IMF'den kaç milyar dolar gelecek?
Abone olTürkiye rotayı IMF'ye kırdı. Hükümetin özel bir anlaşmaya gerek olmadan bu kurumdan alacağı asgari miktar beli oldu.
Muhtemel bir stand-by anlaşmasıyla Türkiye, Uluslararası Para
Fonu'nun (IMF) son ek kaynak artışı kararıyla, özel bir anlaşmaya
gerek olmadan asgari 6 milyar dolar kredi çekebilecek.
Daha önceki kota artışı nedeniyle, Türkiye'nin fondan çekebileceği
kredi miktarı 4,5 milyar doları bulurken, kredi maliyeti de 4'te 1
oranında azalacak.
Türkiye'nin, son ek kaynak artışı kararıyla da IMF'den çekebileceği
kredi miktarı 6 milyar doları bulabilecek.
28 Ağustos'ta IMF'nin kaynakları 250 milyar dolar düzeyinde
artırılmıştı. Bu paranın 100 milyar dolarlık kısmı ise Türkiye'nin
de içinde bulunduğu ülkelere tahsis edilmişti. Türkiye de bu yeni
kredi imkanı çerçevesinde yaklaşık 1,5 milyar dolarlık ilave kredi
imkanı elde etmişti.
IMF'ye üye ülkelerin kotaları bu ülkelerin maksimum finansal
yükümlülüklerini, oy haklarını ve IMF'nin finansal kaynaklarına
olan erişimlerini belirliyor.
Fon ile temel anlaşmazlık konularından birinin merkezi hükümetten
belediyelere aktarılan kaynaklar konusu, diğer bir konuyu da Gelir
İdaresi Başkanlığının özerkliği konusu oluşturuyordu.
Türkiye'nin, vergi idareleri konusunda gelişmiş ülkelerde olduğu
gibi, vergi hukuku ve uygulamalarının net bir şekilde ortaya
konduğu, kesin cezai yaptırımların belirlendiği, hiçbir tereddüte
imkan vermeyecek geniş kapsamlı bir yasal sistemi uygulayacağını
IMF tarafına bildirdiği ifade ediliyor.
Vergide öncelikle herkesçe anlaşılabilir mevzuat düzenlemesi
olacak. Ardından, vergi oranları adil ve şeffaf bir şekilde
uygulanacak. Etkin ve geniş kapsamlı denetim ve yaptırım sistemi
oturtulacak.
IMF'nin, uluslararası standartlara sahip bir vergi idaresi
sistemini kabul ettiği kaydediliyor.
IMF KREDİSİ, ÖZEL SEKTÖRE KAYNAK OLARAK
KULLANILACAK
Fon ile anlaşmanın, düşük maliyeti nedeniyle iki yıllık stand-by
düzenlemesi şeklinde alınacak kaynağın, 2010 ve 2011 yılında, özel
sektöre dolaylı kaynak aktarmada kullanacağı belirtiliyor.
Yetkililer, bütçe açığının, iç borçlanma açısından finansman
ihtiyacını artıracağını, bu çerçevede de, IMF'den gelecek rezerv
ile Hazine'nin, daha az borçlanarak, özel sektöre finansman imkanı
bırakabileceğini vurguluyorlar.
Türkiye'nin, cari açığının şimdilik sorun olmadığını vurgulayan
yetkililer, bu nedenle dış finansman değil, iç finansmanın öne
çıkacağını, bütçe açığının yüksek olacağı bir ortamda, iç borçlanma
maliyetlerinin yükselmemesi ve ekonomik büyüme ile istihdamın
artırılması amacıyla özel sektöre daha çok fon sağlama imkanının ön
plana çıkacağını, bu çerçevede de IMF kaynağının önem kazanacağını
ifade ediyorlar.
''Önden Yüklemeli Kredi'' çerçevesinde, toplam kredinin yarısı, 6-8
ay içinde alınabilecek.
STAND-BY'IN TERCİH EDİLME NEDENLERİ
Hemen mali destek imkanı sağlanması, kotanın üstünde bir kredi
alınabilmesi ve daha düşük maliyetli olması açısından kısa vadeli
bir standart stand-by'ın tercih edildiği öğrenildi.
IMF yetkilileri, Türkiye, Brezilya ve Güney Kore gibi ülkelerin,
Fon ile son dönemde acil anlaşma sıkıntısına giren Macaristan ve
diğer gelişmekte olan ülkelere göre, daha farklı ve iyi konumda
olduklarına dikkat çekiyor.
Fon, uluslararası bankaların, kredilerini dondurmaları nedeniyle
ortaya çıkan sorunların aşılmasını ve bu bankalar yeniden kredi
sağlayana kadar üye ülkelerin likidite sorunu çekmemesini
hedefliyor.
Ülkeler, finans durumlarının düzelmesinin ardından, standart
Stand-by'ın süresinin sona ermesiyle birlikte İhtiyati Stand-by'a
da geçebiliyorlar.
KULLANILABİLECEK KREDİ İMKANLARI
Fon, İzlanda ve Macaristan gibi ülkelere, kotalarının yüzde 1000'i
aşmasına imkan vermiş ve Macaristan'ın da daha sonra sağladığı
kaynak, yüzde 2000 düzeyine çıkmıştı.
IMF'nin, İzlanda ve Macaristan gibi ülkelerin, kotalarının yüzde
1000'i aşmasına imkan verdiğini belirten yetkililer, Türkiye'nin
de, daha önceleri kotası daha düşük olmasına rağmen, kotasının
yüzde 1600'ü üzerinde kredi alabildiğini hatırlatıyorlar.
Türkiye'nin, 1,2 milyar SDR'lik kotasının, yaklaşık 2 milyar
dolarlık bir karşılığa denk geldiğini vurgulayan yetkililere göre,
halen IMF'de 2 milyar dolara karşılık gelen 1,2 milyar SDR'lik
kotası bulunan Türkiye'nin, kotasının yüzde 1000'i oranındaki kredi
talebi durumunda 20 milyar dolar, 2001 krizindeki gibi yüzde 1600
oranındaki kredi talebinin kabul edilmesi halinde ise 32 milyar
dolar kredi kullanabilecek.
Macaristan'ın kullandığı gibi yüzde 2000 oranında kredi talebinin
kabulü halinde Türkiye'nin kullanacağı kredi miktarı 40 milyar
dolara çıkabilecek.
Yetkililer, ülke kotasının çok üstünde çekilen kredilerin ise ancak
özel anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilebildiğine de dikkat
çekiyorlar.
IMF İLE ŞİMDİYE KADAR 19 STAND-BY ANLAŞMASI
YAPILDI
IMF ile şimdiye kadar 19 defa stand-by
anlaşması yapan Türkiye, bunlardan sadece son iki stand-by'ı
başarıyla tamamlayabildi.
Stand-by düzenlemesi, en sık kullanılan IMF mekanizmalardan biri
olarak kabul ediliyor.
Genellikle 1-3 yıllık bir süreyi kapsayan, ancak ağırlıklı olarak 2
yıllık sürenin kullanıldığı Stand-by düzenlemelerinde, IMF
kaynaklarının kullanımı belirli şartlara bağlanıyor.
Kredi kullanan ülke, IMF İcra Direktörleri Kurulu'na sunduğu Niyet
Mektubunda, ödemeler dengesi problemlerini makul bir süre
içerisinde düzeltmeyi amaçlayan politikaları uygulayacağını taahhüt
ediyor. Böylelikle, IMF kaynaklarını kullanan ülkelerin,
ekonomilerindeki yapısal sorunları çözerek borçlarını ödeme
kapasitelerini artırmalarının temin edilmesi amaçlanıyor.
Stand-by düzenlemeleri sadece gelişmekte olan ülkelerin kullandığı
bir mekanizma olmayıp, birçok sanayileşmiş ülke de bu mekanizma ile
Fon kaynaklarından yararlanabiliyor.
Stand-by düzenlemeleri kapsamında kullanılan kaynakların vadesi, 2
yıl 3 ayı geri ödemesiz dönem olmak üzere toplam 4 yıl olarak
belirleniyor. Bu vade, üye ülkenin talebi ve İcra Direktörleri
Kurulu'nun onayı ile 3 yıl 3 ayı geri ödemesiz dönem olmak üzere
toplam 5 yıla uzatılabiliyor.
IMF'nin Stand-by düzenlemeleri kapsamında kullanılan kaynaklara
ilişkin faiz oranı, kullanılan kaynağın üye ülke kotasına oranına
göre değişiyor.