
İhbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ilgili
olduğu kişi veya olayların belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu ve
belgelere dayanması, dilekçe sahibinin adı, soyadı, imzası, iş veya
yerleşim yeri adresi ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının
doğru bildirilmesi zorunlu olacak. İddiaların sıhhatinin şüpheye
yer vermeyecek belgelerle ortaya konulması halinde adı, soyadı,
imzası, adresi, kimlik numarasının doğruluğu şartı aranmayacak.
İşleme konulmayan ihbar ve şikayetlerle ilgili bilgiler de merkezi
kayıt sistemine işlenecek. İhbar ve şikayette bulunanların kimlik
bilgileri gizli tutulacak.
Merkezi kayıt sistemine işlenen veriler, kişisel veri
sayılacak.
ÖN İNCELEME VE SORUŞTURMA
Kolluk görevlilerince işlendiği iddia edilen veya doğrudan
öğrenilen; öldürme, kasten yaralama, işkence, zor kullanma
yetkisine ilişkin sınırın aşılması ve suç işlemek amacıyla örgüt
kurma suçları ve örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla
ilgili ön incelemelerin veya disiplin soruşturmaları, mülkiye
müfettişlerince yapılacak. Olayın niteliğinin gerektirdiği hallerde
ön inceleme ve disiplin soruşturmasını yürüten mülkiye
müfettişleriyle birlikte görev yapmak üzere bağlı kuruluşların
müfettişleri de görevlendirilebilecek. Bu suçlarla ilgili ön
inceleme ve disiplin soruşturmalarının valiliklerce veya
kaymakamlıklarca yapılması halinde, bu işlemler imkanlar ölçüsünde
mülki idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunan görevlilerce
yürütülecek.
Ön inceleme ve disiplin soruşturmasını icra etmek üzere mülkiye
müfettişi görevlendirilmesi durumunda, diğer idari mercilerle
başlatılmış olan ön inceleme ve disiplin soruşturmaları mülkiye
müfettişine devredilecek.
Kanunla, cumhuriyet savcılarının doğrudan soruşturma yapabilmelerine ilişkin özel hükümler saklı tutuluyor.
Kurul Başkanlığınca, verilen görevleri yürütmek üzere yeteri kadar mülkiye müfettişi tahsis edilecek. Müfettişlere, görevlerinin haricinde başka görev verilmeyecek ve görev alanlarıyla ilgili düzenli hizmet içi eğitime tabi tutulacak.
Kolluk görevlileri hakkında öldürme, kasten yaralama, işkence,
zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması ve suç işlemek
amacıyla örgüt kurma suçları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde
işlenen suçlarla ilgili iddialara ilişkin soruşturmaları cumhuriyet
savcıları bizzat ve öncelikle yapacak. Bu suçlardan dolayı kolluk
görevlileri hakkında açılan davalar, acele işlerden sayılacak. Bu
tür davaların kanun yolu incelemesi de öncelikli olarak
yapılacak.
Kanun, İçişleri Bakanlığına çeşitli unvan ve derecelerde 35 kadro
ihdas edilmesini de öngörüyor.