Hayalet hastalık sinsice vuruyor
Abone olTuhaf hastalığın adı Türkiye'de bilinmiyor, ama sincice ve hızlı bir şekilde yayılan hastalık çok can yakacak..
Yüzlerce kişinin kene ısırmasıyla bulaşan Lyme hastası
olduğu, ancak birçoğunun hastalığını bilmediği belirtiliyor. Ixodes
ricinus türü kenelerin isirmasi ile insana geçen Borrelia
burgdorferi adlı bakterinin yol açtığı bir hastalık her geçen gün
yayılıyor. İstanbul'da kenelerin dörtte biri bu türden
oluşuyor.
Yaz mevsiminin gelmesiyle kene vakalarına karşı uzmanlar vatandaşları dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. Türkiye’de 22 ilde görülen bu hastalık herkesi tehdit ediyor.
Baş ağrısı, yüksek ateş, halsizlik, eklem ve kemik ağrıları, yürümekte zorluk, vücutta çember şeklinde kızarıklık, yüz felci, göz sorunları, kalp rahatsızlıkları ve nörolojik problemler bu hastalığın belirtileri arasında..
Bu konuda Ziraat Yüksek Mühendisi Derya Ulaşoğlu önemli bilgiler verdi. Habertürk.com'dan Begüm Çelikkol sordu. Ulaşoğlu bu tuhaf ve açıklanması zor hastalıkla ilgili ilginç açıklamalar yaptı.
Lyme Hastalığı nedir?
Lyme hastalığı ülkemizde Ixodes ricinus cinsi
kenelerinin taşıdığı bir bakteri olan ‘ Borrelia burgdorferi ’
bakterisinin neden olduğu bir hastalıktır.
İlk kez nerede fark edildi?
İlk kez 1975 yılına Amerika’nın Connecticut eyaletinde bulunan Lyme
kasabasında çocuklarda görülen eklem rahatsızlıklarından
şüphelenildi. İlk kez burada fark edildiği
için hastalıkta bu kasabanın adını aldı.Şu anda Avrupa
ülkelerinde de görülmektedir.
Bu yıl bu kasabayı ziyaret ettiğinizi
söylediniz.
Evet, Nisan ayında ziyaret ettim. İlaçlama konusunda 16 günlük
eğitim programıma Lyme kasabasını da aldım. Bu kasabaya gittiğimde,
Lyme hastalığı konusunda araştırma yapmak istediğimi söylediğim
herkes adeta seferber oldu.
Bu kasabada en çok ne dikkatinizi çekti?
Aslında Lyme hastalığı her yerde var. Amerika’da her yıl 20 000
kişi Lyme hastası oluyor. Hastalığın bu kasabanın ismini alması
biraz haksızlık gibi geldi; çünkü insanların yaz sezonunda kumsala
geldikleri bir tatil beldesi. Ben de çok beğendim.
Dinlediğiniz vakalarda ne dikkatinizi çekti?
Lyme teşhisi konulamadığı için kalp krizden bile ölümlerin yıllar
önce olduğuna şaşırdım.Birde hiç belirti vermediği halde yıllık
girilen check-up ‘ta bu hastalık etkeninin ortaya çıkmış vaka
dinledim..Bu bilgileri kitaplarda bulmak zor.Ayrıca verdikleri bir
Lyme broşüründe Mehmet Öz’ün açıklamaları ve resmini görünce
şaşkınlığım daha çok arttı.Burada bir kişinin altı kez Lyme hastası
olduğunu gördüm.Ama bu kişi riskli ormanlık alanda atı ile
geziyordu.
Amerika’daki vaka sayısı nedir?
CDC (Amerikan Enfeksiyon Hastalıkları Merkezi )’den Joseph
Piesman’a göre 1991-2007 yılları arasında vaka sayısı 255 binin
üzerindedir. Yıllık artış ilk yıllarda 10 binin üzerindeyken 2007
yılında 26 bin civarında olduğu görülüyor.
Ülkemizdeki gerçek hasta sayısı nedir?
Bu hastalık ilk kez 1990 yılında İstanbul ve Trabzon’dan
bildirilmiştir. Bugüne kadar olan vaka sayısının 10 bin üzerinde
olduğu tahmin ediliyor. Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürü Seracettin Çom bildirilmesi zorunlu hastalıklar grubuna
almalarına rağmen bildirimlerin olmadığını söyledi. Buradan
tüm branş doktorlara seslenmek gerekiyor. Hastalarda mutlaka Lyme
Hastalığı değerlendirmesi yapılması, eğer teşhis konulduysa mutlaka
Sağlık Bakanlığı’na bildirilmesi gerekiyor. Tüm çabaların Sağlık
Bakanlığı’ndan beklenmesi doğru değildir.
Kimlerde Lyme olabiliyor?
İnsan dışında hayvanlarda da (at, köpek, inek vs.)
görülebiliyor.Bu kasabada hayvanlarına yaptırdıkları ELİSA testini
de bana göstermeyi ihmal etmediler.
Hastalık belirtileri nedir?
Hastalarda belirtilerin bir veya birkaçı görülebilir. Baş ağrısı,
yüksek ateş, halsizlik, eklem ve kemik ağrıları, yürümekte zorluk,
vücutta çember şeklinde kızarıklık, yüz felci, göz sorunları, kalp
rahatsızlıkları ve nörolojik problemlerdir. Her hastada mutlaka
çember şeklinde kızarıklıkta görülmeyebilir. Sırf buna odaklanmamak
gerekiyor. Yine nekroz oluşturan örümcek ısırığı ile de çember
şeklinde kızarıklık karıştırılabilir. Amerika’da olduğu gibi bizde
de İstanbul dahil nekroz (doku ölümü) oluşturan zehirli
örümcekler var.Bunu da dikkate almak gerekiyor.Üstelik kene
kaynaklı kızarıklık ısırıldıktan bir ay sonrada ortaya
çıkabilir.Kene ısırma vakası hatırlamıyorsak kırsal alana gidip
gitmediğimiz de dikkate alınmalıdır.
Tedavisi var mı?
Erken teşhisin önemi hızlı tedavide çok fazladır. Antibiyotik
tedavisi uygulanmaktadır.
Kene vücutta nerelere yapışabilir?
Kene görünen bir noktadaysa sorun yok ama bu keneler kasık
bölgesine ve göz içine de(göz kapağı altı) yapışabiliyor. Gözüne
sinek kaçtı sanan biri arkadaşına “Sabah gözüme sinek kaçtı,
kaşınıyor hala, çıkartır mısın?” dediğinde bunun kene
olduğunu görüyorlar.
Kene ısırdıktan sonra bakteriyi insanın alması için geçen
süre nedir?
24-48 olduğu söyleniyor. Lyme hastalığına neden olan bakteride bu
süre uzayabilir; ancak saat belirtmek yanlış olabilir. Bu bakteri
kenenin midesinde bulunduğu için buradan aktarım
gerçekleşiyor. Doğal olarak süre uzayabilir.
Hangi bölgelerde risk var?
Trakya, Marmara ve Karadeniz bölgesi yoğunluğun çok olduğu bölgelerdir. İstanbul’daki dört keneden biri de ‘Ixodes ricinus’tur. Bu kenelerin tümü bu hastalık etkenini taşımamaktadır. Bu oran bölgeden bölgeye, şehirden şehire değişmektedir.