İngiliz belgelerinde Vahdettin gerçeği
Abone olYakın tarihe ışık tutacak bilgilerin yer aldığı ve 90 yıldır İngiltere Devlet Arşivi'nde bulunan Türkiye Raporu orijinal haliyle yayımlandı.
1921'de İstanbul'da bulunan İngiliz Yüksek Komiseri Sir
Horace Rumbold'un kaleme aldığı raporda Padişah Vahdettin'in Millî
Mücadele'ye açıkça destek verdiği anlatılıyor. İstanbul'daki
nazırlardan birinin bu süreçte Millî Mücadele güçlerine silah ve
cephane tedarikinde bulunduğu belirtiliyor.
Anadolu'ya asker, savaş malzemesi vs. göndermek için
İstanbul'da örgütlerin kurulduğuna da dikkat çekiliyor. Ayrıca
resmî tarihi sarsıcı şu tespitlere yer veriliyor: "İstanbul
hükümeti, Yunanlılarla mücadelede Ankara'dan yana tavır
koymuştur..."
Samet Altıntaş imzalı Zaman gazetesinde yer alan haber yakın tarihe
ışık tutan bilgiler içeriyor. Türkiye hakkında ayrıntılı ve çarpıcı
bilgiler içeren belgeleri yayımlayan Marmara Üniversitesi Fen
Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Satan, söz
konusu raporların kapsamlı ve soğukkanlı analizler olduğunu
belirterek, objektif veriler barındırdığını ve döneme ait
bilgilerimizi zenginleştirdiğini dile getiriyor.
"ANKARA'DAN YANA TAVIR KOYDULAR"
Raporda resmî tarihi sarsıcı şu ilginç tespitler yer alıyor:
"İstanbul hükümeti, Yunanlılarla mücadelede doğal olarak
Ankara'dan yana tavır koymuştur... Sadrazam ve Hariciye nazırı,
Ankara hükümeti ile doğrudan ilişkilerinin olmadığını söylese de
buna inanmak güçtür... İstanbul hükümeti nazırları Ankara'dan
bağımsız görünmekle beraber Ankara'nın görüşlerini göz önünde
tutuyorlardı." Öte yandan, İngiliz diplomatlar yazdıkları
raporda, İtilaf Devletleri'nin Türk-Yunan savaşında tarafsız
olduklarını ilan etmelerinden sadece birkaç gün sonra bu karara
uymama konusunda anlaştıklarını itiraf ediyor.
Ali Satan, An-kara'nın Milli Mücadele zamanında Müslüman ülkelerden
yardım istemesinin İtilaf Devletleri'ni kaygılandırdığının
raporlardan anlaşıldığını ve bu durumun raporlara, 'Ankara'nın dış
ilişkilerinde panislamist bir etki görülmektedir' diye geçtiğini
ifade ediyor. Kitabın, dönem ile ilgilenen herkes için kaynak bir
eser olduğuna dikkat çeken Satan, "Raporlarda, azınlıkların durumu,
ekonomik ve adlî reformlar, sıhhî hizmetler, gümrükler gibi pek çok
konuda bilgiler sunulmakta. Yalnızca siyasî tarih için değil,
sosyal tarih ve şehir tarihi araştırmaları için de değerli bir
kaynak." diyor.
Dokümanların ortaya koyduğu gerçekler
"Sadrazam ve Harbiye nazırının inkâr etmesini rağmen İstanbul
hükümeti, Anadolu direnişini destekliyor, silah ve cephane
gönderiyor."
"Ankara'nın dış ilişkilerinde panislamist etki görülmektedir."
"İngiltere Türklerin mukavemetini, direncini görmek istiyor."
"Türkler, Yunanlıların arkasında İngiltere'nin olduğunu bilerek
hareket ediyor."