İhale ayrıcalığı Başbakan'a takıldı!
Abone olOYAK'ın bir süredir TBMM'de yürüttüğü iddia edilen ihale ayrıcalığı kulisi Başbakan Erdoğan engeline takıldı.
OYAK yöneticileri kamu ihale mevzuatından muafiyet
tutacak yasal düzenleme için TBMM nezninde başlattıkları
girişimlerin Başbakan Erdoğan'dan döndüğü iddia
edildi.
OYAK yöneticilerinin bu amaçla Genelkurmay Başkanlığı ve Milli
Savunma Bakanlığı nezdinde de teşebbüste bulunduğu öğrenildi. Zaman
gazetesinin haberine göre, OYAK'ın çabaları sonuç vermedi. Başbakan
Tayyip Erdoğan, sekiz yıldır Kamu İhale Kanunu'ndan (KİK) muaf gibi
faaliyet gösteren OYAK konusunda kapsamlı bir çalışma emri verdi.
OYAK için tartışmalı süreç Devlet İhale Kanunu'nun yerine 1 Ocak
2003'te 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle
başladı. Kanun kapsamındaki tüm kuruluşların mal ve hizmet alımları
ile yapım işleri için mevzuata uygun ihale açması gerekiyor.
MSB'YE BAĞLI
Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı tüzel kişilik olarak kurulan OYAK,
eski kanuna göre imtiyazlıydı ve özel şirket gibi davranabiliyordu.
Yeni kanunla imtiyazı ortadan kalkmasına rağmen 8 yıldır İhale
Kanunu'na tabi değilmiş gibi hareket ediyordu. Ancak bir firmanın
şikayeti, bu ayrıcalığı tartışmaya açtı. Bolu'da Aladağ Orman
İşletme Müdürlüğü'nün yaptığı ihaleye ilişkin bir firmanın şikâyet
başvurusu üzerine Kamu İhale Kurumu (KİK), OYAK'ın yarıdan fazla
hissesine sahip olduğu Bolu Çimento'nun 4734 sayılı kanun
kapsamında bulunup bulunmadığını belirlemek için toplandı. Ordu
Yardımlaşma Kurumu'nun yazılı yaptığı 'Biz özel hukuk
hükümlerine tabiyiz' itirazına rağmen, kurum OYAK'ın da
İhale Kanunu'na uyması gerektiğine hükmetti. Kurumun kararında
şöyle denildi:
"OYAK'ın MSB'ye bağlı ve TSK mensuplarına bu kanunda yazılı sosyal
yardımları sağlamak üzere kurulduğu, temsilciler kurulu, genel
kurul, yönetim kurulu ve denetleme kuruluna Milli Savunma Bakanı
tarafından üye seçildiği, kurumun her çeşit malları ile gelir ve
alacaklarının devlet malları hak ve rüçhanlığını haiz olduğu,
bunlara karşı suç işleyenlerin devlet mallarına suç işleyenler gibi
takibata tabi tutulacağı, kanunun 17. maddesinde belirtilen
üyelerin maaşlarından zorunlu kesinti yapılacağı tespit
edildiğinden, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunduğu
anlaşılmıştır."
MECBURİYET GETİRİLDİ
Bununla da yetinmeyen kurum, OYAK'ın yüzde 50'den fazla hisseye
sahip olduğu iştiraklerine de bu kanun kapsamında hareket etme
mecburiyeti getirdi. OYAK'ın çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren
29'u doğrudan olmak üzere toplam 60 iştiraki bulunuyor. Bunlar
arasında, OYAK İnşaat, Adana Çimento, Oyak Renault, OYAK Pazarlama
da bulunuyor. Söz konusu karar sebebiyle OYAK ve iştirakleri
aslında bütün faaliyetlerinde kamu ihale mevzuatını uygulamak
zorunda. Ancak aradan geçen 8 aylık sürede bu karar yok sayıldı.
OYAK Genel Müdürü Coşkun Ulusoy ve şirketin Yönetim Kurulu Başkanı
emekli Korg. Yıldırım Türker'in kararı yok saymak için Genelkurmay
Başkanı ve Genelkurmay II. Başkanı'nı makamında ziyaret ettiği
ileri sürüldü.
DAVALIK OLDULAR
Ayrıca hem OYAK hem de KİK kararına birinci derece muhatap olan
Bolu Çimento ayrı ayrı idare mahkemesine kararın iptali ve
yürütmeyi durdurmak için dava açtı. Mahkeme yürütmeyi durdurma
kararını reddetti. Bu karardan sonra OYAK yöneticilerinin yeniden
Genelkurmay Başkanı'nı ziyaret ettiği iddia edildi. OYAK'a zaman
kazandıracak bir ara çözüm yolu bulundu. Milli Savunma Bakanlığı'na
hitaben yazılan yazıda OYAK'ın MSB'ye bağlılığını ifade eden OYAK
Kanunu'nun birinci maddesinin aslında KİK'in anladığı şekilde bir
bağlılık olmadığı belirtildi. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ise
OYAK'a istediği yazıyı verdi. Ancak bu yazı da probleme kalıcı
çözüm anlamına gelmiyordu.
DEĞİŞİKLİK İSTENİYORDU
Acilen Kamu İhale Kanunu'na OYAK'ın bu kanun hükümlerine tabi
olmadığına dair bir hüküm konulması gerekiyordu. Korg. Türker, yine
iddiaya göre bu amaçla Genelkurmay Başkanı ile irtibata geçerek
gerekli yasal değişikliğin yapılmasını talep etti. Konu Savunma
Bakanlığı'na iletildi. Bakan Gönül de konuyla ilgili gerekli emri
verdi. O dönemde TBMM gündemindeki yasa değişiklikleri incelenerek
en kolay düzenlemenin yine o tarihte Meclis komisyonlarından
birinde görüşülmekte olan bir yasa değişikliğine monte edilerek
yerine getirilmesi düşünüldü. AK Parti grup başkan vekilleri ile
yapılan görüşmeler olumlu sonuçlandı. Ancak medyada yer alan
'OYAK'a yeni avantajlar sağlayacak yasal
düzenleme' haberleri, düzenlemenin ertelenmesine sebep oldu.
ÖNCE VECDİ GÖNÜL'E GİTTİ
Adli tatil sonrasında idare mahkemesindeki davada OYAK Genel Müdürü
bizzat savunma yaptı. Hatta söz konusu yasal düzenlemenin yürürlüğe
girmesi halinde OYAK'ın Erdemir özelleştirmesinin zora gireceğini
ve Türkiye'nin tazminat ödemesi gerekeceğini öne sürdü. Bu
açıklamalara rağmen mahkemenin kararı OYAK aleyhine oldu. Bu karar
üzerine daha gerekçeli karar açıklanmadan OYAK yönetimi bir kez
daha Genelkurmay Başkanlığı'nın devreye girmesini ve en kısa sürede
OYAK'ı kamu ihale mevzuatından muaf tutacak yasal düzenleme için
hükümet üzerinde baskı oluşturulmasını talep etti. OYAK'ı içinde
bulunduğu durumdan kurtaracağı değerlendirilen bir kanun değişiklik
teklifi emrivaki şekilde Bakan Vecdi Gönül'e imzalatılarak
Başbakanlık'a gönderildi.
KAPSAMLI ÇALIŞMA İSTEDİ
Başbakanlık, değişiklik teklifini ilk aldığında bir anlam veremedi.
Çünkü teklifin iletilme yöntemi yerleşik kurallar ve teamüllerin
oldukça dışındaydı. Ne ilgili diğer bakanlık ve kurumların
görüşleri alınmıştı, ne de bu şekilde bir yöntem izleneceği
kendileri ile koordine edilmişti. Konu Savunma Bakanlığı tarafından
Başbakan'a iletilmiş ve değişikliğin yapılması hakkında talimat
alınmış olmalıydı. Ancak bu yönde de herhangi bir emare
bulunmamaktaydı. Fakat beklenen olmadı. Başbakan Erdoğan, OYAK
konusundaki teklifin mevcut sorunları çözmekten uzak olduğunu
belirterek daha kapsamlı bir çalışma talimatı verdi.